Darmowy fragment publikacji:
Ewa Krzątała-Jaworska
Michał Jaworski
Intuicyjne mapy
Atrakcje turystyczne
Informacje praktyczne
PARYŻ
Autorzy: Ewa Krzątała-Jaworska – doktorantka socjologii i nauk politycznych na Sorbonie,
prowadzi zajęcia z nauk społecznych. Pilotka wycieczek i pasjonatka kultury francuskiej,
w wolnych chwilach oprowadza po Paryżu.
Michał Jaworski – licencjonowany przewodnik po Paryżu i całej Francji. Prowadzi bloga
www.przewodnikparyz.blogspot.com
Redakcja: Natalia Kawałko
Korekta: Dominika Konior
Mapy: www.geoservices.pl
Projekt okładki i makiety: Paweł Panczakiewicz/PANCZAKIEWICZ ART.DESIGN
Skład: Irena Laszczyk
Zdjęcia:
Fotolia.com: © Adam Wasilewski (62); © alisonhancock (55); © Beboy (48); © diegorayaces (57); © Grecaud Paul (92); © Hugo
Félix (50g); © ilolab (139); © Imagine (157); © lexan (119); © MasterLu (103); © Philophot (75); © Piotr Sikora (159); © Studio Gi (44,
targ); © TMAX (128, pasaże); © wajan (58); © zatletic (155). Shutterstock.com: © abadesign (144); © aldorado (22g); © Alexander
Vershinin (102 – Muzeum Armii; 128 - Vendome); © Alexandre Arocas (47); © Ana del Castillo (64, Pompidou; 73g); © Anna Azimi
(114d); © anshar (102, Pola Marsowe; 144g, 52); © Anton Oparin (14); © Anton_Ivanov (96g); © Bastian Kienitz (38); © bensliman
hassan (21d); © bouzou (138); © Brian Kinney (142 – panorama; 20g; 80 – Saint Germain); © Bucchi Francesco (50d); © cate_89 (64,
Strawiński); © catwalker (24g); © Christian Mueller (151); © Circumnavigation (44, Notre Dame; 47 – Sainte Chapelle); © createsima1
(44- Quartier Latin); © cyberdog (102, Eiffla); © Dani Vincek (31d); © David Hughes (60); © deb22 (80 – Concorde); © Denis Kuvaev
(156); © Dmitry Brizhatyuk (65, 106); © domenicotimo (44, Panteon); © Ekaterina Pokrovsky (23g, 34, 27g, 110g); © elen_studio
(122); © Elena Dijour (22d, 35, 101d, 76, 69); © Elena Elisseeva (30d); © euclem (116-117); © Francisco Caravana (66); © Galina
Barskaya (42); © Gennady Stetsenko (121g); © Genova (84d); © Giancarlo Liguori (133); © Goodluz (39); © Goran Bogicevic (121d,
23d); © GTS Production (132); © HLPhoto (29ś); © ilolab (125); © IM_photo (5); © Ioan Panaite (41); © ivan bastien (150); © Jeremy
Reddington (80 – Triomphe); © Joel Calheiros (105); © Jorge Felix Costa (145, 71g); © Jose Ignacio Soto (118d; 44 – widok); © kai
hecker (87); © Kanuman (6-7); © Kiev.Victor (102, Orsay; 129, 135, 142 – Tertre); © KKulikov (113); © Konstantin Karchevskiy (126);
© Laitr Keiows (29d); © lotsostock (73d, 93); © Luciano Mortula (61, 63, 80 – pont neuf); © Lyubov Timofeyeva (123); © Maisna
(149); © margouillat photo (28g); © Mario Hagen (98); © Mario Savoia (102 – taras); © mary416 (134d); © meunierd (95);
© Mikhail Blajenov (142 – bazylika); © Natalia Deriabina (124); © Nikonaft (19g, 44 Sorbona, 45, 81); © nito (33); © Odor Zsolt
(141); © Olga Nayashkova (31g); © ostill (16, 67); © Pecold (118g); © PHOTOCREO Michal Bednarek (4); © photogolfer (128 –
spektakl; 128, opera; 97d, 97g); © pisaphotography (142, bary; 51, 68); © posztos (49); © r.nagy (25); © Radu Razvan (80, aleje;
94, 99); © Romas_Photo (71d); © Rostislav Ageev (80 – Tuileries); © Rrrainbow (30g, 74, 128- taras; 143; 56, 77); © s74 (64 –
sully); © Samot (104); © ShutterAxe (80, Luwr); © SteveWoods (28d); © Stocksnapper (32); © Tim Stirling (115); © Trombax (36);
© Tupungato (21g, 80 – piramida; 43); © Tutti Frutti (152, 85); © vichie81 (120); © VLADJ55 (64, wieża Jakuba); © vvoe (53, 79, 82,
64, Carnavalet; 80 – Carreousel; 142- targ; 102 - Branly); © xc (80- Grand Palais); © Yu Lan (18); © Zherui WU (101g); © zonesix
(107); © Zoran Karapancev (102 – Invalides; 142 – widok). Flickr.com: © David McKelvey (CC BY-NC-ND 2.0) | www.flickr.com/
photos/dgmckelvey/928301252 (Pigalle); © Hotels Paris Rive Gauche (CC BY-NC-ND 2.0) | www.flickr.com/photos/hotels-paris-rive-
gauche/4387707910 (102, Chez Carette); © michael clarke stuff (CC BY-SA 2.0) | www.flickr.com/photos/michaelclarke/4150055705
(128, café de la Paix); © Mike Anna (CC BY-NC-SA 2.0) | www.flickr.com/photos/mikeandanna/2427718981 (102, fromagerie);
© Nico Paix (CC BY 2.0) | www.flickr.com/photos/aerosolhalos/4765965379 (142, Café des Deux Moulins); © Nico Paix (CC
BY 2.0) | www.flickr.com/photos/aerosolhalos/4766458734 (134g); ©vincen-t (CC BY-NC-SA 2.0) | www.flickr.com/photos/
marqueton/5792495089 (64, Pouzzet). Wikimedia.org: © Adefranza (CC BY-SA 3.0) | wikimedia.org/…/File:Moulin Rouge, Paris 13
October 2010.jpg (142, Moulin Rouge); © Arnaud 25 (CC BY-SA 3.0) | wikimedia.org/…/File:Cité de l’architecture 015.jpg (102, Cite
de l’architecturte); © Benh LIEU SONG (CC BY-SA 3.0) | wikimedia.org/…/File:Louvre Cour Carree.jpg (83); © Cancre (CC BY-SA 3.0)
| wikimedia.org/…/File:Bibliothèque Polonaise de Paris.JPG (44, Île Saint-Louis) © Coyau CC-BY-SA-3.0 | wikimedia.org/…/File:Parc
de Versailles, parterre de Latone, topiaires 01.jpg (20d); © Cyril LG (CC BY 2.0) | wikimedia.org/…/File:Ouverture du défilé de la Fête
des Vendanges à Montmartre.jpg (17p); © David Monniaux (CC BY-SA 3.0) | wikimedia.org/…/File:Paris Berthillon DSC00757.jpg
(44, Île saint-louis) © Djampa (Djampa) (CC BY-SA 3.0) | wikimedia.org/…/File:Pletzl Metro Saint Paul Candelabre 160109.jpg (64,
Saint Paul); © Edal Anton Lefterov (CC BY-SA 3.0) | wikimedia.org/…/File:Musee-de-l’erotisme.jpg (142, Muzeum Erotyzmu); © ignis
(CC BY-SA 3.0) | wikimedia.org/…/File:Chateau de Fontainebleau FRA 005.JPG (96d); © Jack Downey, U.S. Office of War Information
(Library of Congress) | wikimedia.org/…/File:Crowds of French patriots line the Champs Elysees-edit2.jpg (12d); © LPLT (CC BY-
SA 3.0) | wikimedia.org/…/File:Hôtel Salé.JPG (64, Muzeum Picasso); © Liné1 (CC BY-SA 3.0) | wikimedia.org/…/File:Rhododendron
indicum 01a by Line1.jpg (27d); © Lionel Allorge (CC BY-SA 3.0) | wikimedia.org/…/File:Paris Colonne Vendôme 2012 2.jpg (11g);
© Marvin (CC BY 2.0) | wikimedia.org/…/File:Dining room in the Louvre museum 2.jpg (90); © Mbzt (CC BY 3.0) | wikimedia.org/…/
File:P1020669 Paris III Hôtel de Saint-Aignan Musée d’art et d’histoire du judaisme rwk.JPG (72); © MOSSOT (CC BY 3.0) | wikimedia.
org/…/File:Bouillon Chartier -2.JPG (128 (Boulion-Chartier); © MOSSOT (CC BY 3.0) | wikimedia.org/…/File:Paris 9 - Opéra de Paris
-162.JPG (19d); © Nico Paix (CC BY 2.0) | | wikimedia.org/…/File:Fragonard Perfume Museum, Paris November 3, 2008.jpg (128,
Fragonard); © Pablo Sanchez (CC BY 2.0) | wikimedia.org/…/File:Bar Hemingway Ritz2.jpg (136); © Pierre Poschadel (CC BY-SA 3.0)
| wikimedia.org/…/File:Paris (75), église Saint-Pierre, croisée, vue vers le sud 2.jpg (148); © Remi Jouan (CC BY-SA 3.0) | wikimedia.
org/…/File:Musée Grévin (1).JPG (128, Muzeum Grevin); © Sigoise (CC BY-SA 3.0) | wikimedia.org/…/File:Jardin Parc de Bagatelle.jpg
(26); © Siren-Com (CC BY-SA 3.0) | wikimedia.org/…/File:Cognacq-Jay musée intérieur XVIIIe.jpg (64, Muzeum Cognaq-Jay); © slasher-
fun (CC BY-SA 3.0) | wikimedia.org/…/File:Paris plage 3.jpg (17l); © Véronique PAGNIER (CC BY-SA 3.0) | wikimedia.org/…/File:Bleu
au lait de chèvre.jpg (29g); © Victor R. Ruiz (CC BY-SA 2.0) | wikimedia.org/…/File:Walt Disney Studios, Paris 14 June 2013.jpg (137).
Domena publiczna: 10, 11d, 12g, 24d, 44 (Muzeum Cluny), 54, 64 (Stoher); 84g, 86, 110d, 153.
Zdjęcia na okładce
Front – © Iakov Kalinin (g)| Shutterstock.com; © Marzena, Michał i Jacek Bronowscy (d).Tył – © Marzena, Michał i Jacek
Bronowscy. Skrzydełka – Fotolia.com: © fazon; © adisa; © Yves Damin; © Vitas; © salparadis; © Francisco Javier Gil; © Pixel
Création; © ilolab; © aconcagua (CC BY-SA 3.0) | wikimedia.org/…/File:130804 Moulin Rouge.jpg.
Wydanie I
© Copyright for the text, cover and layout by Wydawnictwo SBM Sp. z o.o.
Warszawa 2014
Wydawnictwo SBM Sp. z o.o.
ul. Sułkowskiego 2/2
01-602 Warszawa
MAREK KAMINSKI
Sens wypraw i różnych przedsięwzięć
polega dziś dla mnie na tym, że można
się nimi podzielić z drugim człowiekiem.
Z tego doświadczenia mogą czerpać inni.
Alfabet
Wypracowana przeze mnie metoda osiągania celów „Biegun”
jest wykorzystywana w projektach społecznych Fundacji i co dzień
udowadnia, że to, co wydaje się niemożliwe, staje się możliwe.
Pomagamy niepełnosprawnym
i przewlekle chorym dzieciom
uwierzyć w siebie.
JAK MOŻESZ POMÓC?
Wystarczy w zeznaniu podatkowym wpisać
nasz nr KRS 0000 133 671
WESPRZYJ NAS!
Obozy Zdobywców Biegunów – prowadzone autorską
metodą Marka Kamińskiego, motywacyjne wyjazdy
letnie i zimowe dla dzieci potrzebujących wsparcia,
pokrzywdzonych przez los. Odbyły się już
II edycje Obozów Zdobywców Biegunów.
Nr konta 37 1140 1137 0000 4878 8800 1001
Szczyt
-nycel
1 !
Dlaczego warto
przekazać
nam 1 podatku?
ZGŁOŚ SIĘ!
Zostań członkiem Klubu Odkrywcy Dobra. Twoja stała
pomoc jest drogą do lepszej przyszłości chorych dzieci.
Mamy już 150 stałych klubowiczów.
Nr konta 63 1140 1137 0000 4878 8800 1018
POMÓŻ NAM POMAGAĆ INNYM!
1 możesz podarować na rzecz Fundacji lub konkretnemu podopiecznemu.
Pod naszą stałą opieką znajduje się 10 osób.
Nr konta 04 1140 1137 0000 4878 8800 1013
]
Więcej informacji o nas na www.kaminski.pl
SPIS TREŚCI
Wstęp ........................................................5
Paryż w 1–3 dni ....................................... 6
Paryż w tydzień ...................................... 7
Mapa Paryża ............................................8
Historia miasta ......................................10
Święta, imprezy i festiwale ..................15
Kultura i sztuka .....................................18
Religia .....................................................21
Słynni ludzie ..........................................23
Geografia................................................25
Flora i fauna ...........................................26
Kuchnia ..................................................28
Zakupy ...................................................33
Informator .............................................34
Słowniczek .............................................40
Historyczne serce Paryża ...........45
Île de la Cité ........................................45
Palais de Justice ................................ 47
Conciergerie ...................................... 48
Targ kwiatów..................................... 49
Sainte-Chapelle ................................. 50
Cathédrale Notre Dame ................... 51
Square Jean XXIII .............................. 53
Mapa Historyczne serce Paryża .......46
Île Saint-Luis .......................................54
Dzielnica Łacińska .............................55
Musée de Cluny ................................. 55
La Sorbonne ...................................... 56
Place de la Sorbonne ........................ 56
Panthéon ........................................... 57
Jardin du Luxembourg ..................... 59
i Informacje turystyczne ................60
Dzielnica Le Marais .....................65
Pont au Change –
Tour Saint-Jacques ........................... 65
Hôtel de Ville .................................... 67
Église Saint Gervais .......................... 68
Mapa Le Marais ................................. 70
Centre national d’art et de culture
Georges-Pompidou .......................... 71
Musée d’art et d’histoire
du Judaïsme ...................................... 72
Musée Picasso .................................. 72
Musée Cognaq-Jay ........................... 73
Musée Carnavalet ............................ 73
Église Saint-Paul-Saint-Louis .......... 73
Hôtel Sully ......................................... 74
Place des Vosges .............................. 74
Bastille .............................................. 74
i Informacje turystyczne ................76
Historyczna oś Paryża ................81
Pont Neuf – Église Saint-Germain-
-l’Auxerrois ....................................... 81
Pyramide du Louvre ........................ 83
Mapa Historyczna oś Paryża ........... 88
Jardin des Tuileries .......................... 93
Place de la Concorde ....................... 93
Petit Palais ........................................ 93
Grand Palais ..................................... 93
Avenue des Champs-Élysées ........... 93
Arc du Carrousel ............................... 94
Arc de Triomphe ............................... 94
Wycieczka do Fontainebleau ............95
i Informacje turystyczne ................98
Wokół Wieży Eiffla ....................103
Église du Dôme des Invalides ........ 104
Pont Alexandre III ........................... 106
Musée d’Orsay ................................. 106
Mapa Wokół Wieży Eiffla.................108
Palais de Chaillot ............................ 112
Wieża Eiffla ...................................... 112
Musée du quai Branly .................... 112
Wycieczka
do podparyskiego Wersalu .............114
Champ de Mars ............................... 114
École militaire ................................. 114
i Informacje turystyczne ..............124
Opera i Wielkie Bulwary...........129
Musée Grévin – Passage Jouffroy .. 130
Passage des Panoramas ................ 130
Grands Magasins ............................ 130
Mapa Opera i Wielkie Bulwary .......131
Musée du Parfum Fragonard ........ 134
Paris Story ....................................... 135
Église de la Medeleine .................... 135
Place Vendôme................................ 135
Wycieczka
do Disneylandu ................................136
i Informacje turystyczne ..............138
Montmartre................................143
La basilique du Sacré-Cœur ........... 144
Mapa Montmartre ...........................146
Église Saint-Pierre de
Montmartre ......................................148
Place du Tertre ................................ 148
Musée de Montmartre ................... 148
Le Bateau-Lavoir ............................. 149
Moulin de la Galette ....................... 151
Place des Abbesses ......................... 151
Pigalle ............................................... 152
Moulin Rouge .................................. 152
Mapa Père-Lachaise ........................154
i Informacje turystyczne ..............156
Indeks ...................................................160
Paryż
PARyż TO NAJCZęŚCIEJ ODWIEDZANE MIASTO ŚWIATA. CHyBA KAżDy
CHCIAŁBy Tu PRZyJECHAć CHOCIAż RAZ W żyCIu. POZWIEDZAć, OD-
POCZąć, ZAżyć LuKSuSu, POZNAć NOWą KuLTuRę, A MOżE ZAKO-
CHAć SIę? ZAKOCHAć SIę MOżNA NA PEWNO W SAMyM MIEŚCIE.
PARyż ZACHWyCA ATMOSFERą, KuSI MuZEAMI, OCZAROWuJE KOŚ-
CIOŁAMI I OGRODAMI. TO MIASTO WIELKICH DySPuT I BuJNEGO żyCIA
INTELEKTuALNEGO, STOLICA MODy, STOLICA ŚWIATA. żyCIE TOCZy
SIę Tu NA WIELKICH BuLWARACH I W MAŁyCH DZIELNICACH – KAżDE
Z TyCH MIEJSC MA SWóJ uROK. PARyż JEST TAK RóżNORODNy, żE KAż-
DEMu JAWI SIę INACZEJ. ABy SIę O TyM PRZEKONAć, KONIECZNIE TRZEBA
Tu PRZyJECHAć.
z
W
I
E
d
z
a
n
I
E
Paryż w 1−3 dni
Kiedy czas na zwiedzanie jest ograniczony
do 1–3 dni, najlepiej skupić się tylko na Pa-
ryżu – obejrzeć wyspy leżące w centrum
miasta, zobaczyć kilka kościołów i wejść
chociaż do dwóch muzeów. Obowiązko-
wym przystankiem jest Luwr, warto jednak
odwiedzić także Orsay i Oranżerię. Pozo-
stały czas najlepiej spędzić w okolicach ka-
tedry Notre Dame, w Dzielnicy Łacińskiej, na
wyspie św. Ludwika i w niedalekiej dzielnicy
Le Marais. Warto też znaleźć chwilę na od-
poczynek w paryskich kawiarniach oraz
degustację specjałów francuskiej kuch-
ni w jednej z licznych restauracji. Należy
wybrać się również w okolice wieży Eiffla,
skąd można popłynąć słynnymi bateaux-
-mouches (otwartymi łodziami wycieczko-
wymi) i z Sekwany podziwiać panoramę
miasta. Jedno popołudnie warto spędzić
na słynnym Montmartrze, wybrać się do
nowoczesnej dzielnicy La Défense oraz na
cmentarz Père-Lachaise.
6
Paryż
Paryż w 1 tydzień
Tydzień to wystarczający czas, żeby do-
brze poznać stolicę Francji. Na pewno bez
pośpiechu uda się zwiedzić najważniejsze
atrakcje, rozkoszując się przy tym atmo-
sferą miasta. Warto wybrać się do dziel-
nicy Saint-Germain słynącej z najlepszych
domów mody, pospacerować po roman-
tycznych uliczkach Montmartre’u i obej-
rzeć luksusową, XIX-wieczną część miasta
wokół opery i dzielnicy Wielkich Bulwarów.
Należy wstąpić do jednego z 400 pary-
skich ogrodów oraz wybrać się do Wer-
salu lub równie pięknego i interesującego
zamku w Fontainebleau. A może spędzić
jeden dzień zupełnie gdzie indziej, na dru-
gim krańcu Francji? Dzięki TGV (szybkim
francuskim pociągom) w 2–4 godz. moż-
na przenieść się z Paryża praktycznie do
każdego regionu. Stolica Francji to świetna
baza wypadowa na cały kraj.
z
W
I
E
d
z
a
n
I
E
7
Historia miasta
Aby zrozumieć Paryż, trzeba koniecznie po-
znać jego historię, którą miasto jest na wskroś
przesiąknięte.
Historia Paryża sięga III w. p.n.e., kiedy to
celtyckie plemię Paryzjan założyło osa-
dę na wyspie Île de la Cité. W 52 r. p.n.e.
wojska Juliusza Cezara dokonały podboju
osady. Rzymianie założyli tu swoją siedzi-
bę, nazywaną od tej pory Lutecją. Cen-
trum administracyjne Lutecji nadal znaj-
dowało się na wyspie, ale zabudowania
mieszkalne powstawały również na lewym
brzegu Sekwany. Spacerując po Dzielnicy
Łacińskiej, można zauważyć skromne śla-
dy obecności Rzymian. Są to ruiny term
Cluny, a także ulica Saint Jacques pełnią-
ca niegdyś rolę rzymskiego cardo, czyli
głównej drogi wyznaczającej plan dawnej
osady.
Rzymianie pozostali na terenach dzi-
siejszego Paryża do III w. n.e., później
przywędrowały ludy germańskie, które
w V w. zostały pokonane przez pierwszego
chrześcijańskiego króla – Klodwiga. Póź-
niejsi monarchowie francuscy uzasadnia-
li swoje pretensje do tronu, odwołując się
do innego władcy, Hugona Kapeta, który
w X w. założył dynastię Kapetyngów.
Kolejni królowie musieli walczyć o wła-
dzę nad miastem z kupcami kontrolujący-
mi przewóz towarów Sekwaną. Znaczenie
kupców władcy docenili dopiero w 1356 r.,
kiedy to miastu została przyznana au-
tonomia, a Étienne Marcel, bogaty han-
dlarz materiałami, został pierwszym me-
rem, czyli burmistrzem miasta. Karol V
Mądry zdecydował także o przeniesie-
niu dworu z pałacu królewskiego na wy-
spie (dzisiejszy Palais de la Justice) do Lu-
wru. Luwr był wówczas średniowieczną
fortecą wzniesioną przez Filipa Augusta
(1180–1223). O dawnej świetności miasta
świadczy dziś ratusz Paryża – Hôtel de Ville
wznosi się na prawym brzegu rzeki, na
placu, na którym dawniej przyjmowano
towary przypływające Sekwaną.
W czasach średniowiecznych znacznie
szybciej rozwijał się Paryż lewobrzeżny,
w którym wokół coraz liczniejszych koś-
ciołów i klasztorów powstawały również
uniwersytety. Do dziś lewy brzeg Sekwa-
ny uważany jest za „tę część miasta, któ-
ra myśli”.
Henryk IV
H
I
S
T
O
R
I
a
m
a
S
T
a
I
10
Paryż
Pomimo że od XIV w. siedzibą królów
francuskich był Luwr, dopiero w XVI w. ze
średniowiecznej fortecy został on prze-
kształcony w rezydencję królewską z praw-
dziwego zdarzenia. Stało się to za sprawą
króla Franciszka I, który rozkazał wybu-
dować renesansowy Cour Carrée (kwa-
dratowy dziedziniec) z pięknym Pavillon
d’Horloge (pawilonem Zegarowym).
Dopiero na przełomie XVI i XVII w. roz-
winął się Paryż prawobrzeżny. Place Dau-
phine, Pont Neuf (Nowy Most) i place des
Vosges (plac Wogezów) to wizytówki króla
Henryka IV, który jako pierwszy doprowa-
dził do stworzenia planu urbanistycznego
miasta. Pomnik tego króla stoi przy Pont
Neuf. Henryk IV przeszedł do historii jako
autor słów: „Paryż wart jest mszy”. Król
wypowiedział je, kiedy zgodził się zmienić
wyznanie z protestanckiego na katolickie
w zamian za koronę Francji.
Dzieło urbanistyczne Henryka IV kon-
tynuował Ludwik XIV, który wyburzył do-
tychczasowe mury miasta i w ich miejscu
wytyczył Grands Boulevards (Wielkie Bul-
wary). Jemu także Paryż zawdzięcza klasy-
cystyczną fasadę Luwru – budynku, który
Król Słońce znacznie rozbudował, mimo
że w tamtym czasie dwór królewski został
przeniesiony do Wersalu.
Trwająca dziesięć lat Wielka Rewolu-
cja Francuska (1789–1799) położyła kres
staremu porządkowi przywilejów i monar-
chii absolutnej. Odcisnęła również swoje
piętno na mieście. To wówczas zburzono
Bastylię, desakralizowano kościoły, czego
efektem było między innymi powstanie
Panteonu. Zapełniono też więzienia Con-
ciergerie (Dozorcowni), z której przewożo-
no więźniów prosto na gilotynę na dzisiej-
szym place de la Concorde (placu Zgody).
Kres rewolucji położył Napoleon Bona-
parte. Podczas spacerów po mieście nie
sposób nie wspominać wojen napoleoń-
skich. Zachęcają do tego Arc de triomphe
de l’Étoile (Łuk Triumfalny) i Arc de triomp-
he du Carrousel (łuk Carrousel) przy
Kolumna Vendôme
Luwrze, kolumna na placu Châtelet czy
pomnik na placu Vendôme. Reformie ad-
ministracyjnej Napoleona Paryż zawdzię-
cza piękne cmentarze Père Lachaise,
Montparnasse i Montmartre. Choć Fran-
cja była cesarstwem w latach 1802–1814,
do dziś w wielu miejscach można spot-
kać wizerunki orła (symbol ustroju) oraz
pszczoły (symbolu Napoleona).
H
I
S
T
O
R
I
a
m
a
S
T
a
I
Zburzenie Bastylii, Bernard René Jourdan
11
H
I
S
T
O
R
I
a
m
a
S
T
a
I
Paryż podczas Międzynarodowej Wystawy Światowej, 1900 r.
W 1814 r. Napoleon Bonaparte został
wygnany na Wyspę Świętej Heleny, a mo-
narchię restaurowano. Szczególnie duży
wpływ na miasto miał ostatni król Fran-
cuzów Ludwik Filip (1830–1848). Oprócz
tego, że zainicjował wiele liberalnych re-
form, sprowadził również ciało Napoleo-
na I do Paryża i zaprojektował place de la
Concorde (plac Zgody).
Za panowania Napoleona III Paryż stał
się światową stolicą. Wybudowano palais
Garnier (operę Garnier), Georges Hauss-
mann dokonał przebudowy miasta, a naj-
ważniejsze zabytki zostały odrestauro-
wane. Niestety, wiele budynków spłonęło
w 1871 r. podczas 72-dniowej rewolucji,
zwanej Komuną Paryską. Doszczętnie spa-
lono palais des Tuileries (pałac Tuileries).
Koniec XIX w. to dla Paryża tzw. La Belle
Époque, czyli piękna epoka. Splendoru do-
dały miastu organizowane tu wystawy świa-
towe, wtedy też otwarto pierwszą linię me-
tra i wzniesiono wieżę Eiffla.
Ocalały po II wojnie światowej Paryż nadal
się rozwijał. Szczególnie przyczynili się do
tego prezydent François Mitterand, dzięki
któremu powstały m.in. La Pyramide du
Louvre i musée d’Orsay, oraz mer Paryża
Bertrand Delanoë, który doprowadził do
rozwoju sieci miejskich wypożyczalni ro-
werów i zainicjował wiele festiwali.
Tłumy Francuzów oglądają przemarsz
2. Dywizji Pancernej generała Leclerc’a wzdłuż
Pól Elizejskich, po wyzwoleniu Paryża.
26 sierpnia 1944 r.
12
Paryż
Ważne wydarzenia
100 p.n.e. – Pierwsze monety wybite przez Paryzjan.
52 p.n.e. – Rzymianie pokonują Paryzjan i zakładają Lutecję.
300 – Lutecja staje się Paryżem. Nazwa używana do dziś to skrót od łacińskich słów
civitas Parisiorum lub urbs Parisiorum oznaczających Paryzjan – plemię galijskie za-
mieszkujące te tereny od III w. przed Chrystusem.
451 – Paryzjanie odpierają atak Hunów. Zwycięstwo to przypisują opiece św. Ge-
nowefy.
496 – Chrzest Klodwiga.
1253 – Otwarcie Sorbony.
1345 – Po 182 latach kończą się prace nad budową katedry Notre Dame.
1546 – Franciszek I inicjuje budowę renesansowego Luwru.
23–24 VIII 1572 – noc św. Bartłomieja, rzeź hugenotów podczas wesela Henryka IV.
1682 – Ludwik XIV przenosi dwór do Wersalu.
14 VI 1789 – Zdobycie Bastylii.
1793 – Rok terroru. Ludwik XVI, Maria Antonina oraz 16 tys. skazanych osób zostaje
zgilotynowanych.
2 XII 1804 – koronacja Napoleona na cesarza Francuzów w katedrze Notre Dame.
1816 – Pięć tys. latarni oświetla paryskie ulice. Paryż nazywany La Ville-Lumière
(Miastem Światła).
26 III–28 V 1871 – Komuna Paryska, czyli rewolucyjny zryw mieszkańców Paryża,
głównie inteligencji i klasy robotniczej, po upokarzającej wojnie z Prusami. Uzna-
wana za ostatnią rewolucję romantyczną, próbę obalenia państwa, ustanowienia
dyktatury proletariatu.
31 III 1889 – Ukończenie prac przy budowie wieży Eiffla.
28 XII 1895 – Pierwszy publiczny seans kinowy zorganizowany przez braci Lumière.
19 VII 1900 – Otwarcie pierwszej linii metra.
19–25 VIII 1944 – Wyzwolenie Paryża. Kres czteroletniej okupacji miasta przez na-
zistów podczas II wojny światowej. Dzień później generał Charles de Gaulle zapala
płomień na Grobie Nieznanego Żołnierza pod Łukiem Triumfalnym i prowadzi uro-
czysty pochód Polami Elizejskimi.
V 1968 – Protesty studenckie w Dzielnicy Łacińskiej.
VIII 1997 – Światowe Dni Młodzieży w Paryżu pod przewodnictwem Jana Pawła II.
12 VII 1998 – Paryżanie świętują zwycięstwo francuskiej drużyny w Mistrzostwach
Świata w piłce nożnej organizowanych w Paryżu.
2005 – Przez Paryż i jego przedmieścia przetaczają się fale agresywnych protestów
przeciwko nierównościom społecznym i rasizmowi. Płoną samochody.
2006 – Protesty studentów przeciwko rządowemu projektowi Contrat première em-
bauche (Kontrakt na pierwsze zatrudnienie). Ten typ umowy o pracę miał pozwa-
lać na zwalnianie pracowników do 26. roku życia przez pierwsze dwa lata od za-
trudnienia, bez żadnego uzasadnienia i konsekwencji prawnych. Projekt niegdy nie
wszedł w życie.
2007 – Inauguracja miejskiego serwisu wypożyczalni rowerów Velib’.
H
I
S
T
O
R
I
a
m
a
S
T
a
I
13
i
P
a
r
i
s
F
a
s
h
o
n
W
e
e
k
Ś
W
I
ę
T
a
,
I
m
P
R
E
z
y
I
f
E
S
T
I
W
a
l
E
14
Paryż
Święta, imprezy
i festiwale
Paryż to miasto, w którym codziennie odbywa się
mnóstwo ciekawych imprez – od tradycyjnych świąt
obchodzonych od wieków po salony sztuki, wysta-
wy, na które zjeżdżają turyści z całego świata, czy
najrozmaitsze targi, dzięki którym Paryż stanowi
ważny punkt na mapie pasjonatów niemal każdej
dziedziny.
Styczeń
Rois mages – Trzech Króli (6 stycznia), to
święto kościelne jest okazją do spróbo-
wania słynnego galette des rois – migda-
łowego ciasta Trzech Króli wypiekanego
w każdej paryskiej piekarni.
Grand Prix d’Amérique – Nagroda Ame-
ryki (koniec stycznia), to organizowana
od 1920 r., największa na świecie goni-
twa kłusaczy, odbywająca się w podpa-
ryskim Vincennes. Zwycięzca otrzymuje
czek na kwotę 500 000 €.
Paris Fashion Week – (druga połowa
stycznia). Paryski tydzień mody to oka-
zja, aby poznać najnowsze trendy. Zbie-
ra się tu cała śmietanka towarzyska.
luty
Open GDF Suez – (przełom stycznia i lu-
tego). Kobiecy turniej tenisowy zalicza-
ny do cyklu WTA Tour. Rozgrywany jest
na kortach twardych w hali Bercy od
1993 r.
Chiński Nowy Rok – (pierwsza połowa lu-
tego) to cykl imprez związanych z kul-
turą Chin. Spektakle, koncerty, wystawy
oraz słynny wielki pochód z symbolem
nowego roku organizowane są w XIII
dzielnicy Paryża, m.in. na place d’Italie.
Salon International de l’Agriculture
– (ostatni tydzień lutego i pierwszy
tydzień marca). Międzynarodowe targi
rolnictwa skierowane do szerokiej pub-
liczności, w trakcie których pokazywa-
ne są żywe zwierzęta oraz prezentowa-
ne tradycyjne dania francuskie.
Marzec
Jazz in Japan – (przełom lutego i marca)
to organizowany we współpracy z pa-
ryskim Domem Kultury Japonii festiwal
prezentujący japońską scenę jazzową
we Francji.
Carnaval de Paris – (przełom lutego
i marca) to huczne imprezy organizo-
wane w XVI w. do 1952 r., a wznowione
od 1998 r., które inspirują karnawały
w Wenecji i Rio de Janeiro. Więcej infor-
macji można znaleźć na stronie: www.
carnaval-paris.org.
Le Printemps des poètes – (druga po-
łowa marca) to tzw. „wiosna poetów”.
Z tej okazji w Paryżu organizuje się od-
czyty, prelekcje i spotkania literackie.
Kwiecień
Paris Marathon – (pierwszy tydzień
kwietnia). Maraton paryski odbywa
się już od 1976 r. Ten długodystanso-
wy bieg organizowany jest na prawym
brzegu Sekwany w obrębie miasta.
Ś
W
I
ę
T
a
,
I
m
P
R
E
z
y
I
f
E
S
T
I
W
a
l
E
15
Pobierz darmowy fragment (pdf)
