Darmowy fragment publikacji:
PROBLEMY EDUKACJI, REHABILITACJI
I SOCJALIZACJI OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
TOM 22
(1/2016)
Inkluzja edukacyjna
Idee, teorie, koncepcje, modele edukacji włączającej
a wybrane aspekty praktyki edukacyjnej
P
R
O
B
L
E
M
Y
E
D
U
K
A
C
J
I
,
R
E
H
A
B
I
L
I
T
A
C
J
I
I
S
O
C
J
A
L
I
Z
A
C
J
I
O
S
Ó
B
N
I
E
P
E
Ł
N
O
S
P
R
A
W
N
Y
C
H
—
T
O
M
2
2
(
1
/
2
0
1
6
)
CENA 20 ZŁ ISSN 2449-6855
(+VAT)
Więcej o książce:
WYDAWNICTWO
UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO
KATOWICE 2016
niepełnosprawnośćedukacjasocjalizacjarehabilitacja Inkluzja edukacyjna
Idee, teorie, koncepcje, modele
edukacji włączającej a wybrane aspekty
praktyki edukacyjnej
TOM 22 (1/2016)
Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji
Osób Niepełnosprawnych
Inkluzja edukacyjna
Idee, teorie, koncepcje, modele
edukacji włączającej a wybrane aspekty
praktyki edukacyjnej
pod redakcją naukową
Zenona Gajdzicy, Magdaleny Bełzy
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego • Katowice 2016
Rada Naukowa (Advisory Board)
Józef Binnebesel, Jacek Błeszyński, Maria Chodkowska, Petr Franiok, Mieczysław Gulda,
Ladislav Horňák, Jolana Hroncová, Aniela Korzon, Jadwiga Kuczyńska-Kwapisz, Viktor Lechta,
Anna Nowak, Janusz Nowotny, Edward Saulicz, Adam Stankowski, Astrid Kohl, Ann-Katrin Swärd,
Wiesław Theiss, Andrzej Radziewicz-Winnicki, Janina Wyczesany
Redaktor naczelny (Editor-in-Chief)
Zenon Gajdzica
Zastępcy redaktora naczelnego (Deputy Editors-in-Chief)
Anna Klinik, Jerzy Rottermund
Sekretarz Redakcji (Assistant Editor)
Ilona Fajfer-Kruczek
Redaktor statystyczny (Statistics Editor)
Adam Mikrut
Redaktorzy językowi (Language Editors)
Anna Krotofil (język polski), Agata Cienciała (język angielski),
Petr Franiok (język czeski), Ladislav Horňák (język słowacki)
Redaktorzy tematyczni (Subject Editors)
Zenon Gajdzica (teoretyczne podstawy pedagogiki specjalnej), Anna Klinik (polityka społeczna
i pedagogika terapeutyczna), Jerzy Rottermund (fizjoterapia i rehabilitacja medyczna),
Sylwia Wrona (tyflopedagogika, wczesne wspomaganie rozwoju dziecka),
Dorota Prysak (oligofrenopedagogika), Magdalena Bełza (surdopedagogika),
Ladislav Horňák (pedagogika międzykulturowa),
Ilona Fajfer-Kruczek (rehabilitacja społeczna, resocjalizacja i pedagogika penitencjarna)
Redakcja merytoryczna tomu (Content Editors of the issue)
Zenon Gajdzica, Magdalena Bełza
Lista recenzentów (List of Reviewers)
Doc. PhDr. Mgr Jaroslav Balvín, CSc., prof. dr hab. Jacek Błeszyński, dr hab. Stanisława Byra,
dr hab. Beata Jachimczak, prof. UAM, dr hab. Zdzisława Janiszewska-Nieścioruk,
dr hab. Remigiusz Kijak, prof. UZ, dr hab. Piotr Majewicz, prof. UP, prof. PhDr. PaedDr.
Miloň Potměšil, Ph.D., dr hab. Bernadeta Szczupał, prof. APS, Doc. Mgr. Eva Zezulková,
Ph.D., dr hab. inż. Jolanta Zielińska, prof. UP
Wersja papierowa jest wersją pierwotną (referencyjną) czasopisma.
Spis treści
Wprowadzenie (Zenon Gajdzica, Magdalena Bełza) ................................................. 9
Idee, teorie, koncepcje, modele edukacji włączającej
Dorota Podgórska-Jachnik
Studia nad niepełnosprawnością (Disability Studies) i ruch włączający w społe-
czeństwie jako konteksty edukacji włączającej ........................................................ 15
Anna Zamkowska
Egzemplifikacje modeli wsparcia edukacji włączającej na podstawie rozwiązań
przyjętych w różnych krajach .................................................................................... 35
Marcin Wlazło
Inkluzja wobec idei emancypacyjnych – sfery przymusu i wolności w edukacji
specjalnej ..................................................................................................................... 45
Anna Zamkowska
Szkoła siecią wsparcia i elementem sieci wsparcia .................................................... 57
Maciej Jabłoński
Rezerwaty i przestrzenie włączające w przestrzeni rzeczywistości szkolnej.......... 67
Zenon Gajdzica
Pogranicza, peryferia i centra włączania ucznia z niepełnosprawnością w klasie
ogólnodostępnej ............................................................................................................ 89
Magdalena Bełza
Inny/Obcy (uczeń niepełnosprawny) jako podmiot „folkloru” szkolnego ........... 99
6
Spis treści
Wybrane aspekty praktyk inkluzyjnych
Petra Potměšilová, Miloň Potměšil
The opinion of future pedagogues to work with students with hearing impairment
in inclusive settings ..................................................................................................... 113
Boris Titzl
Naučit, nebo inkludovat? ............................................................................................ 127
Joanna Skibska
Edukacja włączająca w opinii nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej – analiza
segmentacyjna. Doniesienia z badań ....................................................................... 161
Beata Skotnicka
Wsparcie społeczne nauczycieli edukacji inkluzyjnej ............................................ 175
Beata Cytowska
Przegląd badań empirycznych nad inkluzją w edukacji ........................................ 189
Contents
Introduction (Zenon Gajdzica, Magdalena Bełza) ................................................... 11
Ideas, theories, concepts, models of inclusive education
Dorota Podgórska-Jachnik
Studies of disability (Disability Studies) and inclusive movement in society as
a context of inclusive education ................................................................................ 15
Anna Zamkowska
Exemplifications of models supporting inclusive education based on solutions
accepted in different countries .................................................................................. 35
Marcin Wlazło
Inclusion versus emancipatory ideas – the spheres of compulsion and freedom
in special education .................................................................................................... 45
Anna Zamkowska
School as a support network and an element of support network .......................... 57
Maciej Jabłoński
Reserves and inclusive spaces in the school reality ................................................... 67
Zenon Gajdzica
Borderlines, peripheries and centres of inclusion in a mainstream school class .. 89
Magdalena Bełza
Other/Alien (disabled student) as a school “folklore” subject ................................. 99
8
Contents
Selected aspects of inclusion practice
Petra Potměšilová, Miloň Potměšil
The opinion of future pedagogues to work with students with hearing impairment
in inclusive settings ..................................................................................................... 113
Boris Titzl
To teach or to include? ................................................................................................ 127
Joanna Skibska
Inclusive education in the opinion of teachers of early school education – seg-
mentation analysis. A research report ...................................................................... 161
Beata Skotnicka
Social support for teachers of inclusive education .................................................. 175
Beata Cytowska
An overview of empirical studies on inclusion in education ................................ 189
Wprowadzenie
Ekonomiczne, polityczne, religijne i kulturowe uwikłania inkluzji społecznej
(i ich praktycznych desygnatów w postaci działań na jej rzecz) obciążają meryto-
ryczną dyskusję nad edukacyjnym wymiarem włączania. Obciążenie to jednak,
z pozoru utrudniające jej klarowną implementację w wymiar teorii i praktyk edu-
kacyjnych, po głębszym namyśle, dostarczyć może wartościowych inspiracji. Ich
poszukiwanie, identyfikacja i osadzenie w procesach wychowania, kształcenia i re-
habilitacji społecznej stanowi ważny wyznacznik doboru zagadnień podejmowa-
nych w przedłożonym tomie.
Edukacja inkluzyjna nie jest przejrzystym zespołem metod ukierunkowanych
na włączanie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w główny nurt
działań podejmowanych w przestrzeni szkoły. Jej istota osadzona jest głęboko
w niejednorodnych koncepcjach i ideologiach obarczonych kulturowo, ekonomicz-
nie, religijne, a szczególnie ostatnio – także politycznie. Trudno zatem podejmować
próby jej gruntownego oglądu teoretycznego oraz lokowania w praktykach eduka-
cyjnych, w oderwaniu od przemian społecznych i związanych z nimi odmiennych
poglądów na samą edukację uczniów o zróżnicowanych potrzebach edukacyjnych.
I chociaż prezentowane na dalszych stronach książki zagadnienia dotyczą przede
wszystkim edukacji dzieci i młodzieży z orzeczoną potrzebą kształcenia specjalne-
go, to kontekstowo nawiązują do wielu innych grup marginalizowanych społecznie.
Problematyka tomu, jakkolwiek gruntowanie ulokowana w pedagogice specjalnej
i socjologii niepełnosprawności, czerpie wiele z innych obszarów tematycznych
związanych z wielokulturowością, różnorodnością, wspólnotowością, podmioto-
wością. To zaś pozwala rozszerzyć tradycyjny w edukacji dyskurs (zakorzeniony
w kategoriach dyskryminacji, wykluczania, marginalizowania) o kategorie Innego/
Obcego, folkloru, pogranicza, rezerwatu, emancypacji, społecznych ruchów włą-
czających – co czynią Autorzy tomu z nadzieją wzbogacenia dyskusji o nowe per-
spektywy. Ważnym elementem treści książki są również zagadnienia porządkujące
problematykę w perspektywie sieci edukacyjnych, wsparcia, modeli włączania oraz
10
Wprowadzenie
przeglądu badań nad opisywanymi praktykami społecznymi. To zaś stanowi wstęp
do zaprezentowania wybranych, praktycznych aspektów edukacji inkluzyjnej, ulo-
kowanych w danych empirycznych.
W pracy nie brakuje rozbieżnych koncepcji oraz przeciwnych poglądów na isto-
tę i rolę edukacji włączającej, prezentowanych z odmiennych perspektyw i ukonsty-
tuowanych na zróżnicowanych doświadczeniach. Część z nich nawiązuje do idei,
koncepcji oraz przeświadczeń już wyrażonych w naukowym piśmiennictwie, inne
stanowią jego rozszerzenie, ugruntowanie lub falsyfikację. Dziękując Autorom za
ich prezentację, wyrażamy nadzieję, że przysłużą się one wzbogacaniu teorii eduka-
cyjnego włączania (zwłaszcza uczniów z niepełnosprawnościami) oraz będą stano-
wiły wkład w rozwój praktyki.
Zenon Gajdzica, Magdalena Bełza
Introduction
The economic, political, religious and cultural determinants of social inclusion
(and their practical designata in the form of activities aimed at this inclusion) seem
to burden the content-based discussion on the educational dimension of inclusion.
On second thought however, the burden, which apparently hinders its clear imple-
mentation into educational theories and practices, might provide valuable inspi-
ration. Searching for and identifying it, as well as its embedding in the processes
of education and social rehabilitation constitute a significant determinant in the
choice of problems presented in this volume.
Inclusive education is not a clear set of methods aimed at including learners
with special educational needs into the mainstream of educational activities in the
school space. The essence of this education is deeply founded on heterogeneous
concepts and ideologies which are culturally, economically, religiously, and (par-
ticularly recently) politically biased. Therefore, it is difficult to undertake attempts
at its thorough theoretical overview and at placing it in educational practices with
no regard to political changes and the related different opinions on the education
of learners with diversified educational needs. Even though the issues presented in
the further parts mostly concern children and youth with the certified need of spe-
cial education, contextually they refer to many other socially marginalized groups.
The subject matter of this volume, despite its deep embedding in special pedagogy
and sociology of disability, draws from many other thematic fields associated with
multiculturalism, diversity, communality, subjectivity. This allows for broadening
the traditional discourse in education (rooted in the categories of discrimination,
exclusion, marginalization) with the categories of the Other/Alien, folklore, border-
land, reserve, emancipation, social inclusive movements, which the authors do with
hope for enriching the discussion with new potentialities. What becomes an impor-
tant element of the contents are the issues which organize the subject matter in the
perspective of educational networks, support, models of inclusion, and a review of
the research into the discussed social practices. This constitutes an introduction to
12
Introduction
the presentation of some selected practical aspects of inclusive education comprised
in empirical data.
The publication contains some divergent concepts and contradictory views on
the essence and the role of inclusive education, which are presented from different
standpoints and which stem from diverse experiences. Some of them relate to and
consolidate the ideas, concepts and beliefs which have been already expressed in
expert literature, the others constitute its extension or falsifiability. By expressing
our gratitude to the authors, we hope that their content-based discussion will enrich
the theory of educational inclusion (especially of disabled learners) and will en-
hance the development of practice.
Zenon Gajdzica, Magdalena Bełza
Redakcja
Danuta Pustówka
Projekt okładki
Anna Gawryś
Korekta
Joanna Szewczyk
Łamanie
Grażyna Kołbasa
Copyright © 2016 by
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Wszelkie prawa zastrzeżone
ISSN 2391-9973
(wersja drukowana)
ISSN 2449-6855
(wersja elektroniczna)
Wydawca
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
ul. Bankowa 12B, 40-007 Katowice
www.wydawnictwo.us.edu.pl
e-mail: wydawus@us.edu.pl
Wydanie I. Nakład: 100 + 50 egz. Ark. druk. 13,5.
Ark wyd. 14,0. Papier offset. kl. III, 90 g.
Cena 20 zł (+ VAT)
Druk i oprawa: “TOTEM.COM.PL Sp. z o.o.” Sp.K.
ul. Jacewska 89, 88-100 Inowrocław
PROBLEMY EDUKACJI, REHABILITACJI
I SOCJALIZACJI OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
TOM 22
(1/2016)
Inkluzja edukacyjna
Idee, teorie, koncepcje, modele edukacji włączającej
a wybrane aspekty praktyki edukacyjnej
P
R
O
B
L
E
M
Y
E
D
U
K
A
C
J
I
,
R
E
H
A
B
I
L
I
T
A
C
J
I
I
S
O
C
J
A
L
I
Z
A
C
J
I
O
S
Ó
B
N
I
E
P
E
Ł
N
O
S
P
R
A
W
N
Y
C
H
—
T
O
M
2
2
(
1
/
2
0
1
6
)
CENA 20 ZŁ ISSN 2449-6855
(+VAT)
Więcej o książce:
WYDAWNICTWO
UNIWERSYTETU ŚLĄSKIEGO
KATOWICE 2016
niepełnosprawnośćedukacjasocjalizacjarehabilitacja
Pobierz darmowy fragment (pdf)
