Darmowy fragment publikacji:
Fotografia cyfrowa
dla nastolatk(cid:243)w
Autor: Marc Campbell, Dave Long
T‡umaczenie: Zbigniew Wa(cid:156)ko
ISBN: 978-83-246-1183-6
Tytu‡ orygina‡u: Digital Photography for Teens
Format: B5, stron: 304
PodrŒcznik, dziŒki kt(cid:243)remu Twoje zdjŒcia zapamiŒtaj„ wszyscy
(cid:149) Wybierz odpowiedni dla siebie aparat i poznaj jego mo¿liwo(cid:156)ci
(cid:149) Opanuj zasady kompozycji ujŒ(cid:230) i fotografowania w r(cid:243)¿nych warunkach
(cid:149) Naucz siΠkatalogowa(cid:230), obrabia(cid:230) i prezentowa(cid:230) swoje fotografie
Fotografia cyfrowa otworzy‡a przed nami nowe mo¿liwo(cid:156)ci uwieczniania
najpiŒkniejszych moment(cid:243)w naszego ¿ycia. Aparaty cyfrowe s„ coraz taæsze
i ‡atwiejsze w obs‡udze, a niemal ka¿dy telefon kom(cid:243)rkowy pozwala na (cid:132)pstrykniŒcie(cid:148)
fotki. Jednak aby nasze zdjŒcie cieszy‡o oko i wyr(cid:243)¿nia‡o siŒ w t‡umie dziesi„tek zdjŒ(cid:230)
z imprezy czy wakacji pod ¿aglami, trzeba czego(cid:156) wiŒcej ni¿ tylko aparatu (cid:150) przede
wszystkim warto mie(cid:230) wiedzŒ o jego mo¿liwo(cid:156)ciach i ograniczeniach oraz umiejŒtno(cid:156)ci
uchwycenia obiektywem tego, czego inni nie dostrzegaj„. Opanowanie tych
umiejŒtno(cid:156)ci le¿y w zasiŒgu ka¿dego z nas!
(cid:132)Fotografia cyfrowa dla nastolatk(cid:243)w(cid:148) to podrŒcznik, dziŒki kt(cid:243)remu rozpoczniesz swoj„
fascynuj„c„ przygodŒ z fotografi„ cyfrow„! Poznasz wszystkie zagadnienia niezbŒdne
do tego, aby Twoje zdjŒcia zwraca‡y uwagŒ i wzbudza‡y podziw. Dowiesz siŒ, jak
wybra(cid:230) odpowiedni aparat, i nauczysz siŒ korzysta(cid:230) w pe‡ni z jego mo¿liwo(cid:156)ci.
Opanujesz regu‡y kompozycji i zasady fotografowania r(cid:243)¿nych temat(cid:243)w i motyw(cid:243)w.
Przeczytasz o przenoszeniu zdjŒ(cid:230) do komputera, katalogowaniu ich i opisywaniu
oraz cyfrowej obr(cid:243)bce. Znajdziesz tu ponadto informacje o drukowaniu fotografii
oraz publikowaniu ich w internecie.
(cid:149) Wyb(cid:243)r aparatu
(cid:149) Dob(cid:243)r formatu zapisu zdjŒ(cid:230)
(cid:149) Korzystanie z program(cid:243)w tematycznych
(cid:149) Praca z lamp„ b‡yskow„
(cid:149) Kompozycja ujŒcia
(cid:149) Techniki fotografowania
(cid:149) Przenoszenie zdjŒ(cid:230) na dysk twardy
(cid:149) Katalogowanie i opisywanie fotografii
(cid:149) Retusz, korekcja i kadrowanie zdjŒ(cid:230)
(cid:149) Drukowanie obraz(cid:243)w cyfrowych
Przeczytaj i zacznij pstryka(cid:230) niebanalne zdjŒcia!
Wydawnictwo Helion
ul. Ko(cid:156)ciuszki 1c
44-100 Gliwice
tel. 032 230 98 63
e-mail: helion@helion.pl
Spis treści
Wprowadzenie
13
1
Zaczynamy
Czego potrzebujesz
Wybieramy aparat
Ile pikseli?
Ile pamięci?
Jaki rodzaj połączeń z innymi urządzeniami?
Jaki zoom?
Jakie inne funkcje?
17
19
21
22
24
27
28
31
33
33
34
34
Zgromadzenie odpowiedniego oprogramowania 35
Przygotowanie komputera
Sprawdzenie połączeń
Pamięć komputera
Dysk twardy
Fotografia cyfrowa dla nastolatk7 7
Fotografia cyfrowa dla nastolatk7 7
2007-09-04 12:06:42
2007-09-04 12:06:42
8
Fotografia cyfrowa dla nastolatków
2
Poznaj swój aparat
Jak aparat cyfrowy rejestruje obrazy
Jak powstaje obraz
Jak obraz jest rejestrowany
Do czego służy ten przycisk?
Zewnętrzne elementy sterujące
Menu
Obchodzenie się z aparatem cyfrowym
41
41
44
45
51
51
55
58
3
Różne zdjęcia, różne ustawienia
Jakość zdjęcia
Fotografujemy, nieważne co
61
61
O kompresji, pamięci i czasie
61
Zapisywanie zdjęć w formacie RAW
62
Więcej zdjęć teraz oznacza mniejszą swobodę później 64
65
66
67
71
79
Trzymanie aparatu
Ustawianie ostrości
Dobór właściwej ekspozycji
Korygowanie barw
4
Wyrażanie samego siebie
Planowanie ujęcia
Techniki kompozycji
Niech się stanie światło
Robienie zdjęć różnego rodzaju
Fotografowanie ludzi
Kadrowanie otaczającego świata
Fotografowanie martwej natury
85
85
86
96
100
100
104
106
Fotografia cyfrowa dla nastolatk8 8
Fotografia cyfrowa dla nastolatk8 8
2007-09-04 12:06:42
2007-09-04 12:06:42
Spis treści
9
Styl życia fotografa
Ćwicz przy każdej okazji
Angażuj się we wszystko
Sam sobie stwarzaj okazje do fotografowania
5
Przenoszenie zdjęć do komputera
Przygotowanie folderów
Łączenie aparatu z komputerem
Tworzenie kopii bezpieczeństwa
Bezpieczne przechowywanie plików
oryginalnych
6
Katalogowanie zdjęć
Praca z programem katalogującym
Planowanie procesu porządkowania
Rejestrowanie zdjęć w programie katalogującym
Tworzenie stosów
Etykietowanie zdjęć
Wyszukiwanie zdjęć według ich etykiet
7
Korekcja światła i koloru
Edytor obrazów cyfrowych
Poznajemy interfejs
Zarządzanie kolorami
Edycja zdjęć
Poprawianie ekspozycji
Korygowanie cieni i świateł
Poprawianie jasności i kontrastu
108
108
109
111
113
113
117
118
121
125
125
130
131
136
140
147
151
151
152
154
157
162
165
168
Fotografia cyfrowa dla nastolatk9 9
Fotografia cyfrowa dla nastolatk9 9
2007-09-04 12:06:43
2007-09-04 12:06:43
10
Fotografia cyfrowa dla nastolatków
Poprawianie kolorów
Poprawianie balansu bieli
Dopasowywanie nasycenia
Usuwanie efektu czerwonych oczu
Przejście do skali szarości
Zamiana kolorów
8
Poszerzanie horyzontów
(zdjęcia cyfrowego)
Dostosowywanie rozdzielczości
i rozmiarów zdjęcia
Opowieść o płótnach i obrazach
Modyfi kowanie płótna
Przycinanie zdjęcia
Dodawanie obramowania
Obracanie płótna
Odbicie lustrzane płótna
Modyfi kowanie obrazu
Skalowanie zdjęcia
Własny zoom cyfrowy
Rozciąganie lub ściskanie zdjęcia
9
Przestawianie pikseli
Tworzenie zaznaczeń
Praca z warstwami
Przenoszenie pikseli z jednej warstwy na drugą
Przenoszenie pikseli z innych zdjęć
Zarządzanie wieloma warstwami
169
169
171
173
175
178
181
181
185
186
187
191
192
194
195
195
198
201
205
205
209
209
212
213
Fotografia cyfrowa dla nastolatk10 10
Fotografia cyfrowa dla nastolatk10 10
2007-09-04 12:06:43
2007-09-04 12:06:43
Spis treści
11
Retuszowanie zdjęcia
Skalowanie i obracanie zawartości warstwy
Dostosowywanie poziomu krycia warstwy
Zapisywanie zdjęć wielowarstwowych
216
218
219
220
222
Malowanie
Wymazywanie
225
Klonowanie (czyli jak pozbyć się dawnych przyjaciół) 227
Polecenie Adjust Sharpness
Używanie narzędzia Sharpen
10
Nadawanie ostatecznego szlifu
i dodawanie efektów specjalnych
Poprawianie ostrości
231
231
233
236
Tworzenie napisów i dymków komiksowych 238
238
244
246
248
Dodawanie tekstu
Tworzenie dymków
Stosowanie stylów warstwy
Stosowanie fi ltrów
11
Wyświetlanie zdjęć na ekranie
Przygotowanie zdjęć
Dostosowanie rozdzielczości zdjęcia
do rozdzielczości ekranu
Zmiana szerokości zdjęcia
Dalsze zmniejszanie rozmiarów pliku zdjęciowego
Wyświetlanie zdjęć
Przesyłanie zdjęć drogą e-mailową
Publikowanie zdjęć w internecie
Wykorzystanie zdjęć jako materiału fi lmowego
253
253
253
256
258
261
262
262
264
Fotografia cyfrowa dla nastolatk11 11
Fotografia cyfrowa dla nastolatk11 11
2007-09-04 12:06:43
2007-09-04 12:06:43
12
Fotografia cyfrowa dla nastolatków
12
Drukowanie
Dobieranie optymalnej rozdzielczości
Drukowanie w domu
Drukowanie poza domem
Nadawanie zdjęciom optymalnej rozdzielczości
Drukowanie
Drukowanie z komputera
Drukowanie z aparatu lub karty pamięci
Zamawianie odbitek przez internet
Tworzenie fotoksiążki za pomocą
programu Photoshop Elements
Tworzenie książki
Warstwy ramek
Zmiana motywu przypisanego stronie
Dodawanie kolejnych stron
Zapisywanie i drukowanie książki
Tworzenie innych fotogadżetów
Skorowidz
267
267
268
269
270
271
272
275
275
276
277
280
282
283
284
285
289
Fotografia cyfrowa dla nastolatk12 12
Fotografia cyfrowa dla nastolatk12 12
2007-09-04 12:06:44
2007-09-04 12:06:44
Wprowadzenie
Fotografia cyfrowa dla nastolatków.
To nie my wymyśliliśmy taki tytuł. Nie chcemy przez to powiedzieć, że jest on
zły — po prostu nikt nas nie pytał o zdanie. Jeśli wydawca decyduje się nadać
książce tytuł, możemy być pewni, że wie co robi. A poza tym ten tytuł dobrze
określa zawartość książki — co do tego nie ma żadnych wątpliwości. Z pewnością
nieodpowiedni byłby tu tytuł Encyklopedia owadów dla nastolatków czy Uwaga!
Nastolatki! Nie sądzę również, aby udało mi się przeforsować w wydawnictwie
tytuł Awokado i mango, chociaż Dave mógłby go zaakceptować.
Moje wątpliwości budzi jedynie człon „dla nastolatków”. Gdy sam byłem
nastolatkiem (nie są to bardzo odległe czasy), niechętnie odnosiłem się do
wszystkiego, co było w ten sposób określane. Bardzo lubiłem wtedy komiksy,
ale niektórzy wydawcy dodawali do tytułu człon „dla dzieci”, co powodowało,
że unikałem takich pozycji jak ognia. Tylko nie to! To musiało być coś bardziej
wyszukanego, na przykład Amazing Spider-Man z ludźmi w kostiumach
i walczącymi ze sobą.
Nigdy nie lubiłem też, gdy sadzano mnie przy dziecięcym stoliku.
Czy ktoś, kto się nie goli, ma być z tego powodu obywatelem drugiej kategorii?
Miałem świadomość swoich praw, ale nikt nie chciał mnie słuchać.
Tytuł niniejszej książki nie oznacza wcale, że fotografi a cyfrowa jest inna
dla nastolatków, inna dla dorosłych, a jeszcze inna dla przedszkolaków lub
dla staruszków. Zasady fotografowania nie zmieniają się nagle, gdy fotograf
przekracza wiek 18 lub 21 lat. Nie wiem, czy to dobrze, czy źle, ale to co piszemy
na temat fotografi i w tej książce, odnosi się również do fotografi i uprawianej
przez rodziców.
W świetle tego wszystkiego, uważamy, że Fotografia cyfrowa (dla nastolatków)
jest książką o fotografi i cyfrowej, bez względu na to, co głosi jej okładka.
Precz z etykietami w stylu „dla dzieci”! Jest to książka dla fotografów o różnym
stopniu zaawansowania, którzy po prostu ze względu na swój wiek są zaliczani
do nastolatków.
Koncentrujemy się na tych rzeczach, które dla nastolatka posługującego się
aparatem cyfrowym mogą okazać się najważniejsze. Nie mamy zamiaru sadzać
nikogo przy dziecięcym stoliku ani nie proponujemy dziecięcej zabawy. Fotografi a
jest dziedziną w znacznej mierze techniczną i wiąże się z wieloma innymi tego
typu dziedzinami. Po lekturze trzech pierwszych rozdziałów czytelnik będzie
swobodnie posługiwał się takimi pojęciami, jak przysłona i migawka. Kolejne
pięć rozdziałów da mu okazję do oswojenia się z rozdzielczością i resamplingiem.
Fotografia cyfrowa dla nastolatk13 13
Fotografia cyfrowa dla nastolatk13 13
2007-09-04 12:06:44
2007-09-04 12:06:44
3
Różne
zdjęcia, różne
ustawienia
W dwóch poprzednich rozdziałach często podkreślaliśmy, że każdy rodzaj zdjęć
wymaga innych ustawień aparatu. Teraz nadszedł czas, aby przyjrzeć się bliżej
temu zagadnieniu.
Jakość zdjęcia
Po lekturze rozdziału 2. już wiesz, że w zależności od ustawionej jakości aparat
zapisuje zdjęcia z określoną kompresją. Wyższa kompresja pozwala zapisać więcej
zdjęć na karcie pamięci, ale dzieje się to kosztem ich jakości.
Pozostaje jednak pytanie, co w praktyce oznaczają poszczególne opcje
w ustawieniach jakości? Szczegółową odpowiedź znajdziesz w instrukcji obsługi
aparatu, tutaj przytoczymy tylko ogólne wskazówki na ten temat.
O kompresji, pamięci i czasie
Gdy aparat zapisuje zdjęcia w formacie TIFF, to odbywa się to z zachowaniem
ich najwyższej jakości — stosowana jest wówczas kompresja bezstratna. Niestety,
nie wszystkie aparaty potrafi ą zapisywać zdjęcia w tym formacie. Wiele z nich
używa jedynie formatu JPEG, który nawet przy ustawieniu najwyższej jakości
wprowadza pewne straty, chociaż są one praktycznie niezauważalne. Jeśli nie
wiesz, które zdjęcie zostało zapisane jako TIFF, a które jako wysokiej jakości
JPEG, trudno będzie Ci je rozróżnić, chyba że powiększysz je w programie
grafi cznym, tak aby widoczne były poszczególne piksele.
Fotografia cyfrowa dla nastolatk61 61
Fotografia cyfrowa dla nastolatk61 61
2007-09-04 12:07:55
2007-09-04 12:07:55
62
Fotografia cyfrowa dla nastolatków
DAVEDAVE
RADZI
RADZI
Zazwyczaj aparat nie informuje nas o metodzie kompresji, odpowiadającej
poszczególnym opcjom w ustawieniach jakości obrazu. Jeśli są to na przykład opcje
Najlepsza, Lepsza i Dobra, to pierwsza z nich może oznaczać zapis w formacie TIFF,
druga — zapis w formacie JPEEG z małą kompresją, a trzecia — zapis w formacie
JPEG z większą kompresją. Nie jest to jednak regułą. Równie dobrze opcja Najlepsza
może oznaczać format JPEG z minimalną kompresją, Lepsza — JPEG ze średnią
kompresją, a Dobra — JPEG z wysoką kompresją. Aby stwierdzić, jak to wygląda
w konkretnym aparacie, należy zajrzeć do jego instrukcji obsługi.
Wyższa jakość zdjęcia oznacza, że zawiera ono więcej informacji, a to z kolei
pociąga za sobą wydłużenie czasu jego przetwarzania. Dłużej trwa zapisywanie
takiego zdjęcia na karcie pamięci po naciśnięciu spustu migawki. Dłużej trwa
przenoszenie go z aparatu do komputera. Dłużej trwa obróbka w programie
edycyjnym. Dłużej trwa drukowanie i przesyłanie drogą internetową. Prawdę
mówiąc, wydłużenia tych czasów, zwłaszcza na etapie zapisywania i przenoszenia
zdjęcia, są praktycznie niezauważalne — urządzenia cyfrowe są dzisiaj tak
szybkie, że i tak wszystko wydaje się odbywać w mgnieniu oka. O tym, że
przetwarzanie zdjęć wysokiej jakości trwa dłużej, przekonujemy się dopiero
wtedy, gdy chcemy przetworzyć większą liczbę takich zdjęć naraz.
Zapisywanie zdjęć w formacie RAW
Niektóre aparaty cyfrowe mogą zapisywać rejestrowane obrazy w swoim
wewnętrznym formacie. Na przykład w aparatach marki Olympus stosowany jest
format o nazwie ORF, a w aparatach Kodaka — KDC. RAW jest ogólną nazwą
tych formatów. Często jest ona zapisywana wielkimi literami, podobnie jak TIFF
czy KDC, co mogłoby świadczyć o tym, że jest to skrót bardziej rozbudowanej
nazwy, ale tak nie jest. Litery R, A i W same w sobie niczego tutaj nie oznaczają,
natomiast połączone tworzą wyraz, który w języku angielskim oznacza stan
surowy, bez żadnej obróbki. I tak jest w istocie — plik z obrazem zapisanym
w formacie RAW zawiera dane dokładnie takie same, jakie zostały zarejestrowane
przez przetwornik. Nie są one poddawane żadnej kompresji (a jeżeli już, to bardzo
niewielkiej) ani nie są w żaden sposób modyfi kowane czy przetwarzane.
Producent aparatu lepiej zna jego wewnętrzne mechanizmy niż twórcy takich
formatów, jak TIFF czy JPEG, dlatego każdy format RAW wymaga mniej pamięci
niż TIFF i daje lepszą jakość obrazu przy dużych powiększeniach niż JPEG.
Formaty RAW są jednak wolniejsze od swoich konkurentów. Zapisywanie dużych
ilości nieskompresowanych informacji wymaga dłuższego czasu. W niektórych
modelach aparatów, wydłużenie czasu zapisu zdjęcia na karcie pamięci jest
naprawdę odczuwalne — aparat może potrzebować na to nawet kilku sekund.
Fotografia cyfrowa dla nastolatk62 62
Fotografia cyfrowa dla nastolatk62 62
2007-09-04 12:07:55
2007-09-04 12:07:55
Rozdział 3. Różne zdjęcia, różne ustawienia
63
Wydłużony czas zapisu zdjęcia stanowi problem, gdy chcemy zrobić serię szybko
po sobie następujących zdjęć. Nawet w przypadku najlepszych aparatów możemy
mieć z tym kłopot.
Inną ujemną cechą formatu RAW jest to, że poszczególne jego wersje, pochodzące
od różnych producentów, różnią się nieco między sobą. Nie istnieje jeden
standard RAW, tak jak to ma miejsce w przypadku formatu TIFF lub JPEG.
Oprócz wymienionych wcześniej formatów ORF i KDC, istnieją jeszcze takie,
jak NEF (Nikon), RAF (Fuji) i inne. Wszystkie aparaty działają na podobnych
zasadach, w związku z czym struktura plików ORF oraz KDC jest bardzo
podobna, ale jednak wystarczająco różna, aby wprowadzić pewne zamieszanie.
WIĘCEJ
WIĘCEJ
Zdjęć zapisanych w formacie RAW, niestety, nie da się zamieścić w blogu lub na
stronie internetowej ani przesłać przyjacielowi w e-mailu. Owszem, z technicznego
punktu widzenia jest to możliwe, ale rezultaty nie będą zgodne z oczekiwaniami.
Podstawowym powodem jest to, że pliki RAW są zbyt duże do zastosowań
internetowych, a ponadto typ formatu RAW zależy od konkretnego modelu aparatu
i nie każdy program jest w stanie go poprawnie odczytać. Na pewno nie poradzą sobie
z tym zadaniem przeglądarki internetowe, takie jak Internet Explorer czy Mozilla.
Pliki RAW należy po prostu przekonwertować na format JPEG (standard
w zastosowaniach internetowych), co można bez problemu zrobić za pomocą
oprogramowania dostarczanego wraz z aparatem.
Oczywiście, jeśli Twój kolega ma taki sam aparat, możecie przesyłać sobie drogą
e-mailową pliki ze zdjęciami w formacie RAW i oglądać wzajemnie swoje prace,
ale wciąż pozostanie problem długiego czasu ich przesyłania.
W rezultacie programy do obróbki obrazów cyfrowych nie zawsze poprawnie
odczytują dane zawarte w takich plikach. Czasami plik RAW pochodzący
z jednego aparatu jest lepiej przyjmowany niż plik RAW z innego aparatu
(od innego producenta). Firmy tworzące oprogramowanie często reklamują swoje
produkty, pisząc: „Odczytuje pliki RAW”. Takiej fi rmie powinieneś natychmiast
zadać pytanie: „Naprawdę? Jaki konkretnie format RAW macie na myśli?”
Niektóre aplikacje nie odczytują żadnego formatu RAW i obsługują jedynie
standardowe formaty grafi czne, takie jak TIFF czy JPEG.
Fotografia cyfrowa dla nastolatk63 63
Fotografia cyfrowa dla nastolatk63 63
2007-09-04 12:07:55
2007-09-04 12:07:55
64
Fotografia cyfrowa dla nastolatków
DAVEDAVE
RADZI
RADZI
Niektóre programy nie akceptują nawet formatu TIFF. W takiej sytuacji nie pozostaje
Ci nic innego, jak przekonwertować plik zapisany w tym formacie na inny format,
na przykład JPEG, korzystając z bardziej zaawansowanego programu — może to być
Photoshop Elements.
Mimo tych ograniczeń wielu zawodowych fotografów korzysta z formatu RAW,
ponieważ stanowi on dla nich najbliższy cyfrowy odpowiednik tradycyjnej kliszy
i daje dużą swobodę w procesie obróbki. Profesjonaliści wolą sami decydować
o wszystkich szczegółach procesu przetwarzania i kompresji. Nie lubią, kiedy
rozmaite algorytmy matematyczne robią to za nich, ograniczając im pole
manewru.
Jeśli Twój program do obróbki zdjęć odczytuje format RAW Twojego aparatu,
możesz śmiało z tego formatu korzystać. W przeciwnym przypadku — a to
jest bardzo prawdopodobne, nawet jeśli używasz tak potężnej aplikacji, jaką
jest Adobe Photoshop — wybierz TIFF lub JPEG, albo za pomocą programu
dołączonego do aparatu przekonwertuj pliki RAW na coś bardziej standardowego.
Więcej zdjęć teraz oznacza mniejszą swobodę później
Profesjonaliści nie lubią kompromisów. Mogą całą noc dyskutować o ustawieniach
przysłony i nawet nie wspomnieć o ISO. Trudno byłoby również znaleźć wśród
nich takiego, który robiłby zdjęcia z inną niż maksymalna jakością. Zagadnienia,
które dla zawodowców są oczywiste i nie podlegają dyskusji, powinny szczególnie
zwrócić naszą uwagę.
Fotografi cy amatorzy widzą te sprawy inaczej. Aparatów używają tylko podczas
urlopu i spotkań rodzinnych. Nie przeznaczają zbyt wielu pieniędzy na sprzęt
fotografi czny i dodatkowe karty pamięci, w związku z czym najczęściej ustawiają
najniższą jakość zdjęć, aby jak najwięcej zmieścić ich na 16- lub 32-megabajtowej
karcie, którą otrzymali wraz aparatem.
W czym rzecz? Otóż pamięć aparatu zawsze można poszerzyć, a ciekawego ujęcia
raczej nie da się powtórzyć. Każdy fotograf — nieważne, czy jest to wujek Franek,
zapalony dokumentalista swoich wakacyjnych wycieczek, czy sam Peter Parker,
fotoreporter „Daily Bugle” — ma tylko jedną szansę na uchwycenie konkretnego
ujęcia. Te same okoliczności już nigdy się nie powtórzą. Może zmienić się
oświetlenie. Zabawna sytuacja może nie wydarzyć się ponownie, a Spiderman
nie będzie już walczył z Elektro. Karty pamięci, bez względu na ich cenę, są na
pewno mniej wartościowe niż Twoje zdjęcia. Pomyśl tylko — gdyby przyszło
Ci wybierać między kartami pamięci a zdjęciami, które do tej pory zrobiłeś,
co byś wolał zatrzymać? Przecież po to zainteresowałeś się fotografi ą, aby robić
wspaniałe zdjęcia, a nie upychać je na karcie pamięci.
Fotografia cyfrowa dla nastolatk64 64
Fotografia cyfrowa dla nastolatk64 64
2007-09-04 12:07:56
2007-09-04 12:07:56
Rozdział 3. Różne zdjęcia, różne ustawienia
65
WIĘCEJ
WIĘCEJ
Najlepszym sposobem na znalezienie kompromisu między jakością zdjęć a ich liczbą,
przy danej pojemności karty pamięci, jest częste przeglądanie zrobionych zdjęć
i usuwanie tych, które są ewidentnie złe.
Nie usuwaj jednak zbyt wiele. Na wyświetlaczu aparatu trudno dostrzec wszystkie
detale — do tego potrzebny jest komputer. Ponadto za pomocą dobrego programu
edycyjnego możesz niemal wszystko na zdjęciu skorygować, włącznie z jego
kompozycją. Nie pozbywaj się więc zdjęcia tylko dlatego, że wyszło niezupełnie tak,
jak chciałeś.
Usuwaj tylko te zdjęcia, co do których jesteś przekonany, że są nic nie warte. Jeśli masz
co do tego jakiekolwiek wątpliwości, pozostaw je. Lepiej zachowaj ostrożność do czasu
obejrzenia wszystkich zdjęć na komputerze. Z drugiej strony, nie ma sensu zaśmiecać
karty pamięci zdjęciami, które w oczywisty sposób nie wyszły.
Innym ważnym powodem, dla którego warto robić zdjęcia w najwyższej jakości,
jest to, że nigdy nie wiadomo, jakie będą dalsze losy tych zdjęć. Może Ci się
wydawać, że skoro są to tylko fotki z wakacji spędzonych wspólnie z kolegami, to
mogą być gorszej jakości. To prawda, że i tak poddałbyś je kompresji, aby ułatwić
sobie przesyłanie ich e-mailem. A jeśli na którymś z nich udało Ci się uchwycić
coś niezwykłego? Jeśli przez przypadek sfotografowałeś wspaniały zachód słońca,
malowniczo pokryte śniegiem szczyty gór lub melancholijny, skąpany w deszczu
krajobraz? Co, jeśli uchwyciłeś swoich kolegów w jakiejś niecodziennej sytuacji
i teraz chciałbyś takie zdjęcie umieścić na kubkach do kawy lub włączyć do
kroniki klasowej? Takie rzeczy zdarzają się częściej, niż Ci się wydaje. Przytrafi ają
się fotografom nie mającym jeszcze żadnego doświadczenia. Być może Tobie też
się to już przydarzyło. Wielu fotografów narzeka, że wciąż mają mało miejsca
na kartach pamięci, ale za to nie żałują, że nie mają lepszej wersji swojego
ulubionego zdjęcia, które najczęściej udało im się zrobić przez przypadek.
Jeśli kiedyś taka wersja okaże się potrzebna, znajdą ją w swoim archiwum.
Na fotografowanie z niższą jakością możesz sobie pozwolić jedynie wtedy,
gdy ćwiczysz lub eksperymentujesz, ale nawet wtedy musisz uważać.
Przecież nigdy nie wiadomo, kiedy eksperyment zakończy się sukcesem.
Fotografujemy, nieważne co
Sztuka fotografowania polega w dużej mierze na improwizacji. Dowód?
Spójrz tylko na jakiekolwiek zdjęcie pozowane. Na pewno znasz ten typ fotografi i.
Grupa ludzi stoi przed budynkiem; wszyscy w ubraniach, których na co dzień
wcale nie noszą; z nienaturalnymi wyrazami twarzy — jak zaczarowani.
Często trzymają jakiś transparent lub na przykład duży czek bankowy.
Fotografia cyfrowa dla nastolatk65 65
Fotografia cyfrowa dla nastolatk65 65
2007-09-04 12:07:56
2007-09-04 12:07:56
66
Fotografia cyfrowa dla nastolatków
Takie zdjęcia są po prostu nudne. Nie ma w nich żadnej spontaniczności.
Są pozbawione życia. Ludzie wyglądają na nich ładnie, ale nie atrakcyjnie.
Teraz spójrz na zdjęcie spontaniczne, na przykład to, które zrobiłeś znienacka
swojemu koledze w chwili, gdy ten zachowywał się zupełnie swobodnie. Takie
fotografi e mają charakter. Osoba sfotografowana w ten sposób wydaje się na
tyle atrakcyjna, że chciałoby się z nią natychmiast spotkać. Wygląda naturalnie,
czyli tak samo jak ci wszyscy, z którymi kontaktujemy się na co dzień.
Skoro więc najlepsze zdjęcia powstają pod wpływem chwili, to czy to oznacza,
że fotografi a jest funkcją chaosu? Że wszystko jest tutaj dziełem przypadku?
Czy ludzie bardziej zorganizowani mają większe predyspozycje do pracy
w księgowości lub ubezpieczeniach?
Niezupełnie. W fotografi i najważniejsze jest to, aby być zawsze w pogotowiu.
Nigdy nie wiadomo, kiedy nadarzy się okazja do zrobienia wspaniałego zdjęcia,
ale kiedy taka chwila nadejdzie, musisz być odpowiednio przygotowany.
Trzymanie aparatu
Jednym z najważniejszych warunków uzyskania dobrego zdjęcia, jest
utrzymywanie stabilnej pozycji aparatu podczas fotografowania. Wszelkie
drgania i ruchy aparatu powodują rozmazanie obrazu. Efekt ten jest tym
bardziej widoczny, im większa jest odległość od fotografowanego obiektu.
Obiekty położone blisko, mają na zdjęciu stosunkowo duże rozmiary i niewielkie
poruszenie aparatu tylko w niewielkim stopniu wpłynie na ich wygląd. Natomiast
obiekty odległe, uzyskują na zdjęciu małe rozmiary i nawet najmniejszy ruch
aparatu daje w tym przypadku wyraźny efekt, w postaci rozmycia szczegółów.
Oto kilka prostych technik stabilizowania pozycji aparatu podczas fotografowania
z ręki:
(cid:139)
(cid:139)
(cid:139)
(cid:139)
(cid:139)
Trzymaj aparat pewnie, ale nie ściskaj go zbyt mocno. Staraj się nie
napinać nadmiernie swoich mięśni, bo wówczas ręka może Ci zadrżeć.
Oprzyj aparat o twarz. Niech to będzie tylko fi zyczny kontakt. Nie
przyciskaj aparatu do twarzy zbyt mocno, aby nie narobić sobie sińców.
Znajdź solidne oparcie dla obu stóp. Przyjmij odpowiednią pozycję!
Stój prosto i pewnie. Rozstaw nieco nogi, aby łatwiej utrzymać
równowagę. Jeśli to tylko możliwe, oprzyj się plecami o ścianę,
a nawet usiądź.
Przyciągnij łokcie do tułowia. Nie wymachuj rękoma jak kaczka.
Wyobraź sobie, że podnosisz aparat z ziemi i przykładasz go twarzy,
a nie przenosisz go z jakiegoś miejsca z boku.
Ostrożnie obchodź się ze spustem migawki. Nie traktuj go jak
przycisków na konsoli PlayStation. Wciskaj go płynnie i delikatnie.
Fotografia cyfrowa dla nastolatk66 66
Fotografia cyfrowa dla nastolatk66 66
2007-09-04 12:07:57
2007-09-04 12:07:57
Rozdział 3. Różne zdjęcia, różne ustawienia
67
(cid:139)
Oddychanie. Tuż przed wciśnięciem spustu migawki zrób głęboki,
ale naturalny, wdech. Wypuść połowę powietrza. Zrób zdjęcie.
Dokończ wydech.
DAVEDAVE
RADZI
RADZI
Twój aparat może mieć wbudowany system stabilizacji obrazu, który elektronicznie
kompensuje niewielkie drgania i ruchy aparatu. Jest to bardzo przydatna funkcja,
ale nie jest to magiczne lekarstwo, które rozwiązywałoby problem drgań całkowicie.
Elektroniczny stabilizator poprawia ostrość, ale wcale nie gwarantuje, że w każdych
warunkach będzie ona dobra. Najlepszym i najpewniejszym systemem stabilizacyjnym
jest ten, którego fotograficy używają od pokoleń: statyw.
W pewnych sytuacjach trzymanie aparatu w ręku nie zda egzaminu, nawet jeśli
będziesz nieruchomy jak skała Gibraltaru. Dotyczy to fotografowania z długimi
ogniskowymi lub długimi czasami otwarcia migawki (patrz punkty: „Ustawianie
ostrości” i „Ustawianie właściwej ekspozycji” w dalszej części tego rozdziału).
Jeśli chcesz uzyskiwać czyste, nierozmazane zdjęcia w każdych warunkach,
powinieneś rozważyć kupno lub wypożyczenie statywu. Doraźnym rozwiązaniem
może być ustawienie aparaty na stabilnym przedmiocie, na przykład na stole,
ale wtedy możesz mieć problemy z ustawieniem właściwej kompozycji kadru.
DAVEDAVE
RADZI
RADZI
Ogólna zasada stosowania statywu mówi, że jest on niezbędny, gdy czas otwarcia
migawki jest większy od długości ogniskowej obiektywu. Należy pominąć wszelkie
ułamki oraz jednostki tych dwóch wielkości i przyjrzeć się samym liczbom.
Przykładowo, jeśli długość ogniskowej wynosi 50 mm, to statyw będzie nieodzowny
przy czasach otwarcia migawki dłuższych niż 1/50 sekundy.
Ustawianie ostrości
Do tej pory używaliśmy terminu ostrość, nie mówiąc, co on tak naprawdę oznacza.
Ostrość w fotografi i oznacza przedstawienie obiektu na zdjęciu w sposób wyraźny,
ze wszystkimi jego szczegółami. Jeśli ostrość zostanie ustawiona na dany obiekt, to
na zdjęciu jego kontury będą wyraźnie zarysowane i odtworzone zostaną wszelkiego
rodzaju szczegóły jego powierzchni, włącznie z cieniami, kolorami i teksturą.
Z artystycznego punktu widzenia ostrość jest środkiem umożliwiającym
przyciąganie uwagi widza. Ustawiamy ostrość na te obiekty, które osoba
oglądająca zdjęcie powinna dostrzec w pierwszej kolejności. Mniej ważne
elementy zdjęcia pozostawiamy rozmyte. Stopień wyostrzenia głównego obiektu
wpływa na ogólny nastrój zdjęcia. Mniejsza ostrość często wzmaga wrażenie
ciszy i spokoju — wyobraź sobie zdjęcie krajobrazu spowitego poranną mgłą.
Fotografia cyfrowa dla nastolatk67 67
Fotografia cyfrowa dla nastolatk67 67
2007-09-04 12:07:57
2007-09-04 12:07:57
68
Fotografia cyfrowa dla nastolatków
Pozwala także ukryć małe niedoskonałości i uzyskać w ten sposób efekt
wyidealizowania przedstawianej rzeczywistości. Duża ostrość, przeciwnie,
podkreśla realizm przedstawianej sceny i doskonale sprawdza się na zdjęciach
przedstawiających obiekty w ruchu.
Wszystkie zdjęcia o tematyce sportowej, pełne dynamiki, z doskonale widocznymi
szczegółami, są robione z maksymalną ostrością.
O tym, co na zdjęciu wychodzi ostre, a co rozmyte, decyduje w dużej mierze
odległość między obiektywem a przetwornikiem. Gdy obiektyw jest stosunkowo
daleko od przetwornika, obiekty położone bliżej wychodzą na zdjęciu ostro,
a położone dalej zostają rozmyte; kąt widzenia staje się wówczas mały i uwaga
patrzącego skupia się na obiekcie pierwszoplanowym. Gdy obiektyw jest blisko
przetwornika, wyostrzane są obiekty leżące dalej od aparatu, a rozmyciu ulegają
te na pierwszym planie; kąt widzenia powiększa się, co zachęca widza do szerszej
analizy zdjęcia. Pojęcia długość ogniskowej3 używaliśmy już wcześniej, teraz
pora na jego krótkie objaśnienie. Otóż jest to właśnie ta odległość, o której tutaj
mówimy, czyli od obiektywu do przetwornika. W praktyce jest ona stosunkowo
niewielka. O długich ogniskowych mówimy wtedy, gdy wynoszą ponad 180 mm,
czyli ponad 7 cali.
Tutaj pierwszy plan jest ostry, a tło rozmyte.
3 Często zamiast nazwy długość ogniskowej, używa się krótszego terminu: ogniskowa.
W obu przypadkach chodzi o to samo — przyp. tłum.
Fotografia cyfrowa dla nastolatk68 68
Fotografia cyfrowa dla nastolatk68 68
2007-09-04 12:07:57
2007-09-04 12:07:57
Rozdział 3. Różne zdjęcia, różne ustawienia
69
W tym miejscu należy wspomnieć, że w aparatach cyfrowych i analogowych
obowiązują różne skale ogniskowych. Ogniskowa o długości 180 mm w aparacie
tradycyjnym może być równoważna ogniskowej 40 mm w aparacie cyfrowym.
W obu przypadkach efekt jest ten sam — mały kąt widzenia — ale różne są
odległości między obiektywem a elementem światłoczułym. Jako że aparaty
cyfrowe mają przetworniki o różnych rozmiarach, a w związku z tym różne
długości ogniskowych, łatwiej jest posługiwać się tradycyjną skalą dla fi lmu
35 mm. Tak też będziemy postępować w naszych rozważaniach.
Tutaj tło jest ostre, a pierwszy plan rozmyty.
Wśród obiektywów o specjalnym przeznaczeniu najbardziej popularnymi są: obiektyw
szerokokątny i teleobiektyw.
WIĘCEJ
WIĘCEJ
Obiektyw szerokokątny ma krótką ogniskową, na przykład 35 mm lub mniej, podczas
gdy długość ogniskowej obiektywu standardowego wynosi 50 mm. Dzięki temu
wierniej oddaje szczegóły tła i pozwala objąć kadrem szeroki krajobraz. Nie nadaje się
do robienia zdjęć, które mają koncentrować się na jednym, konkretnym obiekcie.
Przeciwieństwem obiektywu szerokokątnego jest teleobiektyw, którego ogniskowa
wynosi zwykle 70 mm lub więcej. Doskonale nadaje się do robienia zdjęć zbliżeniowych
i portretowych. Wąski kąt widzenia daje pierwszeństwo obiektom pierwszoplanowym,
rozmazując niemal zupełnie tło. Za pomocą takiego obiektywu nie zrobisz zbyt wielu
zapierających dech w piersiach zdjęć krajobrazowych.
Fotografia cyfrowa dla nastolatk69 69
Fotografia cyfrowa dla nastolatk69 69
2007-09-04 12:07:59
2007-09-04 12:07:59
70
Fotografia cyfrowa dla nastolatków
Jaka jest więc długość ogniskowej konkretnego aparatu? Właściwie, zależy ona
od ustawienia zoomu optycznego. (Obiektyw z zoomem optycznym jest nawet
nazywany obiektywem o zmiennej ogniskowej). Gdy wykonujesz zbliżenie,
długość ogniskowej rośnie i zmniejsza się kąt widzenia. Obiektyw z 4-krotnym
zoomem umożliwia zmianę ogniskowej od ok. 35 do 150 mm w skali tradycyjnej.
Daje to możliwość robienia zdjęć zarówno panoramicznych, jak i zbliżeniowych
oraz portretowych.
Jeśli aparat nie ma zoomu optycznego, to długość ogniskowej jest zawsze taka sama.
Mówimy wtedy o obiektywie stałoogniskowym.
WIĘCEJ
WIĘCEJ
Standardowy obiektyw stałoogniskowy ma ogniskową o długości 50 mm. Aparat
wyposażony w taki obiektyw „widzi” mniej więcej tak samo jak nieuzbrojone ludzkie oko.
W większości zdjęć nie chodzi nam o wyeksponowanie tylko tła lub tylko
pierwszego planu. Nie robimy także zdjęć wyłączne obiektywem szerokokątnym
lub teleobiektywem. Na ogół wybieramy coś pośredniego. Jeśli fotografujesz
grupę przyjaciół, to chcesz, aby widać było zarówno ich twarze, jaki i to, co się
wokół nich dzieje. Mówimy wtedy o głębi ostrości — czyli o czymś, co określa,
jaka część fotografowanej sceny będzie na zdjęciu ostra. Przy dużej głębi ostrości
wszystko, od pierwszego planu aż po odległe tło, będzie ostre. Przy małej — tylko
to, co znajduje się w określonej odległości od aparatu.
Duża głębia ostrości oznacza, że niemal wszystko na zdjęciu jest ostre.
Fotografia cyfrowa dla nastolatk70 70
Fotografia cyfrowa dla nastolatk70 70
2007-09-04 12:08:04
2007-09-04 12:08:04
Rozdział 3. Różne zdjęcia, różne ustawienia
71
Gdy chcesz, aby całe zdjęcie było ostre, potrzebujesz dużej głębi ostrości, a gdy
zależy Ci na zwróceniu uwagi widza na określony obiekt i obniżeniu znaczenia
całej reszty, wówczas potrzebujesz małej głębi ostrości. To wszystko możesz
osiągnąć za pomocą odpowiednich ustawień aparatu:
(cid:139)
(cid:139)
(cid:139)
Aby zwiększyć głębię ostrości, zredukuj zoom (zmniejsz ogniskową).
Przy niewielkim lub wręcz zerowym zoomie optycznym uzyskasz dużą
głębię ostrości i szerszy kąt widzenia. Aby uzyskać małą głębię ostrości,
cofnij się i zastosuj duży zoom optyczny. Główny obiekt zostanie
wyodrębniony z otaczającego go tła. Przy długich ogniskowych tło
zdjęcia często staje się całkowicie rozmyte i pozbawione szczegółów.
Aby zwiększyć głębię ostrości, zwiększ liczbę przysłony (zmniejsz
jej otwór). Im mniejszy otwór przysłony, tym większa głębia ostrości,
a tym samym lepsze wrażenie przestrzeni na zdjęciu. I na odwrót, im
większy otwór przysłony, tym mniejsza głębia ostrości i tym mocniej
zaakcentowany główny temat zdjęcia. Jednak, jak już wspominaliśmy
w rozdziale 2., zmniejszenie otworu przysłony oznacza obniżenie
poziomu ekspozycji i na odwrót.
Aby zwiększyć głębię ostrości, oddal się od fotografowanego
obiektu. Dzięki temu powiększy się przestrzeń między Tobą a obiektem
i uzyskasz szersze ujęcie, ale stracisz niektóre szczegóły. Bądź jednak
ostrożny! Jeśli skompensujesz wzrost odległości przez zastosowanie
zoomu, zmniejszysz głębię ostrości! (Możesz również spaść ze skały).
OSTRZEŻENIE
OSTRZEŻENIE
Gdy łączysz długą ogniskową z długim czasem otwarcia migawki, nie trzymaj aparatu
w rękach. W takich sytuacjach naprawdę konieczny jest statyw.
Dobór właściwej ekspozycji
Ekspozycja określa poziom jasności zdjęcia. Naturalnie, aby uzyskać właściwą
ekspozycję, potrzebujesz dobrego oświetlenia. Dobre światło jest jedną z tych
rzeczy, o których fotografi cy nigdy nie przestają myśleć.
Istnieją dwie podstawowe metody sterowania ekspozycją:
(cid:139)
(cid:139)
Sterowanie oświetleniem sceny. Jest realizowane przed wpuszczeniem
światła do aparatu. Polega na zwiększaniu lub zmniejszaniu (ale czę-
ściej zwiększeniu) natężenia światła otaczającego, przez włączenie
dodatkowych lamp lub zasłonięcie okien kotarą. I to wszystko, co można
zrobić w tym zakresie, zwłaszcza jeśli nie ma się zbyt wiele czasu.
Sterowanie światłem wpadającym do aparatu. Jest realizowane wtedy,
gdy robisz zdjęcie. W tej metodzie koncentrujesz się na tym, ile światła
dociera do przetwornika i przez jak długi czas.
Fotografia cyfrowa dla nastolatk71 71
Fotografia cyfrowa dla nastolatk71 71
2007-09-04 12:08:07
2007-09-04 12:08:07
72
Fotografia cyfrowa dla nastolatków
Teraz przyjrzymy się obu tym metodom nieco dokładniej.
Stosowanie lampy błyskowej
Najczęściej stosowany sposób wzmocnienia oświetlenia fotografowanej sceny,
polega na dodaniu krótkiego błysku światła. Do tego właśnie służy lampa
błyskowa (fl esz). Przez ułamek sekundy, gdy migawka jest otwarta, aparat widzi
światło jaśniejsze niż to, które pochodzi od otoczenia.
Światło lampy błyskowej doskonale nadaje się do fotografowania obiektów
poruszających się. Jak się wkrótce przekonasz, wydłużenie czasu otwarcia
migawki zwiększa możliwość wystąpienia różnego rodzaju zniekształceń obrazu,
a w szczególności charakterystycznego rozmycia obiektów będących w ruchu.
Jeśli używasz lampy błyskowej, możesz nie obawiać się stosowania długich
czasów naświetlania. Lampa zwiększa ilość światła i redukuje efekt rozmycia
spowodowanego ruchem.
Lampa błyskowa ma jednak również wady. Możesz zapomnieć o fotografowaniu
przez okno. Szkło odbija światło fl esza i na zdjęciu zobaczysz tylko oślepiająco
białą płaszczyznę. Poza tym na skali miękkości-twardości, światło to zajmuje
miejsce po stronie świateł twardych. Jest światłem kierunkowym, podobnie jak
światło refl ektora, a nie rozproszonym, jak światło słoneczne w pochmurny dzień.
Ma tendencję do tworzenia odbłysków oraz ostrych i głębokich cieni, które nie
zawsze są korzystne dla fotografowanego obiektu. Jeśli chcesz uchwycić atmosferę
panującą w pomieszczeniu oświetlonym świecami, na pewno nie możesz użyć
lampy błyskowej. Jej światło zepsuje cały efekt.
DAVEDAVE
RADZI
RADZI
Twój aparat może mieć specjalny tryb pracy lampy błyskowej, o nazwie błysk
wypełniający. W tym trybie lampa pomaga złagodzić cienie — przez wypełnienie ich
światłem — powstałe w wyniku oświetlenia obiektu mocnym światłem kierunkowym.
Sprawdź, jakie efekty możesz uzyskać, łącząc błysk wypełniający z oświetleniem
naturalnym, zarówno w plenerze, jak i w pomieszczeniach.
W plenerze najlepsze jest oświetlenie naturalne. Jego poziom jest zazwyczaj
wystarczający i pod względem jakości jest lepsze od światła fl esza. Najlepszymi
porami dnia są wschód i zachód słońca — światło słoneczne jest wtedy
najłagodniejsze. Najgorszą porą jest południe, kiedy Słońce świeci najostrzej.
W dni pochmurne dobre warunki panują przez cały dzień.
DAVEDAVE
RADZI
RADZI
Ron, redaktor techniczny tej książki, proponuje odbić światło flesza na przykład od
sufitu, aby uczynić go mniej oślepiającym. Do tego potrzebna jest zewnętrzna lampa
błyskowa, chociaż Ron radzi sobie bez takiej lampy. Pod lampą (tą wbudowaną
w aparat) zamocował kawałek folii aluminiowej i za jej pomocą kieruje światło
w odpowiednią stronę.
Fotografia cyfrowa dla nastolatk72 72
Fotografia cyfrowa dla nastolatk72 72
2007-09-04 12:08:08
2007-09-04 12:08:08
Rozdział 3. Różne zdjęcia, różne ustawienia
73
Sterowanie ekspozycją w aparacie
Zasadniczy wpływ na poziom ekspozycji, zwłaszcza w przypadku oświetlenia
naturalnego, mają ustawienia wewnętrzne aparatu. Jak już wspominaliśmy
w rozdziale 2., ustawieniami służącymi do sterowania ekspozycją są:
(cid:139)
(cid:139)
(cid:139)
Czas otwarcia migawki. Im dłuższy, tym wyższy poziom ekspozycji.
Gdy skracasz czas otwarcia migawki (czyli czas naświetlania), poziom
ekspozycji maleje i zdjęcie staje się ciemniejsze. Gdy go wydłużasz,
poziom ekspozycji rośnie i zdjęcie staje się jaśniejsze.
Liczba przysłony. Im większy otwór przysłony, tym wyższy poziom
ekspozycji. Gdy zwiększasz liczbę przysłony (czyli zmniejszasz jej
otwór), poziom ekspozycji maleje i zdjęcie staje się ciemniejsze.
Gdy zmniejszasz liczbę przysłony, otwór staje się większy, poziom
ekspozycji rośnie i zdjęcie staje się jaśniejsze.
ISO. Im większa czułość przetwornika, tym wyższy poziom ekspozycji.
Gdy zwiększasz wartość ISO, przetwornik staje się bardziej czuły,
poziom ekspozycji rośnie i zdjęcie staje się jaśniejsze. Gdy zmniejszasz
wartość ISO, przetwornik staje się mniej czuły, poziom ekspozycji maleje
i zdjęcie staje się ciemniejsze.
Czas otwarcia migawki wyraża się w określonych ułamkach sekundy (1/30,
1/60, 1/125, 1/250 itd.). Każda kolejna wartość, lub inaczej stopień, zmniejsza
poziom ekspozycji o połowę. A zatem ustawienie 1/125 sekundy daje ekspozycję
dwukrotnie mniejszą niż ustawienie 1/60 sekundy, a to z kolei daje ekspozycję
dwukrotnie mniejszą niż 1/30 sekundy itd.
OSTRZEŻENIE
OSTRZEŻENIE
Pamiętaj o stosowaniu statywu podczas robienia zdjęć z długimi czasami naświetlania.
Ustawienia liczby przysłony (1,4, 2,0, 2,8, 4,0 itd.) działają w taki sam sposób.
Każda kolejna wartość zmniejsza poziom ekspozycji o połowę. A zatem zdjęcie
zrobione z liczbą przysłony 2,8 będzie miało ekspozycję dwukrotnie mniejszą niż
zdjęcie zrobione z liczbą przysłony 4,0. Zapewne zastanawiasz się, dlaczego te
wartości są takie dziwne. Otóż każda z nich jest stosunkiem długości ogniskowej
obiektywu (liczba przysłony często bywa zapisywana w postaci ułamka, np. f/4,
gdzie f oznacza właśnie ogniskową) do średnicy otworu przysłony. A zatem liczba
przysłony 4,0 (lub inaczej f/4) w przypadku obiektywu o ogniskowej 50 mm
oznacza, że otwór przysłony ma średnicę 12,5 mm (50 podzielone przez 4 daje 12,5).
Wartości ISO (50, 100, 200, 400 itd.) działają dokładnie na odwrót. Każda
kolejna wartość podwaja poziom ekspozycji w stosunku do poprzedniej.
A zatem zdjęcie zrobione przy wartości ISO równej 200 będzie miało ekspozycję
dwukrotnie większą niż zdjęcie zrobione przy wartości ISO równej 100,
ponieważ przetwornik ma wtedy dwukrotnie większą czułość. Jednak im większa
Fotografia cyfrowa dla nastolatk73 73
Fotografia cyfrowa dla nastolatk73 73
2007-09-04 12:08:08
2007-09-04 12:08:08
74
Fotografia cyfrowa dla nastolatków
wartość ISO, tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia zniekształceń
obrazu w postaci szumu (lub inaczej ziarna). Na ogół ten dodatkowy efekt jest
niepożądany, chociaż czasami może być przydatny ze względów artystycznych.
Taka dodatkowa tekstura może być pomocna w oddaniu nastroju, który usiłujesz
uchwycić.
Przy zbyt dużych wartościach
ISO zdjęcia stają się ziarniste.
Którym ustawieniem należy więc operować? To zależy od konkretnego zdjęcia:
(cid:139)
(cid:139)
Wydłużenie czasu naświetlania czyni zdjęcie jaśniejszym, ale
również powoduje rozmycie obiektów poruszających się i zwiększa
prawdopodobieństwo utraty szczegółów w obszarach najjaśniejszych.
Nie jest to najlepszy wybór, gdy fotografujesz obiekty będące w ruchu,
ale doskonale nadaje się do fotografowania cichych i spokojnych miejsc
przy słabym oświetleniu. Nie zapomnij jednak o statywie!
Skrócenie czasu naświetlania czyni zdjęcie ciemniejszym
i zwiększa prawdopodobieństwo utraty szczegółów w obszarach
najciemniejszych, ale równocześnie ułatwia uchwycenie obiektów
w ruchu. Takie ustawienie możesz z powodzeniem stosować podczas
fotografowania obiektów będących w ruchu i dobrze oświetlonych,
na przykład siatkarzy grających na plaży w letnie popołudnie.
Fotografia cyfrowa dla nastolatk74 74
Fotografia cyfrowa dla nastolatk74 74
2007-09-04 12:08:08
2007-09-04 12:08:08
Rozdział 3. Różne zdjęcia, różne ustawienia
75
Przy długich czasach otwarcia migawki następuje rozmycie obiektów będących w ruchu.
Krótki czas otwarcia migawki pozwala uzyskać efekt zamrożenia ruchu.
Fotografia cyfrowa dla nastolatk75 75
Fotografia cyfrowa dla nastolatk75 75
2007-09-04 12:08:09
2007-09-04 12:08:09
76
Fotografia cyfrowa dla nastolatków
(cid:139)
(cid:139)
(cid:139)
(cid:139)
Zwiększenie liczby przysłony czyni zdjęcie ciemniejszym
i zwiększa prawdopodobieństwo utraty szczegółów w obszarach
najciemniejszych, ale równocześnie zwiększa głębię ostrości.
To ustawienie możesz stosować przy dobrym oświetleniu i jeśli chcesz,
aby duża część zdjęcia była ostra.
Zmniejszenie liczby przysłony czyni zdjęcie jaśniejszym i zwiększa
prawdopodobieństwo utraty szczegółów w obszarach najjaśniejszych,
ale równocześnie zmniejsza głębię ostrości. Jeśli chcesz zaakcentować
na zdjęciu jakiś obiekt, a przy tym oświetlenie nie jest zbyt mocne,
wypróbuj to ustawienie.
Zwiększenie wartości ISO czyni zdjęcie jaśniejszym. Za pomocą tego
ustawienia możesz zwiększyć ekspozycję bez wpływania na sposób
rejestrowania ruchu i bez zmieniania głębi ostrości. Licz się jednak
z większą ziarnistością zdjęcia.
Zmniejszenie wartości ISO czyni zdjęcie ciemniejszym. To ustawienie
pozwala skompensować ostre, oślepiające światło bez wpływania
na sposób rejestrowania ruchu i na głębię ostrości.
Aby uzyskać lepszą ekspozycję, stonuj zbyt jaskrawe światło.
Fotografia cyfrowa dla nastolatk76 76
Fotografia cyfrowa dla nastolatk76 76
2007-09-04 12:08:16
2007-09-04 12:08:16
Rozdział 3. Różne zdjęcia, różne ustawienia
77
Zwiększ ekspozycję, aby zarejestrować więcej szczegółów w obszarach słabo oświetlonych.
Dobrą ekspozycję możesz uzyskać nawet w warunkach nocnych.
Fotografia cyfrowa dla nastolatk77 77
Fotografia cyfrowa dla nastolatk77 77
2007-09-04 12:08:20
2007-09-04 12:08:20
78
Fotografia cyfrowa dla nastolatków
Utrzymywanie ekspozycji na stałym poziomie
Powróćmy jeszcze do meczu siatkówki plażowej, ale tym razem załóżmy, że
odbywa się on wczesnym rankiem lub późnym popołudniem, a zatem światło jest
bardzo dobre. Słońce nie świeci wprost na piasek i wodę. Jakie w takiej sytuacji
powinny być ustawienia aparatu?
Po przeczytaniu poprzedniego punktu już wiesz, że skrócenie czasu otwarcia
migawki pozwala lepiej uchwycić ruch, a zatem masz prawo sądzić, że takie
ustawienie będzie odpowiednie. Ale z drugiej strony wiadomo również, że
spowoduje to przyciemnienie zdjęcia, a tego chciałbyś uniknąć. Poziom ekspozycji
nie powinien ulec zmianie. Jeśli za bardzo skrócisz czas naświetlania, zdjęcie będzie
niedoświetlone i będzie można odnieść wrażenie, że mecz odbywał się nocą.
W tym miejscu powinieneś dojść do wniosku, że wynalazcy aparatu fotografi cznego
to geniusze. Wiesz już, że czas otwarcia migawki, liczbę przysłony oraz ISO
można umieścić na jednej skali. Zmiana któregokolwiek z tych parametrów o jeden
stopień, powoduje zawsze dwukrotne zwiększenie lub zmniejszenie ekspozycji.
A zatem, jeśli skrócisz czas otwarcia migawki o jeden stopień, zmniejszysz
ekspozycję o połowę. Ale jeśli jednocześnie zmniejszysz o jeden stopień liczbę
przysłony, ekspozycja powróci do poprzedniego poziomu! To samo uzyskasz, jeśli
zamiast zmniejszenia liczby przysłony, zwiększysz o jeden stopień wartość ISO.
Te kombinacje działają dokładnie tak, jak tego oczekujesz. Zwiększasz o trzy
stopnie liczbę przysłony, aby poprawić głębię ostrości, to jednocześnie zwiększ
czas otwarcia migawki, jeśli chcesz utrzymać ekspozycję na stałym poziomie.
Jeśli chcesz uchwycić obiekt w ruchu, na przykład wodę rozbryzgującą się
u podstawy wodospadu, pozostaw krótki czas naświetlania, a zamiast tego
zwiększ o trzy stopnie wartość ISO.
Gdy aparat automatycznie dostosowuje swoje ustawienia do danej ekspozycji, robi to
dokładnie tak samo — jeśli jednym parametrem zwiększa ekspozycję, to drugim ją obniża.
WIĘCEJ
WIĘCEJ
Jeśli chcesz, aby jeden z tych parametrów pozostawał stały, możesz skorzystać
z jednego trybów automatycznych aparatu. Jeśli widzisz na swoim aparacie skróty
takie jak Tv i Av, to znaczy, że te tryby są w nim dostępne. Skrót Tv oznacza tryb
priorytetu migawki, a Av — tryb priorytetu przysłony4.
W trybie priorytetu migawki aparat zachowuje ustawiony przez Ciebie czas naświetlania
i sam dobiera liczbę przysłony w celu uzyskania optymalnej ekspozycji. Jeśli ze
względu na tempo akcji wymagany jest krótki czas otwarcia migawki, a głębia ostrości
ma mniejsze znaczenie, ten tryb może być bardzo użyteczny. Analogicznie, w trybie
priorytetu przysłony aparat zachowuje ustawioną przez Ciebie liczbę przysłony
(wymaganą ze względu na głębię ostrości) i dobiera taki czas otwarcia migawki,
aby ekspozycja była optymalna.
4 Tryby te bywają oznaczane również skrótami A (priorytet przysłony)
i S (priorytet migawki) — przyp. tłum.
Fotografia cyfrowa dla nastolatk78 78
Fotografia cyfrowa dla nastolatk78 78
2007-09-04 12:08:26
2007-09-04 12:08:26
Rozdział 3. Różne zdjęcia, różne ustawienia
79
Wracamy do meczu siatkówki plażowej. Aby lepiej uchwycić ruch zawodników,
skróciłeś czas otwarcia migawki, powiedzmy, o dwa stopnie, co oczywiście
spowoduje zmniejszenie ekspozycji do jednej czwartej jej poprzedniej wartości.
W celu skompensowania tej zmiany, możesz zmniejszyć o dwa stopnie liczbę
przysłony lub zwiększyć wartość ISO (również o dwa stopnie). Teraz pozostaje
tylko kwestia, które efekty uboczne będą lepsze. Ustawienie mniejszej liczby
przysłony spowoduje zmniejszenie głębi ostrości. Jeśli chcesz się skoncentrować
na jednym lub dwóch zawodnikach, to takie rozwiązanie będzie odpowiednie.
Natomiast, jeśli Twoim zamiarem jest pokazanie całego placu gry, wybierz drugie
rozwiązanie, czyli zwiększenie wartości ISO. Bądź jednak ostrożny, bo w tym
przypadku zdjęcie może zawierać zbyt wysoki poziom szumu.
Korygowanie barw
Wpływać możesz nie tylko na ilość światła wpadającego do aparatu, ale do
pewnego stopnia również na jego częstotliwość, a tym samym na kolorystykę
zdjęcia. Teraz zobaczymy, jak to się robi.
Ustawianie balansu bieli
Światła stopu świecą na czerwono, lampka sygnalizująca, że monitor jest
włączony, świeci na zielono, lampa UV daje niebieską poświatę — każde z tych
źródeł emituje światło z pewnego zakresu częstotliwości odpowiadającego
określonej barwie. Jeśli spytasz nauczyciela fi zyki o światło białe, usłyszysz mniej
więcej takie wyjaśnienie: światło białe zawiera wszystkie kolory tęczy w równych
proporcjach. Światło czerwone, zielone czy niebieskie jest takim samym
składnikiem światła białego jak żółte, pomarańczowe, niebieskie czy fi oletowe.
Gdy mówisz o takich źródłach światła, jak lampka nocna czy świetlówka, to
zwykle przypisujesz im światło białe i Twój nauczyciel fi zyki prawdopodobnie
zgodzi się z tym.
Ściśle biorąc, mało jest źródeł emitujących światło idealnie białe. Typowa
żarówka, jakiej używasz w swojej lampce nocnej, emituje światło o lekkim
zabarwieniu pomarańczowym, a światło lampy fl uorescencyjnej (świetlówki)
ma najczęściej barwę niebieskawą. Nawet naturalne światło słoneczne ma lekki
odcień koloru żółtego.
Światło wpada do aparatu takim, jakim jest, wraz ze swoim zabarwieniem.
Zdjęcie zrobione przy świetle fl uorescencyjnym będzie w tonacji niebieskawej,
a zrobione przy świetle słonecznym zyska zabarwienie żółte. Czasami takie
zabarwienie może być korzystne, ale nie zawsze. Najczęściej będziesz chciał
uzyskać czyste, naturalne barwy, takie jakie byłyby przy świetle białym.
Osiągnięcie tego celu umożliwia funkcja aparatu nazywana balansem bieli.
Światło wpadające do aparatu jest analizowane i wszelkie zabarwienia są
odfi ltrowywane. W rezultacie, to co powinno być białe, staje się rzeczywiście
białe i jednocześnie wszystkie pozostałe kolory przyjmują właściwe odcienie.
Fotografia cyfrowa dla nastolatk79 79
Fotografia cyfrowa dla nastolatk79 79
2007-09-04 12:08:26
2007-09-04 12:08:26
80
Fotografia cyfrowa dla nastolatków
Przed ustawieniem właściwego balansu bieli kolory
skóry są zbyt blade.
Po ustawieniu balansu bieli kolory stają się żywsze.
Twój aparat prawdopodobnie potrafi ustawić balans bieli w sposób automatyczny,
z lepszym lub gorszym skutkiem. Aby uzyskać jeszcze lepszy rezultat, wprowadź
własne ustawienia. W tym celu musisz wskazać aparatowi obiekt, który na
zdjęciu powinien być biały. Czysta kartka białego papieru powinna dobrze spełnić
to zadanie. Przytrzymaj ją tak, aby wypełniła cały kadr, i wykonaj procedurę
ustawiania balansu bieli, zgodnie z opisem zawartym w instrukcji obsługi aparatu.
Pamiętaj, że balans bieli należy ustawiać za każdym razem, gdy zmieniają się
warunki oświetleniowe. Nawet po przejściu do innego pokoju w tym samym
budynku nie zapomnij o ponownym skalibrowaniu tego ustawienia.
Ustawianie temperatury barwowej
Pojęcie temperatura barwowa jest używane do ścisłego, ilościowego opisu barwy
światła, bez względu na to, czy jest to pomarańczowe światło zwykłej żarówki,
czy niebieskie pochodzące od lamp fl uorescencyjnych, czy żółte słoneczne,
czy jakiekolwiek inne.
Większość ludzi kojarzy to pojęcie z wrażeniem, jakie wywołuje w nas dany
kolor. Barwy należące do czerwonego obszaru widma, są przez nas odbierane jako
ciepłe, a te z niebieskiej części — jako chłodne. Odcienie czerwieni, pomarańczy
i żółci kojarzą nam się z domem, płomieniem świecy lub ogniska, a odcienie
błękitu — z lodem. Dlatego prawdopodobnie lepiej się czujesz w przytulnym
świetle zwykłej żarówki (o zabarwieniu pomarańczowym) niż w chłodnej,
przemysłowej poświacie lamp fl uorescencyjnych (zabarwienie niebieskie).
Zgodnie z tą defi nicją wyższa temperatura barwowa kojarzy się z ciepłem
emocjonalnym, a niższa jest odpowiedzialna za wrażenie chłodu.
Powyższa defi nicja nie jest jednak do końca prawidłowa. Możesz wierzyć
lub nie, ale temperatura barwowa określa fi zyczną temperaturę pewnego ciała.
To ciało fi zycy nazywają ciałem doskonale czarnym i jest to obiekt emitujący
światło o barwie zależnej od temperatury. Zapewne miałeś nieraz okazję widzieć
spiralę grzejną w jakimś piecyku lub ogrzewaczu. Po osiągnięciu określonej
Fotografia cyfrowa dla nastolatk80 80
Fotografia cyfrowa dla nastolatk80 80
2007-09-04 12:08:26
2007-09-04 12:08:26
Rozdział 3. Różne zdjęcia, różne ustawienia
81
temperatury robi się czerwona, a nawet czerwonopomarańczowa. Gdyby dalej
zwiększać jej temperaturę, przyjęłaby barwę żółtą, potem białą, a na koniec
niebieską. To samo dzieje się z ciałem doskonale czarnym. Tak więc w naukowej
skali barw kolor czerwony jest najzimniejszy, a niebieski najcieplejszy!
Czasami będziesz chciał, aby wszystkie kolory miały swą naturalną temperaturę
barwową, aby nie były zbyt ciepłe ani zbyt zimne. Najlepiej, gdyby to było coś
pośrodku. Do takiego ustawiania kolorów służy standardowy balans bieli. Innym
razem możesz zechcieć zmienić ciepłotę kolorów, aby uzyskać określony efekt
emocjonalny. Na przykład możesz wzmocnić wrażenie ciepła, przez dodanie
koloru o niskiej temperaturze barwowej, powiedzmy żółtego. Natomiast atmosferę
mroźnego, zimowego dnia lepiej oddadzą kolory o wysokiej temperaturze
barwowej, czyli niebieskie.
Ach, te wspaniałe dawne czasy. Obniżając temperaturę barwową wszystkich
kolorów, wzmacniasz wrażenie emocjonalnego ciepła.
Fotografia cyfrowa dla nastolatk81 81
Fotografia cyfrowa dla nastolatk81 81
2007-09-04 12:08:32
2007-09-04 12:08:32
82
Fotografia cyfrowa dla nastolatków
Ten baśniowy las wygląda bardzo spokojnie — może zbyt spokojnie. Podwyższając temperaturę
barwową, spowodujesz, że ze zdjęcia powieje niepokojącym chłodem.
Aby coś takiego osiągnąć, musisz wybrać odpowiednie ustawienie balansu bieli
w aparacie. Zazwyczaj ustawieniom tym są przypisywane nazwy określające
rozmaite warunki oświetleniowe, takie jak Światło żarowe (ang. Tungsten)
— dla światła zwykłej żarówki, Światło fluorescencyjne (ang. Fluorescent)
— dla świetlówki, Światło dzienne (ang. Daylight), Światło błyskowe (ang. Flash)
lub Pochmurno (ang. Cloudy). Są one ustawione w kolejności od najzimniejszego
do najcieplejszego na skali temperatury barwowej. W tym sensie światło żarowe
jest najzimniejsze, a światło typowe dla dnia pochmurnego — najcieplejsze.
Jeśli masz ustawienie o nazwie Cień (ang. Shade), to ono będzie jeszcze
cieplejsze. Zwykle wybierasz ustawienie odpowiadające aktualnym warunkom
oświetleniowym, ale czy ktoś twierdzi, że zawsze musisz tak postępować?
(cid:139)
(cid:139)
Aby dodać emocjonalnego ciepła, wybierz zimniejszą temperaturę
barwową. Zmień ustawienie Światło dzienne na Światło fluorescencyjne
lub Światło żarowe.
Aby dodać emocjonalnego chłodu, wybierz cieplejszą temperaturę
barwową. Zamiast ustawienia Światło dzienne wybierz Światło błyskowe
lub Pochmurno.
Fotografia cyfrowa dla nastolatk82 82
Fotografia cyfrowa dla nastolatk82 82
2007-09-04 12:08:34
2007-09-04 12:08:34
Rozdział 3. Różne zdjęcia, różne ustawienia
83
W niektórych aparatach można nawet wprowadzić dokładną wartość temperatury
barwowej, wyrażoną w stopniach Kelvina. Pamiętaj, że kolory czerwone
i pomarańczowe są zimne, a niebieskie — ciepłe. Płomień świecy emituje światło
w zakresie zimnym, około 1000 stopni Kelvina, podobnie jak zwykła żarówka
(ok. 2500 stopni Kelvina). Błękit bezchmurnego nieba to 10 000 stopni Kelvina.
Światło słoneczne w południe plasuje się w środku tej skali, z temperaturą
barwową ok. 5000 stopni Kelvina.
DAVEDAVE
RADZI
RADZI
Jeśli nie jesteś w stanie ustawić balansu bieli w aparacie, zawsze możesz to zrobić
po przeniesieniu zdjęć na komputer. W programie edycyjnym, takim jak Photoshop
Elements, zrobisz to bez trudu.
Fotografia cyfrowa dla nastolatk83 83
Fotografia cyfrowa dla nastolatk83 83
2007-09-04 12:08:38
2007-09-04 12:08:38
Fotografia cyfrowa dla nastolatk84 84
Fotografia cyfrowa dla nastolatk84 84
2007-09-04 12:08:38
2007-09-04 12:08:38
Pobierz darmowy fragment (pdf)
