Darmowy fragment publikacji:
SYSTEM PRAWA PRYWATNEGO
Prawo papierów warto(cid:286)ciowych
Tom 18
2. wydanie
SYSTEM
PRAWA PRYWATNEGO
Prawo
papierów warto(cid:286)ciowych
Tom 18
2. wydanie
REDAKTOR NACZELNY SYSTEMU PRAWA PRYWATNEGO
ZBIGNIEW RADWA(cid:275)SKI
Prawo
papierów warto(cid:286)ciowych
Tom 18
2. wydanie
Redaktor
Prof. dr hab. Andrzej Szuma(cid:276)ski
Uniwersytet Jagiello(cid:276)ski
Autorzy
dr hab. Mirosław H. Kozi(cid:276)ski – profesor Akademii Morskiej w Gdyni;
prof. dr hab. Jan Łopuski – Uniwersytet im. Mikołaja Kopernika
w Toruniu; dr Marcin Orlicki – Uniwersytet im. Adama Mickiewicza;
prof. dr hab. Wojciech Pyzioł – Uniwersytet Jagiello(cid:276)ski; dr hab.
Michał Romanowski – profesor Uniwersytetu Warszawskiego
WYDAWNICTWO C. H. BECK
INSTYTUT NAUK PRAWNYCH PAN
WARSZAWA 2010
Wydano we współpracy:
z Instytutem Nauk Prawnych PAN
w Warszawie
Poszczególne cz(cid:266)(cid:286)ci opracowali:
Mirosław H. Kozi(cid:276)ski – rozdz. II, V
Jan Łopuski – rozdz. IV
Marcin Orlicki – rozdz. VI
Wojciech Pyzioł – rozdz. III
Michał Romanowski – rozdz. I
Redakcja serii: dr Agnieszka Mikos-Sitek
Redakcja: dr Agnieszka Mikos-Sitek
© Wydawnictwo C. H. Beck 2010
Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o.
ul. Bonifraterska 17, 00–203 Warszawa
Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck
Druk i oprawa: Elpil, Siedlce
ISBN 978-83-7483-0796-1
Przedmowa
Podstawowe instytucje prawa papierów warto(cid:286)ciowych wyst(cid:266)puj(cid:261)ce zarówno w ob-
rocie indywidualnym, jak i masowym, z uwagi na szeroki zakres materiału wymagały
uj(cid:266)cia w dwóch tomach Systemu Prawa Prywatnego, tj. Tomie 18 i 19.
Niniejszym Tomem 18 – niezale(cid:298)nie od cz(cid:266)(cid:286)ci ogólnej prawa papierów warto(cid:286)cio-
wych – zostały obj(cid:266)te te papiery warto(cid:286)ciowe, które nie wyst(cid:266)puj(cid:261) w obrocie masowym,
a w zwi(cid:261)zku z tym nie s(cid:261) emitowane w serii. Posiadaj(cid:261) one zazwyczaj dług(cid:261) tradycj(cid:266)
historyczn(cid:261) oraz s(cid:261) obj(cid:266)te w du(cid:298)ej cz(cid:266)(cid:286)ci regulacjami ponadnarodowymi o charakterze
konwencji mi(cid:266)dzynarodowej. Nale(cid:298)y tu wymienić przede wszystkim weksle, czeki,
a nadto towarowe papiery warto(cid:286)ciowe, takie jak konosamenty oraz dowody składowe.
Ze wzgl(cid:266)du na zupełny charakter opracowania niniejszy tom obejmuje tak(cid:298)e takie in-
stytucje prawne, których przynale(cid:298)no(cid:286)ć do grupy papierów warto(cid:286)ciowych jest przed-
miotem dyskusji naukowej. Chodzi tu o polisy ubezpieczeniowe.
Prezentowane opracowanie jest dziełem zbiorowym pi(cid:266)ciu autorów, przy czym
ka(cid:298)dy z nich odpowiada wył(cid:261)cznie za wyra(cid:298)one przez siebie pogl(cid:261)dy. Nie naruszaj(cid:261)c
stanowiska poszczególnych autorów oraz ich indywidualnego sposobu uj(cid:266)cia i przedsta-
wienia zagadnie(cid:276), cało(cid:286)ci wywodu starano si(cid:266) nadać mo(cid:298)liwie jednolity charakter.
Przekazywane Czytelnikom wydanie drugie Tomu 18 uwzgl(cid:266)dnia zmiany zwi(cid:261)za-
ne z poj(cid:266)ciem papieru warto(cid:286)ciowego, a tak(cid:298)e ze skutkami prawnymi dematerializacji
papieru warto(cid:286)ciowego, które wi(cid:261)zały si(cid:266) z uchyleniem z dniem 24.10.2005 r. ustawy
z 21.8.1997 r. – Prawo o publicznym obrocie papierami warto(cid:286)ciowymi (tekst jedn.:
Dz.U. z 2005 r. Nr 111, poz. 937) oraz wej(cid:286)ciem w (cid:298)ycie ustawy z 29.7.2005 r. o obrocie
instrumentami fi nansowymi (Dz.U. Nr 183, poz. 1538 ze zm.). Ponadto w niniejszym
wydaniu znajduje si(cid:266) dodany rozdział o czekach, który nie został zamieszczony w ra-
mach wydania pierwszego z roku 2005.
Publikacja uwzgl(cid:266)dnia stan prawny na dzie(cid:276) 1 listopada 2009 r.
Kraków, listopad 2009 r.
Prof. dr hab. Andrzej Szuma(cid:276)ski
V
Spis tre(cid:286)ci
Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . V
Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIII
Rozdział I. Zagadnienia ogólne papierów warto(cid:286)ciowych . . . . . . . . . . . . . . .
1
§ 1. Uwagi wprowadzaj(cid:261)ce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4
§ 2. Funkcje papierów warto(cid:286)ciowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6
6
I. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
II. Funkcje ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8
III. Funkcje szczególne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
§ 3. Klasyczne poj(cid:266)cie papieru warto(cid:286)ciowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
I. Istota sporu i cel bada(cid:276) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
II. Koncepcje poj(cid:266)cia papieru warto(cid:286)ciowego w nauce niemieckiej . . . . . . 20
III. Przegl(cid:261)d koncepcji poj(cid:266)cia papieru warto(cid:286)ciowego w polskiej doktrynie . . 26
IV. Propozycja typologicznego uj(cid:266)cia papieru warto(cid:286)ciowego . . . . . . . . . . . 35
V. Propozycja wyodr(cid:266)bnienia konstytutywnych cech papieru
warto(cid:286)ciowego w uj(cid:266)ciu typologicznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
§ 4. Papier warto(cid:286)ciowy a dokumenty dowodowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
I. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
II. Znaki legitymacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
§ 5. Teorie powstania klasycznego papieru warto(cid:286)ciowego . . . . . . . . . . . . 69
I. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
II. Teoria kreacyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
III. Teoria dobrej wiary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
IV. Teoria emisyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
V. Teoria umowna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
VI. Kwalifi kowana teoria umowna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
VII. Wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
§ 6. Rodzaje papierów warto(cid:286)ciowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
I. Klasyfi kacja normatywna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
II. Klasyfi kacja doktrynalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
§ 7. Przenoszenie praw z papierów warto(cid:286)ciowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
I. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
II. Przenoszenie papierów warto(cid:286)ciowych imiennych . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
III. Przenoszenie papierów warto(cid:286)ciowych na zlecenie . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
IV. Przenoszenie papierów warto(cid:286)ciowych na okaziciela . . . . . . . . . . . . . . . 108
V. Poj(cid:266)cie wydania dokumentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
§ 8. Dematerializacja a klasyczna teoria papieru warto(cid:286)ciowego . . . . . . 111
I. Poj(cid:266)cie i przyczyny dematerializacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
II. Rodzaje dematerializacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
III. Dematerializacja a dokument elektroniczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
IV. Zjawisko quasi-dematerializacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
V. Materializacja i rematerializacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
VI. Wpływ dematerializacji na klasyczn(cid:261) teori(cid:266) prawa papierów
warto(cid:286)ciowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
VII. Poj(cid:266)cie zdematerializowanego papieru warto(cid:286)ciowego w ustawie
o obrocie instrumentami fi nansowymi a znaczenie
cywilnoprawne papieru warto(cid:286)ciowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
VII
Spis tre(cid:286)ci
§ 9. Zasada numerus clausus papierów warto(cid:286)ciowych . . . . . . . . . . . . . . . 130
I. Przedmiot sporu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
II. Koncepcje reprezentowane w polskiej doktrynie . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
III. Argumenty doktryny za obowi(cid:261)zywaniem zasady numerus clausus
papierów warto(cid:286)ciowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
IV. Argumenty doktryny za złagodzeniem rygoryzmu zasady
numerus clausus papierów warto(cid:286)ciowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
V. Argumenty podnoszone przeciw zasadzie numerus clausus papierów
warto(cid:286)ciowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
VI. Zasada numerus clausus w ustawie o obrocie instrumentami
fi nansowymi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
VII. Zasada numerus clausus a bankowe papiery warto(cid:286)ciowe . . . . . . . . . . . 151
VIII. Zasada numerus clausus a poj(cid:266)cie security w prawie ameryka(cid:276)skim
– wzmianka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
IX. Wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
§ 10. Umorzenie papieru warto(cid:286)ciowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
§ 11. Ogólna ocena ramowej regulacji papierów warto(cid:286)ciowych w KC . . 155
Rozdział II. Weksle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
§ 12. Zagadnienia ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166
I. Geneza weksla i pocz(cid:261)tki prawa wekslowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166
II. Ujednolicenie prawa wekslowego w skali mi(cid:266)dzynarodowej . . . . . . . . . 172
III. (cid:295)ródła polskiego prawa wekslowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
IV. Prawo wekslowe w systemie prawa polskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
V. Zasady prawa wekslowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
VI. Doktryna polskiego prawa wekslowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184
VII. Orzecznictwo s(cid:261)dowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
§ 13. Istota prawna zobowi(cid:261)zania wekslowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
I. Zdolno(cid:286)ć wekslowa i zdolno(cid:286)ć do działa(cid:276) wekslowych . . . . . . . . . . . . . 186
II. Powstanie zobowi(cid:261)zania wekslowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
III. Cechy zobowi(cid:261)zania wekslowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192
IV. Zmiana tre(cid:286)ci weksla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
V. Wykładnia zobowi(cid:261)zania wekslowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
§ 14. Funkcje weksla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
I. Weksel jako papier warto(cid:286)ciowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
II. Funkcja płatnicza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
III. Funkcja obiegowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
IV. Funkcja gwarancyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206
V. Funkcja kredytowa i refi nansowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206
VI. Inne zadania weksla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
VII. Weksel w obrocie mi(cid:266)dzynarodowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
§ 15. Rodzaje weksli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
I. Zasadnicze typy weksli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
§ 16. Inne rodzaje weksli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
I. Weksel in blanco . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
II. Weksel gwarancyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
III. Weksel dyskontowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228
IV. Pozostałe rodzaje weksli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
§ 17. Wystawienie i forma weksla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
I. Wystawienie weksla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
II. Blankiet wekslowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234
III. Rekwizyty wekslowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
IV. Dodatkowe klauzule wekslowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
VIII
Spis tre(cid:286)ci
§ 18. Przeniesienie praw z weksla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248
I. Indos wekslowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248
II. Rodzaje indosów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
III. Funkcje indosu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257
IV. Inne sposoby przenoszenia praw z weksla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258
V. Legitymacja wekslowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
VI. Zarzuty wekslowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261
§ 19. Przyj(cid:266)cie wekslowe (akcept) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
I. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
II. Istota prawna akceptu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264
III. Uwagi szczegółowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
§ 20. Por(cid:266)czenie wekslowe (aval) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
I. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
II. Forma por(cid:266)czenia wekslowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268
III. Por(cid:266)czenie wekslowe a por(cid:266)czenie cywilne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
IV. Charakter prawny avalu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
V. Aval w orzecznictwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
§ 21. Realizacja praw z weksla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
I. Zapłata (inkaso) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
II. Regres wekslowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283
III. Protest wekslowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286
IV. Dochodzenie roszcze(cid:276) wekslowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289
§ 22. Wyr(cid:266)czenie wekslowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293
I. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293
II. Przyj(cid:266)cie przez wyr(cid:266)czenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294
III. Zapłata przez wyr(cid:266)czenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295
§ 23. Odpowiedzialno(cid:286)ć wekslowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296
I. Charakter odpowiedzialno(cid:286)ci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296
II. Główni dłu(cid:298)nicy wekslowi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299
III. Pozostali dłu(cid:298)nicy wekslowi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300
§ 24. Wtóropisy i odpisy weksla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303
I. Wtóropisy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303
II. Odpisy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
§ 25. Inne regulacje dotycz(cid:261)ce weksla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
I. Przedawnienie roszcze(cid:276) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
II. Bezpodstawne wzbogacenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308
III. Umorzenie weksla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311
IV. Opłaty notarialne zwi(cid:261)zane z wekslem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313
Rozdział III. Czeki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
§ 26. Zagadnienia wst(cid:266)pne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317
I. Doktrynalne defi nicje czeku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317
II. Natura prawna czeku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319
III. Prawne funkcje czeku i jego praktyczne znaczenie w obrocie
gospodarczym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322
IV. Rozwój historyczny instytucji prawnej czeku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327
V. Rozwój mi(cid:266)dzynarodowego i polskiego prawa czekowego . . . . . . . . . . 327
VI. Aktualny stan polskiego prawa czekowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328
§ 27. Sporz(cid:261)dzenie czeku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330
I. Kwestie terminologiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330
II. Blankiet czekowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331
III. Elementy obligatoryjne (minimalne) czeku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
IV. Dodatkowe klauzule czekowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343
IX
Spis tre(cid:286)ci
§ 28. Wystawienie czeku i jego skutki prawne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352
I. Zdolno(cid:286)ć czekowa i zdolno(cid:286)ć do czynno(cid:286)ci czekowych . . . . . . . . . . . . . 352
II. Skutki prawne wystawienia czeku w relacji wystawca-bank (trasat) . . . 353
III. Powstanie zobowi(cid:261)zania czekowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357
IV. Cechy zobowi(cid:261)zania czekowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359
§ 29. Rodzaje czeków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362
I. „Ustawowe” rodzaje czeków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362
II. „Pozaustawowe” rodzaje czeków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370
III. Czek niezupełny (in blanco) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372
§ 30. Przeniesienie praw z czeku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378
I. Zagadnienia ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378
II. Zagadnienia szczegółowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380
§ 31. Por(cid:266)czenie czekowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384
§ 32. Realizacja praw z czeku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384
I. Przedstawienie czeku do zapłaty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384
II. Zapłata czeku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387
III. Odmowa zapłaty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387
IV. Dochodzenie roszcze(cid:276) czekowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
§ 33. Pozostałe zagadnienia dotycz(cid:261)ce czeku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
I. Zmiana tekstu czeku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
II. Wtóropisy czeku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391
III. Umorzenie czeku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391
IV. Skutki prawne braku pokrycia czeku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393
V. Przedawnienie roszcze(cid:276) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395
Rozdział IV. Konosamenty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397
§ 34. Poj(cid:266)cia wst(cid:266)pne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398
§ 35. (cid:295)ródła prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399
I. Prawo obowi(cid:261)zuj(cid:261)ce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399
II. Próby unowocze(cid:286)nienia uregulowania umowy przewozu towarów
morzem i konosamentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399
§ 36. Pochodzenie i ewolucja konosamentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399
§ 37. Znaczenie konosamentu w handlu morskim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401
I. Znaczenie konosamentu w umowach sprzeda(cid:298)y towarów
wykonywanych z udziałem przewozu morskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401
II. Znaczenie konosamentu jako instrumentu zabezpieczenia kredytu
udzielonego przez bank . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402
§ 38. Charakter prawny konosamentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403
I. Konosament a umowa przewozu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403
II. Konosamenty liniowe i czarterowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404
III. Imperatywne uregulowanie odpowiedzialno(cid:286)ci przewo(cid:296)nika . . . . . . . . . 404
§ 39. Dwa rodzaje konosamentu: konosament załadowania i przyj(cid:266)cia
do załadowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405
I. Handlowe znaczenie konosamentu załadowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405
II. Konosamenty przyj(cid:266)cia do załadowania w praktyce handlu morskiego . 406
§ 40. Wystawienie konosamentu: podmiot zobowi(cid:261)zany i podmiot
uprawniony z konosamentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407
I. Przewo(cid:296)nik jako wystawca konosamentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407
II. Podmiot uprawniony z konosamentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408
§ 41. Tre(cid:286)ć konosamentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409
I. Ustawowe uregulowanie tre(cid:286)ci konosamentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409
II. Klauzule konosamentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411
III. Podpisanie konosamentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412
X
Spis tre(cid:286)ci
§ 42. Konosament jako dowód przyj(cid:266)cia przez przewo(cid:296)nika ładunku
do przewozu: konosament „czysty” i „nieczysty” . . . . . . . . . . . . . . . . 413
I. Znaczenie dowodowe konosamentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413
II. Zastrze(cid:298)enia przewo(cid:296)nika dotycz(cid:261)ce okre(cid:286)lenia ładunku wpisane
do konosamentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413
III. Konosament „nieczysty” i praktyka listów gwarancyjnych . . . . . . . . . . 414
§ 43. Uprawnienia osoby legitymowanej z konosamentu . . . . . . . . . . . . . . 415
I. Prawo do dysponowania ładunkiem w czasie przewozu . . . . . . . . . . . . . 415
II. Prawo do odbioru ładunku w porcie przeznaczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . 416
§ 44. Przeniesienie konosamentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416
I. Zasady przenoszenia uprawnie(cid:276) z konosamentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416
II. Przeniesienie konosamentu imiennego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417
III. Indos konosamentu na zlecenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417
IV. Przeniesienie konosamentu na okaziciela . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418
§ 45. Konosament jako papier warto(cid:286)ciowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419
I. Warto(cid:286)ciowy papier towarowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419
II. Zmiany w Kodeksie morskim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419
III. Ewolucja znaczenia konosamentu w prawie porównawczym . . . . . . . . . 420
IV. Warto(cid:286)ć konosamentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421
§ 46. Konosament bezpo(cid:286)redni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 422
§ 47. Dokumenty przewozowe, które nie reprezentuj(cid:261) ładunku
w przewozie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424
I. Morski list przewozowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424
II. Elektroniczna dokumentacja przewozu: konosament elektroniczny . . . . 424
§ 48. Przedawnienie roszcze(cid:276) z konosamentu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425
Rozdział V. Dowody składowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427
§ 49. Ekonomiczno-prawne podstawy przedsi(cid:266)biorczo(cid:286)ci składowej . . . . 428
I. Geneza domów składowych i wydawanych przez nie dowodów
składowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428
II. Ekonomiczne uwarunkowania składowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429
III. Domy składowe i ich rodzaje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430
IV. Przedsi(cid:266)biorczo(cid:286)ć składowa w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432
§ 50. Umowa składu a domy i dowody składowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437
I. (cid:295)ródła prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437
II. Istota prawna umowy składu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 438
§ 51. Emisja dowodu składowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440
I. Zasady emisji dowodu składowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440
II. Forma dowodu składowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441
III. Tre(cid:286)ć dowodu składowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445
§ 52. Charakter prawny dowodu składowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446
I. Miejsce dowodu składowego w systemie papierów warto(cid:286)ciowych . . . . 446
II. Dowód składowy nierozdzielony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447
III. Rewers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449
IV. Warrant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453
V. Funkcje dowodu składowego a funkcje innych papierów warto(cid:286)ciowych . 457
§ 53. Zasady obrotu dowodami składowymi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459
I. Przenoszenie praw inkorporowanych w dowodzie składowym . . . . . . . 459
II. Indos nierozdzielonego dowodu składowego i rewersu . . . . . . . . . . . . . 461
III. Indos warrantu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 462
§ 54. Realizacja praw z dowodu składowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463
I. Rola domu składowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463
II. Realizacja praw z rewersu i warrantu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465
III. Zadania banku domicylowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466
XI
Spis tre(cid:286)ci
§ 55. Dowody składowe a prawo wekslowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470
I. Relacje mi(cid:266)dzy prawem składowym i wekslowym . . . . . . . . . . . . . . . . . 470
II. Przedstawienie do zapłaty i protest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471
III. Roszczenia regresowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473
IV. Przerwanie biegu przedawnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474
V. Umorzenie dowodu składowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474
§ 56. Ocena istniej(cid:261)cych regulacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475
I. Problematyka organizacyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475
II. Problematyka prawna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476
III. Aktualna sytuacja domów składowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476
Rozdział VI. Polisa ubezpieczeniowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479
§ 57. Defi nicja polisy ubezpieczeniowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480
§ 58. Polisa ubezpieczeniowa w Kodeksie cywilnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481
I. Dokument ubezpieczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481
II. Wystawienie i dor(cid:266)czenie dokumentu ubezpieczenia . . . . . . . . . . . . . . . 482
III. Polisa zawieraj(cid:261)ca kontrofert(cid:266) ubezpieczyciela (art. 811 KC) . . . . . . . . 485
§ 59. Tre(cid:286)ć dokumentu ubezpieczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487
§ 60. Charakter prawny polisy ubezpieczeniowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489
§ 61. Rodzaje polis ubezpieczeniowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492
I. Uwagi wst(cid:266)pne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492
II. Polisa indywidualna (jednostkowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 492
III. Polisa zbiorowa (grupowa) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493
IV. Polisa generalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493
V. Polisa obrotowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493
VI. Polisa blokowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494
§ 62. Zast(cid:266)pcze dowody ubezpieczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494
I. Uwagi wst(cid:266)pne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494
II. Legitymacja ubezpieczeniowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494
III. Tymczasowe za(cid:286)wiadczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495
IV. Certyfi kat ubezpieczeniowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495
V. Dowód zapłacenia składki za bie(cid:298)(cid:261)cy okres ubezpieczenia
(kwit zapłaty składki) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496
VI. Nota pokrycia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496
§ 63. Polisa w ubezpieczeniach obowi(cid:261)zkowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497
I. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497
II. Rodzaj i tre(cid:286)ć dokumentu ubezpieczenia obowi(cid:261)zkowego . . . . . . . . . . . 498
III. Spełnienie obowi(cid:261)zku ubezpieczenia a dokument ubezpieczenia . . . . . . 499
§ 64. Odr(cid:266)bno(cid:286)ci polis w ubezpieczeniach morskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . 500
I. Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 500
II. Wystawienie polisy i tymczasowego dokumentu ubezpieczenia . . . . . . . 501
III. Tre(cid:286)ć polisy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502
IV. Polisa w ubezpieczeniu na rzecz osoby trzeciej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502
V. Przeniesienie polisy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503
Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505
XII
Wykaz skrótów
1. (cid:295)ródła prawa
BankHip . . . . . . . . . . . ustawa z 29.8.1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych (tekst
jedn.: Dz.U. z 2003 r. Nr 99, poz. 919 ze zm.)
DSkłU . . . . . . . . . . . . . ustawa z 16.11.2000 r. o domach składowych oraz o zmianie Kodeksu
cywilnego, Kodeksu post(cid:266)powania cywilnego i innych ustaw (Dz.U.
Nr 114, poz. 1191 ze zm.)
FInwU . . . . . . . . . . . . ustawa z 27.5.2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz.U. Nr 146,
GospNierU . . . . . . . . . ustawa z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomo(cid:286)ciami (tekst jedn.: Dz.U.
poz. 1546 ze zm.)
GospU . . . . . . . . . . . . . ustawa z 23.12.1988 r. o działalno(cid:286)ci gospodarczej (Dz.U. Nr 41,
z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.)
poz. 324 ze zm.)
KC . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.)
KH . . . . . . . . . . . . . . . rozporz(cid:261)dzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 27.6.1934 r. – Kodeks
handlowy (Dz.U. Nr 57, poz. 502 ze zm.)
KKS . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 10.9.1999 r. – Kodeks karny skarbowy (Dz.U. Nr 83, poz. 930
KM . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 18.9.2001 r. – Kodeks morski (Dz.U. Nr 138, poz. 1545 ze
ze zm.)
zm.)
KomPrywPPU . . . . . . ustawa z 30.8.1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (tekst jedn.: Dz.U.
z 2002 r. Nr 171, poz. 1397 ze zm.)
Konstytucja RP . . . . . . Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78,
KPC . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 17.11.1964 r. – Kodeks post(cid:266)powania cywilnego (Dz.U. Nr 43,
poz. 483 ze zm.)
poz. 296 ze zm.)
KredKonsU . . . . . . . . ustawa z 20.7.2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. Nr 100,
KrRejSU . . . . . . . . . . . ustawa z 20.8.1997 r. o Krajowym Rejestrze S(cid:261)dowym (tekst jedn.:
poz. 1081 ze zm.)
KRO . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 25.2.1964 r. – Kodeks rodzinny i opieku(cid:276)czy (Dz.U. Nr 9,
Dz.U. z 2001 r. Nr 17, poz. 209 ze zm.)
KSH . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 15.9.2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94,
poz. 59 ze zm.)
KWU . . . . . . . . . . . . . ustawa z 6.7.1982 r. o ksi(cid:266)gach wieczystych i hipotece (tekst jedn.:
poz. 1037 ze zm.)
KZ . . . . . . . . . . . . . . . rozporz(cid:261)dzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 27.10.1933 r. – Kodeks
Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 ze zm.)
zobowi(cid:261)za(cid:276) (Dz.U. Nr 82, poz. 598 ze zm.)
NBPU . . . . . . . . . . . . . ustawa z 29.8.1997 r. o Narodowym Banku Polskim (tekst jedn.: Dz.U.
ObligU . . . . . . . . . . . . ustawa z 29.6.1995 r. o obligacjach (tekst jedn.: Dz.U. z 2001 r. Nr 120,
z 2005 r. Nr 1, poz. 2 ze zm.)
poz. 1300 ze zm.)
ObrIFinU . . . . . . . . . . ustawa z 29.7.2005 r. o obrocie instrumentami fi nansowymi (Dz.U.
OchrKonkurU . . . . . . . ustawa z 16.2.2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U.
Nr 183, poz. 1538 ze zm.)
Nr 50, poz. 331)
OchrKonsU . . . . . . . . ustawa z 2.3.2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz
o odpowiedzialno(cid:286)ci za szkod(cid:266) wyrz(cid:261)dzon(cid:261) przez produkt niebezpiecz-
ny (Dz.U. Nr 22, poz. 271 ze zm.)
XIII
Wykaz skrótów
OchrTUSU . . . . . . . . . ustawa z 30.10.1992 r. o ochronie topografi i układów scalonych (Dz.U.
Nr 100, poz. 498 ze zm.)
OfertaPublU . . . . . . . . ustawa z 29.7.2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania
instrumentów fi nansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz
o spółkach publicznych (Dz.U. Nr 184, poz. 1539 ze zm.)
OrdPU . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz.U.
z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.)
PrAut . . . . . . . . . . . . . ustawa z 4.2.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst
PrBank . . . . . . . . . . . . ustawa z 29.8.1997 r. – Prawo bankowe (tekst jedn.: Dz.U. z 2002 r.
jedn.: Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm.)
Nr 72, poz. 665 ze zm.)
PrCzek . . . . . . . . . . . . . ustawa z 28.4.1936 r. – Prawo czekowe (Dz.U. Nr 37, poz. 283 ze zm.)
PrGosp . . . . . . . . . . . . ustawa z 19.11.1999 r. – Prawo działalno(cid:286)ci gospodarczej (Dz.U. Nr 101,
PrPapW . . . . . . . . . . . . ustawa z 21.8.1997 r. – Prawo o publicznym obrocie papierami warto(cid:286)-
poz. 1178 ze zm.)
PrPrywM . . . . . . . . . . ustawa z 12.11.1965 r. – Prawo prywatne mi(cid:266)dzynarodowe (Dz.U. Nr 46,
ciowymi (tekst jedn.: Dz.U. z 2002 r. Nr 49, poz. 447 ze zm.)
poz. 290 ze zm.)
PrPrzew . . . . . . . . . . . . ustawa z 15.11.1984 r. – Prawo przewozowe (tekst jedn.: Dz.U. z 2000 r.
PrUkł . . . . . . . . . . . . . rozporz(cid:261)dzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 24.10.1934 r. – Prawo
o post(cid:266)powaniu układowem (Dz.U. Nr 93, poz. 836 ze zm.)
Nr 50, poz. 601 ze zm.)
PrUp . . . . . . . . . . . . . . rozporz(cid:261)dzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 24.10.1934 r. – Prawo
PrUpNapr . . . . . . . . . . ustawa z 28.2.2003 r. – Prawo upadło(cid:286)ciowe i naprawcze (Dz.U. Nr 60,
upadło(cid:286)ciowe (tekst jedn.: Dz.U. z 1991 r. Nr 118, poz. 512 ze zm.)
poz. 535 ze zm.)
PrWeksl . . . . . . . . . . . . . ustawa z 28.4.1936 r. – Prawo wekslowe (Dz.U. Nr 37, poz. 282 ze zm.)
PrWłPrzem . . . . . . . . . ustawa z 30.6.2000 r. – Prawo własno(cid:286)ci przemysłowej (tekst jedn.:
PrywPPU . . . . . . . . . . ustawa z 13.7.1990 r. o prywatyzacji przedsi(cid:266)biorstw pa(cid:276)stwowych
Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm.)
PWKC . . . . . . . . . . . . ustawa z 23.4.1964 r. – Przepisy wprowadzaj(cid:261)ce Kodeks cywilny
(Dz.U. Nr 51, poz. 298 ze zm.)
SwobGospU . . . . . . . . ustawa z 2.7.2004 r. o swobodzie działalno(cid:286)ci gospodarczej (Dz.U.
(Dz.U. Nr 16, poz. 94 ze zm.)
Nr 173, poz. 1807 ze zm.)
UbObowU . . . . . . . . . ustawa z 22.5.2003 r. o ubezpieczeniach obowi(cid:261)zkowych, Ubezpiecze-
niowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli
Komunikacyjnych (Dz.U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.)
UbezpU . . . . . . . . . . . ustawa z 22.5.2003 r. o działalno(cid:286)ci ubezpieczeniowej (Dz.U. Nr 124,
WłLokU . . . . . . . . . . . ustawa z 24.6.1994 r. o własno(cid:286)ci lokali (tekst jedn.: Dz.U. z 2000 r.
poz. 1151 ze zm.)
Wynalazczo(cid:286)ćU . . . . . ustawa z 19.10.1972 r. o wynalazczo(cid:286)ci (tekst jedn.: Dz.U. z 1993 r.
Nr 80, poz. 903 ze zm.)
Nr 26, poz. 117 ze zm.)
WzWezR . . . . . . . . . . rozporz(cid:261)dzenie RM z 17.7.2001 r. w sprawie wzorów wezwa(cid:276) do zapisy-
wania si(cid:266) na sprzeda(cid:298) lub zamian(cid:266) akcji spółki publicznej, szczegółowy
sposób ich ogłaszania oraz warunków nabywania akcji w wyniku tych
wezwa(cid:276) (Dz.U. Nr 86, poz. 941)
ZastRejU . . . . . . . . . . ustawa z 6.12.1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów
(Dz.U. Nr 149, poz. 703 ze zm.)
ZNKU . . . . . . . . . . . . ustawa z 16.4.1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jedn.:
Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.)
ZnTowU . . . . . . . . . . . . ustawa z 31.1.1985 r. o znakach towarowych (Dz.U. Nr 5, poz. 17 ze zm.)
ZmKC z 2007 . . . . . . . ustawa z 13.4.2007 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz o zmianie
niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 82, poz. 557)
XIV
Wykaz skrótów
2. Organy orzekaj(cid:261)ce
ETS . . . . . . . . . . . . . . Europejski Trybunał Sprawiedliwo(cid:286)ci
NSA . . . . . . . . . . . . . . Naczelny S(cid:261)d Administracyjny
SA . . . . . . . . . . . . . . . . S(cid:261)d Apelacyjny
SN . . . . . . . . . . . . . . . S(cid:261)d Najwy(cid:298)szy
SN (PS) . . . . . . . . . . . S(cid:261)d Najwy(cid:298)szy w pełnym składzie
SN (PSIC) . . . . . . . . . S(cid:261)d Najwy(cid:298)szy w pełnym składzie Izby Cywilnej (w latach 1982–1989:
Izby Cywilnej i Administracyjnej)
SN (PSIAPiUS) . . . . . S(cid:261)d Najwy(cid:298)szy w pełnym składzie Izby Administracyjnej, Pracy i Ubez-
piecze(cid:276) Społecznych (od roku 1990: Izby Pracy i Ubezpiecze(cid:276) Społecz-
nych)
SN (7) . . . . . . . . . . . . . S(cid:261)d Najwy(cid:298)szy w składzie siedmiu s(cid:266)dziów
SO . . . . . . . . . . . . . . . S(cid:261)d Okr(cid:266)gowy
SP . . . . . . . . . . . . . . . . S(cid:261)d Powiatowy
SR . . . . . . . . . . . . . . . . S(cid:261)d Rejonowy
SW . . . . . . . . . . . . . . . S(cid:261)d Wojewódzki
3. Czasopisma i publikatory
Apel. Lub . . . . . . . . . . Apelacja Lublin
BSN . . . . . . . . . . . . . . Biuletyn S(cid:261)du Najwy(cid:298)szego
Dz.U. . . . . . . . . . . . . . Dziennik Ustaw
EP . . . . . . . . . . . . . . . . Edukacja Prawnicza
GP . . . . . . . . . . . . . . . . Gazeta Prawna
Jur. . . . . . . . . . . . . . . . Jurysta
HUK . . . . . . . . . . . . . . Czasopismo Kwartalne Całego Prawa Handlowego, Upadło(cid:286)ciowego
oraz Rynku Kapitałowego
KPP . . . . . . . . . . . . . . Kwartalnik Prawa Prywatnego
M.P. . . . . . . . . . . . . . . Monitor Polski
MoP . . . . . . . . . . . . . . Monitor Prawniczy
MoPod . . . . . . . . . . . . Monitor Podatkowy
NP . . . . . . . . . . . . . . . . Nowe Prawo
OJ . . . . . . . . . . . . . . . . Dziennik Urz(cid:266)dowy Wspólnot Europejskich
OSA . . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo S(cid:261)dów Apelacyjnych
OSG . . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo S(cid:261)dów Gospodarczych
OSN . . . . . . . . . . . . . . Zbiór Orzecze(cid:276) S(cid:261)du Najwy(cid:298)szego. Orzeczenia Izby Cywilnej (w latach
1933–1952), Orzecznictwo S(cid:261)du Najwy(cid:298)szego (w latach 1953–1961:
Izby Cywilnej i Izby Karnej, w roku 1962: Izby Cywilnej, w latach
1963–1981: Izby Cywilnej oraz Izby Pracy i Ubezpiecze(cid:276) Społecznych,
w latach 1982–1989: Izby Cywilnej i Administracyjnej oraz Izby Pracy
i Ubezpiecze(cid:276) Społecznych, w latach 1990–1994: Izby Cywilnej oraz
Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpiecze(cid:276) Społecznych, w 1995 roku:
Izby Cywilnej)
OSNPG . . . . . . . . . . . Orzecznictwo S(cid:261)du Najwy(cid:298)szego Prokuratura Generalna
OSP . . . . . . . . . . . . . . Orzecznictwo S(cid:261)dów Polskich – Orzecznictwo S(cid:261)dów Polskich (1921–
1939), Orzecznictwo S(cid:261)dów Polskich i Komisji Arbitra(cid:298)owych (1957–
1989), Orzecznictwo S(cid:261)dów Polskich (od 1990)
PA . . . . . . . . . . . . . . . . Prawo Asekuracyjne
Pal. . . . . . . . . . . . . . . . Palestra
PB . . . . . . . . . . . . . . . . Prawo Bankowe
PiP . . . . . . . . . . . . . . . Pa(cid:276)stwo i Prawo
Pi(cid:297) . . . . . . . . . . . . . . . Prawo i (cid:297)ycie
PiZS . . . . . . . . . . . . . . Prawo i Zabezpieczenie Społeczne
PL . . . . . . . . . . . . . . . . Przegl(cid:261)d Legislacyjny
PN . . . . . . . . . . . . . . . Przegl(cid:261)d Notarialny
XV
Wykaz skrótów
PP . . . . . . . . . . . . . . . . Przegl(cid:261)d Podatkowy
PPA . . . . . . . . . . . . . . . Przegl(cid:261)d Prawa i Administracji
PPE . . . . . . . . . . . . . . . Przegl(cid:261)d Prawa Egzekucyjnego
PPG . . . . . . . . . . . . . . Przegl(cid:261)d Prawa Giełdowego
PPH . . . . . . . . . . . . . . Przegl(cid:261)d Prawa Handlowego
PPHZ . . . . . . . . . . . . . Problemy Prawne Handlu Zagranicznego
PPP . . . . . . . . . . . . . . . Przegl(cid:261)d Prawa Podatkowego
PPW . . . . . . . . . . . . . . Prawo Papierów Warto(cid:286)ciowych
PS . . . . . . . . . . . . . . . . Przegl(cid:261)d S(cid:261)dowy
Pr. Gosp. . . . . . . . . . . . Prawo Gospodarcze
Pr. Sp. . . . . . . . . . . . . . Prawo Spółek
Prok. i Pr. . . . . . . . . . . Prokuratura i Prawo
PUG . . . . . . . . . . . . . . Przegl(cid:261)d Ustawodawstwa Gospodarczego
Rej. . . . . . . . . . . . . . . . Rejent
R. Pr. . . . . . . . . . . . . . . Radca Prawny
RPE . . . . . . . . . . . . . . Ruch Prawniczy i Ekonomiczny
RPEiS . . . . . . . . . . . . . Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
Rzeczp. . . . . . . . . . . . . Rzeczpospolita
SC . . . . . . . . . . . . . . . . Studia Cywilistyczne
SI . . . . . . . . . . . . . . . . Studia Iuridica
SIS . . . . . . . . . . . . . . . Studia Iuridica Silesiana
SP . . . . . . . . . . . . . . . . Studia Prawnicze
SPE . . . . . . . . . . . . . . . Studia Prawno-Ekonomiczne
TPP . . . . . . . . . . . . . . . Transformacje Prawa Prywatnego
Wok. . . . . . . . . . . . . . . Wokanda
ZNUGd . . . . . . . . . . . Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gda(cid:276)skiego
ZNUJ . . . . . . . . . . . . . Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiello(cid:276)skiego
4. Pi(cid:286)miennictwo
Allerhand,
Komentarz KH ............ M. Allerhand, Kodeks handlowy. Komentarz, Lwów 1935
Czachórski, 1994
(1995, 1998, 1999,
2002, 2003, 2004,
2007) ........................... W. Czachórski, Zobowi(cid:261)zania. Zarys wykładu (opracowanie: A. Brzo-
zowski, M. Safjan, E. Skowro(cid:276)ska-Bocian), Warszawa 1994, 1995, 1996,
1999, 2002, 2003, 2004, 2007
Czachórski, 1968
(1970) .......................... W. Czachórski, Prawo zobowi(cid:261)za(cid:276) w zarysie, Warszawa 1968, 1970
Czerniawski,
Wierzbowski,
Prawo o publicznym
obrocie, 1996 ................. R. Czerniawski, M. Wierzbowski, Prawo o publicznym obrocie papierami
warto(cid:286)ciowymi i funduszach powierniczych. Komentarz, Warszawa 1996
Czerniawski,
Wierzbowski,
Ustawa prawo
o publicznym obrocie,
2000 (2002) ................. R. Czerniawski, M. Wierzbowski, Ustawa prawo o publicznym obrocie
papierami warto(cid:286)ciowymi. Komentarz, Warszawa 2000, 2002
XVI
Wykaz skrótów
Jastrz(cid:266)bski, Kali(cid:276)ski,
Prawo wekslowe
i czekowe ..................... J. Jastrz(cid:266)bski, M. Kali(cid:276)ski, Prawo wekslowe i czekowe. Komentarz,
Warszawa 2008
Komentarz KC,
t. [ ], 1972 ..................... Kodeks cywilny. Komentarz, praca zbiorowa (pod red. Z. Resicha, J. Igna-
towicza, J. Pietrzykowskiego i I. Bielskiego), t. I–III, Warszawa 1972
Komentarz PrAut,
1995 (2001, 2003) ....... J. Barta, M. Czajkowska-D(cid:261)browska, Z. Ćwi(cid:261)kalski, R. Markiewicz,
E. Traple, Komentarz do ustawy o prawie autorskim i prawach pokrew-
nych, Kraków 1995; J. Barta, M. Czajkowska-D(cid:261)browska, Z. Ćwi(cid:261)kal-
ski, R. Markiewicz, E. Traple, Ustawa o prawie autorskim i prawach
pokrewnych. Komentarz, Warszawa 2001, 2003
KC z Komentarzem,
t. [ ] .............................. Kodeks cywilny z Komentarzem (pod red. J. Winiarza), t. I i II, Warsza-
wa 1980, 1989
Komentarz do KC,
Ks. [ ], t. [ ] .................. Komentarz do Kodeksu cywilnego. Ksi(cid:266)ga pierwsza. Cz(cid:266)(cid:286)ć ogólna, War-
szawa 1998, 1999, 2001, 2002, 2003, 2004, 2006, 2007, 2009; Ksi(cid:266)ga
druga. Własno(cid:286)ć i inne prawa rzeczowe, Warszawa 1996, 1999, 2001,
2002, 2003, 2004, 2006, 2007; Ksi(cid:266)ga trzecia. Zobowi(cid:261)zania, t. I i II,
Warszawa 1996/1997, 1999, 2001, 2002, 2003, 2005, 2006, 2007; Ksi(cid:266)-
ga czwarta. Spadki, Warszawa 1995, 1999, 2001, 2002, 2003, 2005,
2006, 2007, 2008
Komentarz KC,
t. [ ] .............................. Kodeks cywilny. Komentarz (pod red. K. Pietrzykowskiego), t. I, War-
szawa 1997, 1999, 2002, 2004, 2005, 2009; t. II, Warszawa 1998, 2000,
2003, 2004, 2005, 2009
Komentarz KH
t. [ ] .............................. S. Sołtysi(cid:276)ski, A. Szajkowski, J. Szwaja, Kodeks handlowy. Komentarz,
t. I, Warszawa 1997; t. II, Warszawa 1998
Komentarz KSH
t. [ ] ................................ S. Sołtysi(cid:276)ski, A. Szajkowski, A. Szuma(cid:276)ski, J. Szwaja, Kodeks spółek
handlowych. Komentarz, t. I, Warszawa 2001, 2006; t. II, Warszawa 2002,
2005; t. III, Warszawa 2003, 2009; t. IV, Warszawa 2004, 2009; t. V, War-
szawa 2004, 2008
Longchamps
de Berier,
Zobowi(cid:261)zania, 1939
(1948, 1999) ................ R. Longchamps de Berier, Polskie prawo cywilne, t. II, Zobowi(cid:261)-
zania, Lwów 1939; Polskie prawo cywilne, t. II, Zobowi(cid:261)zania
Lwów 1939 (wydanie anastatyczne – Pozna(cid:276) 1999) Zobowi(cid:261)zania,
Pozna(cid:276) 1948
Ł(cid:266)towska,
Prawo umów, 1999
(2002) .......................... E. Ł(cid:266)towska, Prawo umów konsumenckich, Warszawa 1999, 2002
Ohanowicz,
Górski, Zarys ............... A. Ohanowicz, J. Górski, Zarys prawa zobowi(cid:261)za(cid:276), Warszawa 1970
Ohanowicz,
Górski,
Zobowi(cid:261)zania .............. A. Ohanowicz, J. Górski, Zobowi(cid:261)zania. Zarys według kodeksu cywil-
nego. Cz(cid:266)(cid:286)ć szczegółowa, Warszawa–Pozna(cid:276) 1966
Papiery
warto(cid:286)ciowe, 2000 ...... M. B(cid:261)czyk, M. H. Kozi(cid:276)ski, M. Michalski, W. Pyzioł, A. Szuma(cid:276)ski,
I. Weiss , Papiery warto(cid:286)ciowe, Kraków 2000
XVII
Wykaz skrótów
Pyzioł, Szuma(cid:276)ski,
Weiss, Prawo spółek,
1998 (2002, 2004) ........ W. Pyzioł, A. Szuma(cid:276)ski, I. Weiss, Prawo spółek, Bydgoszcz 1998, 2002,
Bydgoszcz–Kraków 2004
Radwa(cid:276)ski, 1993
(1994, 1997, 1999,
2002, 2003, 2004,
2005, 2007) .................. Z. Radwa(cid:276)ski, Prawo cywilne – cz(cid:266)(cid:286)ć ogólna, Warszawa 1993, 1994,
1997, 1999, 2002, 2003, 2004, 2005, 2007
Radwa(cid:276)ski,
Panowicz-Lipska,
1996 (1998, 2001,
2003, 2004, 2005,
2008) ............................ Z. Radwa(cid:276)ski, J. Panowicz-Lipska, Zobowi(cid:261)zania – cz(cid:266)(cid:286)ć szczegółowa,
Warszawa 1996, 1998, 2001, 2003, 2004, 2005, 2008
Radwa(cid:276)ski,
Zobowi(cid:261)zania, 1994
(1995, 1996, 1998,
2001, 2003) ................. Z. Radwa(cid:276)ski, Zobowi(cid:261)zania – cz(cid:266)(cid:286)ć ogólna, Warszawa 1994, 1995,
1996, 1998, 2001, 2003
Romanowski,
Prawo o publicznym
obrocie, 1999
(2003, 2004) ................ M. Romanowski, Prawo o publicznym obrocie papierami warto(cid:286)ciowy-
mi. Komentarz, Warszawa 1999, 2003; Prawo o publicznym obrocie
papierami warto(cid:286)ciowymi. Suplement, Warszawa 2004
Sobolewski,
Papiery warto(cid:286)ciowe ... Papiery warto(cid:286)ciowe (pod red. L. Sobolewskiego), Warszawa 2000
Sobolewski,
Prawo o publicznym
obrocie ......................... Prawo o publicznym obrocie papierami warto(cid:286)ciowymi. Komentarz (pod
red. L. Sobolewskiego), Warszawa 1999
System
t. [ ] .............................. System prawa cywilnego, praca zbiorowa, t. I, Ossolineum 1974, 1985;
t. II, Ossolineum 1977; t. III, cz. 1, Ossolineum 1981; t. III, cz. 2, Os-
solineum 1976; t. IV, Ossolineum 1986
System PrPryw
t. [ ] .............................. System Prawa Prywatnego, t. 1, Warszawa 2007; t. 2, Warszawa 2002,
2008, Suplement do t. 2, Warszawa 2004; t. 3, Warszawa 2003, 2007;
t. 4, Warszawa 2005, 2007; t. 5, Warszawa 2006; t. 6, Warszawa 2009;
t. 7, Warszawa 2001, 2004; t. 8, Warszawa 2004; t. 10, Warszawa 2009;
t. 11, Warszawa 2009; t. 12, Warszawa 2003; t. 13, Warszawa 2002;
t. 16, Warszawa 2008; t. 18, Warszawa 2005, Suplement do t. 18, War-
szawa 2006, t. 19, Warszawa 2006
Włodyka,
Prawo papierów
warto(cid:286)ciowych,
1992 (2004) .................. S. Biernat, A. Jamróg, A. Kostecki, W. Latała, M. Stec, A. Szuma(cid:276)ski,
I. Weiss, K. Zawada, Prawo papierów warto(cid:286)ciowych (pod red. S. Wło-
dyki), Kraków 1992; M. B(cid:261)czyk, A. Kostecki, M. Michalski, K. Piasecki,
W. Popiołek, L. Sobolewski, M. Stec, F. Zoll, Prawo papierów warto(cid:286)cio-
wych (pod red. S. Włodyki), Warszawa 2004
XVIII
Wykaz skrótów
Włodyka,
Prawo umów ............... Prawo umów w obrocie gospodarczym (pod red. S. Włodyki), Warszawa
2001
Wolter, Ignatowicz,
Stefaniuk,
Prawo cywilne,
1998 (1999, 2001) ....... A. Wolter, J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, Prawo cywilne. Zarys cz(cid:266)(cid:286)ci ogól-
nej, Warszawa 1998, 1999, 2001
5. Inne skróty
art. . . . . . . . . . . . . . . . artykuł
cyt. . . . . . . . . . . . . . . . cytat, cytowana (e, y)
cz. . . . . . . . . . . . . . . . . cz(cid:266)(cid:286)ć
d. . . . . . . . . . . . . . . . . . dawna (e, y)
dot. . . . . . . . . . . . . . . . dotyczy
itd. . . . . . . . . . . . . . . . i tak dalej
itp. . . . . . . . . . . . . . . . i temu podobne
jw. . . . . . . . . . . . . . . . . jak wy(cid:298)ej
KDPW . . . . . . . . . . . . Krajowy Depozyt Papierów Warto(cid:286)ciowych
KPWiG . . . . . . . . . . . . Komisja Papierów Warto(cid:286)ciowych i Giełd
lit. . . . . . . . . . . . . . . . . litera
m.in. . . . . . . . . . . . . . . mi(cid:266)dzy innymi
nast. . . . . . . . . . . . . . . nast(cid:266)pna (e, y)
Nb . . . . . . . . . . . . . . . . numer brzegowy
NBP . . . . . . . . . . . . . . Narodowy Bank Polski
nin. . . . . . . . . . . . . . . . niniejszy
np. . . . . . . . . . . . . . . . . na przykład
Nr . . . . . . . . . . . . . . . . numer
OC . . . . . . . . . . . . . . . . odpowiedzialno(cid:286)ć cywilna
orz. . . . . . . . . . . . . . . . orzeczenie
pkt . . . . . . . . . . . . . . . punkt
por. . . . . . . . . . . . . . . . porównaj
post. . . . . . . . . . . . . . . postanowienie
poz. . . . . . . . . . . . . . . . pozycja
pr. zbior. . . . . . . . . . . . praca zbiorowa
publ. . . . . . . . . . . . . . . publikowana (e, y)
red. . . . . . . . . . . . . . . . redakcja
r. . . . . . . . . . . . . . . . . . rok
RM . . . . . . . . . . . . . . . Rada Ministrów
rozdz. . . . . . . . . . . . . . rozdział
rozp. . . . . . . . . . . . . . . rozporz(cid:261)dzenie
s. . . . . . . . . . . . . . . . . . strona (y)
t. . . . . . . . . . . . . . . . . . tom
tj. . . . . . . . . . . . . . . . . to jest
tzn. . . . . . . . . . . . . . . . to znaczy
tzw. . . . . . . . . . . . . . . . tak zwana (e, y)
uchw. . . . . . . . . . . . . . uchwała
ust. . . . . . . . . . . . . . . . ust(cid:266)p
uw. . . . . . . . . . . . . . . . uwaga (i)
wyd. . . . . . . . . . . . . . . wydanie
w zw. . . . . . . . . . . . . . w zwi(cid:261)zku
zarz. . . . . . . . . . . . . . . zarz(cid:261)dzenie
ze zm. . . . . . . . . . . . . . ze zmianami
zd. . . . . . . . . . . . . . . . . zdanie
XIX
Pobierz darmowy fragment (pdf)