Cyfroteka.pl

klikaj i czytaj online

Cyfro
Czytomierz
00128 003292 22436184 na godz. na dobę w sumie
wyszukaj dokładnie | pobierz wtyczkę
Niedoskonała globalizacja - ebook/pdf
Niedoskonała globalizacja - ebook/pdf
Autor: , Liczba stron:
Wydawca: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego Język publikacji: polski
ISBN: 978-83-235-1536-4 Data wydania:
Lektor:
Kategoria: ebooki >> biznes >> ekonomia
Porównaj ceny (książka, ebook, audiobook).
Czytaj online.
Komentuj

Celem publikacji jest reinterpretacja zjawisk i procesów zachodzących w obecnej zglobalizowanej gospodarce. Kryzys gospodarki światowej z lat 2008-2009 przyniósł dodatkowe zagrożenia dla międzynarodowej równowagi gospodarczej; nieuchronnie padają więc pytania o przyczyny ułomności globalizacji, jej konsekwencje, kierunki dalszych działań i ich zasadność.

Tom ten jest dedykowany prof. dr hab. Włodzimierzowi Siwińskiemu, wybitnemu polskiemu ekspertowi w zakresie ekonomii międzynarodowej.

Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii

Darmowy fragment publikacji:

3dGlobalizacjaSiwinski_ok 3/25/14 4:14 PM Page 1 Celem niniejszej publikacji jest reinterpretacja zjawisk i procesów zacho - dzących w obecnej zglobalizowanej gospodarce. Współcześnie mamy do czynienia m.in. z niedoskonałą konkurencją związaną z korzyściami skali produkcji, z niedoskonałą regulacją rynków, a równocześnie z głębokimi przemianami związanymi z postępującą integracją ekonomiczną. Kryzys gospodarki światowej z lat 2008–2009 przyniósł dodatkowe zagrożenia dla międzynarodowej równowagi gospodarczej; nieuchronnie padają więc pytania o przyczyny ułomności globalizacji, jej konsekwencje, kierunki dalszych działań i ich zasadność. Publikacja zawiera teksty referatów zaprezentowanych podczas konfe rencji zorganizowanej w 2013 r., w ramach obchodów jubileuszu 60-lecia Wy działu Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego, przy wsparciu finan - sowym Narodowego Banku Polskiego. Tom ten dedykujemy prof. dr hab. Włodzimierzowi Siwińskiemu, wybitnemu polskiemu ekspertowi w zakresie ekonomii międzynarodowej. * * * Profesor Włodzimierz Siwiński ukończył studia magisterskie na Wydziale Ekonomii Politycznej Uniwersytetu Warszawskiego i studia podyplomowe na Uniwersytecie Amsterdamskim. Na Uniwersytecie Warszawskim uzyskał doktorat i habilitację. Od 1987 r. jest profesorem tytularnym, a od 1992 r. pro - fesorem zwyczajnym. Jest współautorem wielu książek, m.in. Kapitalizm wielonarodowy, przesłanki i bariery integracji europejskiej (1976) i Szkice o gospodarce światowej(1985) oraz licznych artykułów z dziedziny eko nomii międzynarodowej. Na Uniwersytecie Warszawskim Profesor Siwiński pełnił funkcje: Pro - dziekana Wydziału Nauk Ekonomicznych (1979–1981), dyrektora Ośrodka Studiów Amerykańskich (1981–1984), Prorektora (1987–1993) i Rektora (1993–1999). Otrzymał m.in. Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1998), francuskie odznaczenie państwowe Palmes Academiques, a także doktorat honoris causa Uniwersytetu Nowojorskiego (1999). K s i ę g a J u b i l e u s z o w a P r o f e s o r a W ł o d z i m i e r z a S i w i ń s k i e g o NIEDOSKONA¸A GLOBALIZACJA Czy Êwiatowy system gospodarczy wymaga gruntownych reform? Księga jubileuszowa Profesora WŁODZIMIERZA SIWIŃSKIEGO ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw== NIEDOSKONA¸A GLOBALIZACJA ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw== ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw== NIEDOSKONA¸A GLOBALIZACJA Czy Êwiatowy system gospodarczy wymaga gruntownych reform? Księga jubileuszowa Profesora WŁODZIMIERZA SIWIŃSKIEGO Redakcja naukowa Andrzej Cieślik Jan Jakub Michałek ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw== Warszawa 2014 Redaktorzy naukowi Andrzej Cieślik Jan Jakub Michałek Recenzent Prof. dr hab. Janusz Świerkocki Redaktor prowadzący Beata Jankowiak-Konik Redakcja Teresa Pawlak-Lis Redakcja techniczna Zofia Kosińska Projekt okładki i stron tytułowych Anna Gogolewska Skład i łamanie Dariusz Górski ISBN 978-83-235-1536-4 © Copyright by Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2014 Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 00-497 Warszawa, ul. Nowy Świat 4 www.wuw.pl; e-mail: wuw@uw.edu.pl Dział Handlowy WUW: tel. (48 22) 55-31-333; e-mail: dz.handlowy@uw.edu.pl Księgarnia internetowa: www.wuw.pl/ksiegarnia Wydanie 1 ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw== SPIS TREŚCI Wstęp – Andrzej Cieślik, Jan Jakub Michałek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 Dorobek naukowy Profesora Włodzimierza Siwińskiego – Jan Jakub Michałek . . 13 Osiągnięcia organizacyjne Profesora Włodzimierza Siwińskiego w zakresie rozwoju szkolnictwa wyższego i nauki (szkic osiągnięć) – Jerzy Wilkin . . . . . . . . 22 Człowiek . Profesor Siwiński – dobry duch Wydziału – Wojciech Maciejewski . . . 26 CZĘŚĆ I. Globalizacja a regionalizacja 1 . O ewolucji interpretacji przewag konkurencyjnych krajów w gospodarce światowej – Jan Jakub Michałek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 2 . Nowa teoria przedsiębiorstwa międzynarodowego w perspektywie historycznej – Andrzej Cieślik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 3 . Tworzenie nowego modelu integracji gospodarczej – Elżbieta Czarny . . . . . . 64 4 . Porozumienie o partnerstwie ekonomicznym Regionu Pacyfiku a proliferacja regionalizmu – Krystyna Żołądkiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 CZĘŚĆ II. Integracja europejska w kryzysie 5 . Przyszłość Europy w kryzysie – Andrzej K. Koźmiński . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 . Strukturalne źródła kryzysu strefy euro – kilka refleksji makroekonomicznych 107 – Mieczysław W. Socha, Leszek Wincenciak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115 7 . Konsekwencje kryzysu dla europejskiego rynku pracy – Gabriela Grotkowska, Urszula Sztanderska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132 8 . Technologia, kryzys a globalizacja: Schumpeterowskie spojrzenie na obecny kryzys gospodarczy – Stanisław Kubielas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154 ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw== 6 Spis treści CZĘŚĆ III. Polityczne i społeczno-ekonomiczne wymiary globalizacji 9 . Problemy globalne we współczesnej gospodarce światowej – Adam Budnikowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 . Gospodarowanie światowymi dobrami publicznymi – Tomasz Żylicz . . . . . 11 . Dylematy pomiaru gospodarki globalnej – produkt krajowy brutto 175 184 – Elżbieta Mączyńska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194 12 . W poszukiwaniu „ekonomii społecznej” – Krzysztof Opolski . . . . . . . . . . . . . 209 13 . Globalizacja a system demokratyczny – Jerzy Kleer . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223 14 . Geopolityka i kultura w czasach transformacji systemowej – Witold Morawski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237 ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw== WSTĘP „Globalizacja, to ogół procesów prowadzących do coraz większej współza- leżności i integracji państw, społeczeństw, gospodarek i kultur, czego efek- tem jest tworzenie się «jednego świata», światowego społeczeństwa, zani- kanie kategorii państwa narodowego; kurczenie się przestrzeni społecznej i wzrost tempa interakcji poprzez wykorzystanie technologii informacyjnych oraz wzrost znaczenia organizacji ponad- i międzynarodowych, w szczegól- ności ponadnarodowych korporacji”. Świadomie przytoczyliśmy tu definicję z  Wikipedii – encyklopedii globalnej, odzwierciedlającą – jak się wydaje – nadzieje i obawy społeczne związane z globalizacją. Współczesny kryzys gospodarki światowej niesie ze sobą szereg dodatko- wych zagrożeń dla równowagi międzynarodowej gospodarki; padają pytania o przyczyny ułomności globalizacji, kierunki dalszych działań i ich zasadność. W  toczonych dyskusjach – także w  Polsce – przywoływana jest zazwyczaj argumentacja i  stanowiska zagranicznych ekonomistów, a  polscy badacze stosunkowo rzadko zabierają głos, a jeśli już, to ich głos jest słabo słyszalny. Polska perspektywa jest słabo prezentowana i  zazwyczaj pojawia się argu- mentacja bazująca na wynikach badań ekonomistów zagranicznych. Celem tej książki jest ukazanie zjawisk i prawidłowości zachodzących we współczesnej zglobalizowanej gospodarce. W neoklasycznej teorii ekonomii liberalizacja i  rozwój handlu międzynarodowego i  przepływów czynników produkcji prowadzą do coraz lepszego ich wykorzystania w skali międzynaro- dowej oraz do wzrostu poziomu światowego PKB i dobrobytu. Tak rozumia- nej globalizacji w ramach doskonałej konkurencji towarzyszy konwergencja wynagrodzeń siły roboczej i kapitału. Z kolei wzrost gospodarczy prowadzi do rozwoju społecznego i dalszego wzrostu satysfakcji społeczeństw. Ta idyl- liczna wizja nie znajduje jednak odzwierciedlenia w rzeczywistości. We współczesnej gospodarce światowej mamy do czynienia z niedoskonałą konkurencją, związaną z istnieniem korzyści skali w nowoczesnych gałęziach produkcji, a także z niedoskonałą regulacją rynków. Obok postępującej glo- balizacji obserwujemy również nasilające się procesy integracji regionalnej, ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw== 8 Wstęp która może prowadzić do fragmentaryzacji gospodarki światowej. Ponadto, wzrost gospodarczy przerywany jest co pewien czas kryzysami i  pojawiają się nowe wyzwania globalne o charakterze społecznym wobec całego świata i poszczególnych społeczeństw. Tym właśnie zagadnieniom poświęcona jest niniejsza praca. Wiele analiz zawartych w  tej książce prowadzonych jest z punktu widzenia najnowszych osiągnięć w teorii i empirii, odchodzących od tradycyjnych założeń ekonomii neoklasycznej. Praca analizuje nie tylko różne ekonomiczne aspekty globalizacji, zarówno na poziomie mikro jak i  makro, ale również w  wymiarach: historycznym, społecznym i politycznym. W szczególności, w książce analizowane są kwe- stie dotyczące międzynarodowych przepływów handlowych, kapitałowych oraz wiedzy technologicznej. Ponadto, poruszane są zagadnienia związane z niedoskonałościami w funkcjonowaniu rynków walutowych i finansowych, regulacji tych rynków oraz w międzynarodowej koordynacji polityk makroeko- nomicznych. Dużo miejsca poświęcono kryzysowi w krajach Unii Europejskiej, a zwłaszcza w strefie euro. Analizą zostały też objęte skutki globalizacji, nie tylko ekonomiczne, lecz także implikacje społeczne i polityczne. W  pracy tej przedstawiono zrecenzowane finalne wersje artykułów, które były zaprezentowane na konferencji, zorganizowanej w ramach obcho- dów jubileuszu 60-lecia Wydziału Nauk Ekonomicznych UW pod tytułem „Niedoskonała globalizacja. Czy światowy system gospodarczy wymaga grun- townych reform?”, która odbyła się 18 maja 2013 roku na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego, przy wsparciu finansowym Narodowego Banku Polskiego. Książka ta jest dedykowana prof. dr. hab. Włodzimierzowi Siwińskiemu, wybitnemu polskiemu ekspertowi od zagadnień ekonomii międzynarodowej. Wielokrotnie poruszał on w swoich pracach zagadnienia związane z globaliza- cją i funkcjonowaniem gospodarki światowej. Między innymi, jest on autorem dwóch fundamentalnych książek o gospodarce światowej i integracji regional- nej w Europie: Kapitalizm wielonarodowy: przesłanki i bariery integracji europej- skiej z 1976 roku oraz Szkice o gospodarce światowej, której współautorem jest profesor Romuald Kudliński z 1985 roku. Prace te miały pionierski charakter w  rozumieniu mechanizmów globalizacji oraz międzynarodowej integracji gospodarczej. Z tego względu na początku książki przedstawiamy sylwetkę Jubilata, który w 2014 roku obchodzi 75-lecie Urodzin i 50-lecie pracy twórczej. Praca składa się z  serii artykułów tematycznych, które zostały podzie- lone na trzy części, związane z  różnymi aspektami globalizacji. Pierwsza część poświęcona jest reinterpretacji pojęcia przewag konkurencyjnych firm w  teorii handlu zagranicznego i  przedsiębiorstwa międzynarodowego oraz problemom regionalizacji w gospodarce światowej. Część ta składa się z czte- rech artykułów (rozdziały 1–4), omawiających różne aspekty niedoskonałej globalizacji i regionalizacji handlowej. Część druga dotyczy wyzwań stojących przed krajami Unii Europejskiej, w tym przed Polską. Wiążą się one, między innymi, z wyraźnym spowolnieniem ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw== Wstęp 9 wzrostu w  krajach OECD; utrzymywaniem się wysokiego poziomu bezro- bocia i nierównościami społecznymi; zakłóceniami na rynkach finansowych i walutowych związanymi, między innymi, z niepewnością dotyczącą przy- szłości strefy euro. Analiza zawarta w tej części obejmuje również zależności pomiędzy globalizacją a integracją regionalną. Część ta składa się z czterech artykułów (rozdziały 5–8), omawiających różne aspekty integracji europej- skiej w czasach kryzysu. Część trzecia przedstawia szerszą problematykę nie tylko ekonomicznych, lecz także społecznych i politycznych implikacji globalizacji. Autorzy podej- mują w niej próbę zdiagnozowania najważniejszych problemów globalnych współczesnego świata i Polski. Część ta składa się z 6 artykułów (rozdziały 9–14), omawiających różne pozaekonomiczne aspekty globalizacji. W  rozdziale 1 Jan Jakub Michałek omawia ewolucję pojęcia „przewag konkurencyjnych”, zaczynając od klasycznych i neoklasycznych teorii handlu zagranicznego. Następnie prezentuje nową teorię handlu, w której przewagi konkurencyjne nie są jasno zdefiniowane. Rozdział kończy omówienie najnow- szego nurtu tej teorii, w którym przewagi konkurencyjne, wskutek zróżnico- wania produktywności siły roboczej, są określone na poziomie firm. Badania empiryczne pokazują również, że znaczenie mają względne zasoby kapitału ludzkiego. W  efekcie współczesna analiza strumieni handlu łączy w  sobie analizę mikroekonomiczną z elementami teorii klasycznej i neoklasycznej. W  rozdziale 2 Andrzej Cieślik prezentuje rozwój współczesnej teorii przed siębiorstwa międzynarodowego w perspektywie historycznej. Rozdział ten zaczyna się od omówienia tradycyjnej analizy neoklasycznej, traktującej bezpośrednie inwestycje zagraniczne jako część teorii międzynarodowych przepływów kapitałowych. Następnie autor omawia rolę przedsiębiorstwa międzynarodowego w  nowej teorii handlu. Na zakończenie przedstawiony został najnowszy nurt, podkreślający znaczenie niejednorodności firm pod względem technologicznym i  związane z  tym różnice w  strategiach wcho- dzenia firm na rynki zagraniczne. W rozdziale 3 Elżbieta Czarny analizuje zmiany zachodzące w procesach integracji gospodarczej, ze szczególnym uwzględnieniem różnic między pod- stawami normatywnymi porozumień o  preferencjach handlowych a  przed- miotem porozumień, stanowiących w praktyce gospodarczej podstawę prefe- rencyjnego traktowania. Autorka bada formy porozumień będących podstawą integracji gospodarczej, a  następnie krytycznie analizuje podstawy norma- tywne porozumień o preferencjach sformułowane przez WTO. Na zakończenie bada zakres przedmiotowy i zasięg geograficzny współczesnych porozumień o  preferencjach gospodarczych, zwracając szczególną uwagę na ich cechy odmienne od cech umów zawieranych w przeszłości. W rozdziale 4 Krystyna Żołądkiewicz przedstawia przyczyny i potencjalne skutki nowo powstającego ugrupowania integracyjnego w  regionie Azji– –Pacyfiku – Porozumienia o Partnerstwie Ekonomicznym Regionu Pacyfiku (TPP). Analiza prowadzona jest w  kontekście powstrzymywania kolejnej ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw== 10 Wstęp fali tworzących się porozumień bilateralnych w regionie i prób ograniczania negatywnych skutków proliferacji regionalizmu w gospodarce światowej, co określane jest przez Richarda Baldwina mianem multilateralizacji regionali- zmu. Autorka stwierdza, że porozumienie TPP jest szansą zrealizowania idei strefy wolnego handlu Azji–Pacyfiku. W rozdziale 5 Andrzej Koźmiński rozszerza tradycyjne pojęcie „kryzysu” uważając, że obecnie towarzyszy mu współwystępowanie całego szeregu zja- wisk ekonomicznych, politycznych, społecznych i intelektualnych. Chodzi tu między innymi o wyraźne spowolnienie wzrostu, utrzymywanie się poziomu bezrobocia, niepokój na rynkach finansowych i walutowych, niestabilność poli- tyczną oraz kryzys tożsamości Europy. Na tym tle formułuje tezę, że obecny kryzys adaptacji polega na zróżnicowanym stopniu dostosowania gospodarek krajów członkowskich UE do wymogów konkurencji na rynku globalnym oraz na niedostosowaniu wydatków państw, gospodarstw domowych i przedsię- biorstw do poziomu rozwoju i efektywności gospodarek. Innym źródłem pro- blemów w Europie jest kryzys regulacji, interpretowany jako niedostateczna siła polityczna i regulacyjna instytucji europejskich, zwłaszcza w odniesieniu do krajów należących do Unii Gospodarczej i Walutowej. W rozdziale 6 Mieczysław Socha i Leszek Wincenciak starają się odpo- wiedzieć na pytania: czy strefa euro jest dzisiaj bardziej zintegrowana gospo- darczo niż była na początku wprowadzania wspólnej waluty i na jakim etapie rozwoju znajduje się strefa euro po ponad 10 latach od jej wprowadzenia. Autorzy stawiają hipotezę, że proces konwergencji realnej jest obecnie wol- niejszy niż na początku wprowadzania wspólnej waluty, a  słabości strefy euro ujawniły się zwłaszcza w  okresie trwającego kryzysu gospodarczego. Na podstawie analizy wybranych wskaźników makroekonomicznych, formu- łują tezę, że wejście strefy euro w  kryzys gospodarczy w  wielu obszarach nie tylko zahamowało proces konwergencji realnej, ale uruchomiło również procesy dywergencji gospodarek państw członkowskich. W rozdziale 7 Gabriela Grotkowska i Urszula Sztanderska przedstawiają wpływ załamania koniunktury z 2008 roku na rynek pracy w krajach Unii Europejskiej. Przeprowadzona przez nie analiza zmian zatrudnienia i bezro- bocia pokazuje, że kryzys wpłynął nie tylko na średnie wyniki rynku pracy, ale też doprowadził do znacznych zmian strukturalnych. Autorki ukazują mechanizmy dostosowań na rynku pracy oraz znaczenie czynników instytucjo- nalnych. Diagnozują, które grupy pracowników szczególnie mocno doświad- czyły pogorszenia wyników rynku pracy, skupiając się przede wszystkim na przyczynach szczególnej wrażliwości na kryzys grupy najmłodszych człon- ków siły roboczej. W rozdziale 8 Stanisław Kubielas podejmuje próbę szerszego spojrzenia na obecny kryzys gospodarczy z perspektywy schumpeterowskiej, upatrującej przyczyn fluktuacji gospodarczych w procesach adaptacji gospodarki do zmian technologii produkcji pod wpływem innowacji. Jest też próbą rekapitulacji wyników badań nurtu neoschumpeterowskiego od czasów ostatniej wielkiej ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw== Wstęp 11 recesji lat 80. ubiegłego wieku. Autor w  szczególności pokazuje istniejące rozbieżności i  kontrowersje wokół proponowanych periodyzacji, zwłaszcza cykli gospodarczych, z  powodu trudności metodologicznych w  mierzeniu historycznych agregatów ekonomicznych. Obecny kryzys lat 2009–2013 trak- towany jest jako zwiastun przejścia w  fazę dojrzałości długiego cyklu ze stygnącym wzrostem gospodarczym z powodu wyczerpania się możliwości innowacyjnych w  ramach obecnego technologicznego paradygmatu i  male- jących krańcowych przyrostów produktywności. W rozdziale 9 Adam Budnikowski zaczyna swoją analizę od zdefiniowa- nia problemów globalnych jako stanowiących zagrożenie dla całego świata, które są powodowane przez różnorodne przyczyny oraz błędy w  polityce ekonomicznej, a  ich rozwiązanie wymaga szerokiej współpracy międzyna- rodowej. Dyskusja na temat ich występowania prowadzona jest od ćwierć wieku i obecnie jest dobrze ugruntowana w piśmiennictwie ekonomicznym. Następnie, podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie: czy badając współczesną gospodarkę światową stosowanie pojęcia „problemów globalnych” jest nadal uzasadnione, a jeżeli tak, to w odniesieniu do jakich procesów. Autor uza- sadnia twierdzącą odpowiedź na to pytanie wskazując, że problemy globalne nadal istnieją, chociaż obecnie są nieco inaczej interpretowane. W  rozdziale 10 Tomasz Żylicz przedstawia definicję dóbr publicznych, które mogą być jednocześnie wykorzystywane przez wielu użytkowników i nikogo nie można łatwo wykluczyć z grona beneficjentów. Światowy klimat jest najważniejszą bodaj ilustracją dobra publicznego w skali globalnej, ale przykładów jest znacznie więcej; jak choćby ład w handlu międzynarodowym czy Internet. W rozdziale ukazano dorobek nauk ekonomicznych w tej dziedzi- nie oraz postawiono pytanie o istnienie mechanizmów umożliwiających racjo- nalne gospodarowanie światowymi dobrami publicznymi. Przecząca odpowiedź na tak postawione pytanie nie oznacza, że takich mechanizmów nie da się ustanowić, tylko że – jak dotychczas – nie udało się ich wdrożyć w praktyce. W zakończeniu sformułowano propozycje poprawy sytuacji w tym zakresie. W rozdziale 11 Elżbieta Mączyńska uzasadnia dlaczego pomiar dokonań społeczno-gospodarczych nie może opierać się wyłącznie na PKB. Modyfikacje SNA przenoszone są do europejskiego systemu rachunków narodowych (SNA – ESA). Jednak mimo kolejnych modyfikacji nie słabną kontrowersje na temat metodologii tych rachunków. Szczególnie wiele wątpliwości wywo- łuje zasada wliczania do PKB prostytucji i  działalności nielegalnej, w  tym między innymi produkcji narkotyków i obrotu nimi. Kontrowersyjność tych rozwiązań i związane z nimi zwiększone ryzyko błędów pomiaru i zmniej- szenie wiarygodności PKB wskazują na zasadność poszukiwania rozwiązań, umożliwiających zmniejszanie ryzyka takich błędów i ich następstw dla gospo- darki. W tym kontekście wskazuje się na zasadność przejścia na tak zwany post-PKB-owski model gospodarki. W  rozdziale 12 Krzysztof Opolski odchodzi od tradycyjnie rozumianej problematyki ekonomicznej, zdominowanej przez wymiar ilościowy, i próbuje ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw== 12 Wstęp wskazać, na ile ekonomia może mieć bardziej ludzką twarz, uwzględniając w swoich modelach dążenia ludzi do osiągania życiowej satysfakcji, a nie tylko zysku, a w szczególności znaczenie współpracy międzyludzkiej, budowania zaufania itd. Autor akcentuje potrzebę dostrzeżenia roli i znaczenia systemu jako skomplikowanego splotu, określającego charakter i sposób pokrewień- stwa nie tylko składników i struktur gospodarczych. Postuluje też uwzględnia- nie relacji społecznych, równowagi społecznej i indywidualnej, zaangażowania i odpowiedzialności społecznej oraz poziomu satysfakcji z życia i szczęście. W rozdziale 13 Jerzy Kleer analizuje wpływ globalizacji na system demo- kratyczny uzasadniając, między innymi, dlaczego globalizacja powoduje erozję tradycyjnej demokracji liberalnej typu zachodniego i  prowadzi do jej prze- kształcania się w  „demokrację biurokratyczną”, w  której obywatele mają coraz mniej do powiedzenia. Autor argumentuje, że źródła tego procesu mają charakter zarówno zewnętrzny, jak i wewnętrzny podkreślając, że w różnych krajach ich waga nie jest jednakowa. Na zakończenie w rozdziale 14 Witold Morawski przedstawia  przemyśle- nia o charakterze socjologicznym, dotyczące przemian ustrojowych po 1989 roku. Na początku rozdziału autor postuluje redefinicję geopolityki i kultury, zgłaszając tezę, że przyczyn transformacji postkomunistycznej szukać należy w czynnikach makro (strukturalnych), to jest, przede wszystkim w geopo- lityce (przegranej komunizmu z kapitalizmem) i w kulturze, która pomogła społeczeństwu wykorzystać nową sytuację geopolityczną. Na koniec, autor analizuje zależności zachodzące między gospodarką, polityką i  społeczeń- stwem w  kontekście gospodarki otwartej, co siłą rzeczy skierowuje uwagę na czynniki mikro. Andrzej Cieślik, Jan Jakub Michałek ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw== Profesor Włodzimierz Siwiński w 2013 roku ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw== ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw== DOROBEK NAUKOWY PROFESORA WŁODZIMIERZA SIWIŃSKIEGO Dorobek naukowy profesora Włodzimierza Siwińskiego jest ogromny i doty- czy głównie ekonomii międzynarodowej. Jego pierwsze publikacje ukazały się już w 1963 roku. W owym czasie zajmował się częściowo problemem efek- tywności inwestycji, ale jego główną pasją, prawie od samego początku, była teoria handlu i wymiana towarowa. Już w latach 1966 i 1967 napisał dwa arty- kuły poświęcone teorii kosztów komparatywnych, zamieszczone w „Biuletynie Naukowym Wydziału Ekonomii Politycznej Uniwersytetu Warszawskiego”. Od tego czasu powstało bardzo wiele publikacji, a ich zestawienie znajdzie czytelnik w oddzielnym aneksie. W tym skromnym omówieniu dorobku większość uwagi chciałbym jed- nak poświęcić publikacjom książkowym profesora Włodzimierza Siwińskiego. W tradycji polskiej ekonomii okresu powojennego, do początku 2010 roku większą rangę miały – jak się wydaje – publikacje książkowe, zarówno mono- grafie, jak i te o charakterze prac zbiorowych, poświęconych wybranym zagad- nieniom. Sprzyjał temu zarówno system awansów i stopni naukowych, czyli waga pracy doktorskiej, habilitacyjnej czy „profesorskiej”, jak i funkcjonowa- nie kilku krajowych renomowanych wydawnictw naukowych, których książki były gwarancją wysokiej jakości publikacji. Pierwszą książką Włodzimierza Siwińskiego była praca zatytułowana Zasada kosztów komparatywnych i  efektywność handlu zagranicznego, opubliko- wana przez Państwowe Wydawnictwo Naukowe w 1970 roku. W pracy tej, będącej rozprawą doktorską, Profesor przedstawił klasyczną teorię Ricarda, która stanowiła podstawę dla wszystkich późniejszych teorii wymiany mię- dzynarodowej. Ukazał w niej również hipotetyczne znaczenie dla prowadzenia handlu zagranicznego w krajach o gospodarce nierynkowej oraz jej rolę jako podstawy rachunku ekonomicznego w handlu zagranicznym, pozwalającego dokonywać racjonalnych wyborów w gospodarce nierynkowej. W owych cza- sach takie ujęcie należało do rzadkości. Niewątpliwie najważniejszą pozycją w  dorobku Profesora przed trans- formacją systemową była książka zatytułowana: Kapitalizm wielonarodowy: ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw== 14 Dorobek naukowy Profesora Włodzimierza Siwińskiego przesłanki i bariery integracji europejskiej, wydana w 1976 roku również przez PWN. Należy pamiętać, że był to okres, w którym nadal RWPG nie uzna- wała formalnie EWG (sic!), a integracja, opierając się na siłach rynkowych, była traktowana z  podejrzliwością. Już sam tytuł sugerował, że chodzi tu o  nową jakość kapitalizmu. A  przyjęta przez Profesora definicja integracji gospodarczej mówiła, że: „jest to układ powiązań gospodarczych między krajami, umożliwiający ich maksymalny rozwój gospodarczy i  społeczny, przy założeniu, że każdy z  krajów osiąga dzięki tym powiązaniom wyższy poziom rozwoju”. A więc postawiona została wyraźna teza, że dzięki libera- lizacji obrotów handlowych i czynników produkcji następuje wzrost poziomu dobrobytu suwerennych krajów członkowskich. Dodajmy, że w całej książce nie ma ani jednego cytatu, ani odwołania do ekonomii marksistowskiej, co w owych czasach było kanonem. Cała struktura pracy była podporządkowana temu celowi: czyli ukaza- niu mechanizmów, które prowadzą do podniesienia poziomu dobrobytu. Co ważne, Profesor rozpoczął analizę od prezentacji neoklasycznej teorii han- dlu, która wówczas w literaturze polskiej była znana tylko w formie opisowej. Profesor pokazał w sposób analityczny, jak następuje podniesienie poziomu dobrobytu. Następnie zaprezentował statyczną teorię integracji, analizując przy tym czynniki ekonomiczne zarówno wzmacniające, jak i osłabiające efekty kreacji i przesunięcia handlu. Najważniejsze jest jednak rozszerzenie modelu neoklasycznego o rosnące korzyści skali produkcji. Wychodząc z tego założe- nia profesor Siwiński wykazał, że nawet przy konkurencyjnych strukturach produkcji, liberalizacja handlu, na przykład w ramach unii celnej, może pro- wadzić do wzajemnych korzyści i wzrostu dobrobytu. Co ciekawsze, Profesor nie tylko przedstawia koncepcję, lecz także odnosi się do badań empirycz- nych, ukazujących korzyści skali, w  różnych, kapitałochłonnych sektorach gospodarek. Koncepcję tę łączy wyraźnie z rozmiarami przedsiębiorstw oraz z  wydatkami na badania i  rozwój (B+R) poszczególnych firm. Ten ważny wniosek, wraz z licznymi odniesieniami do niedoskonałej struktury rynku, stanowił bardzo istotny wkład do rozumienia dodatkowych elementów, które powinny być uwzględnione w analizie korzyści z wymiany międzynarodowej. Elementy te wkrótce, wraz ze zróżnicowaniem produktów, ale przy założeniu symetryczności firm, stały się podstawą nowej koncepcji i znalazły odzwier- ciedlenie w nowej teorii handlu Paula R. Krugmana. Na zakończenie Profesor ukazał w sposób analityczny główne mechanizmy integracji rynkowej EWG, poświęcając dużo uwagi rozwiązaniom instytucjonalnym Wspólnej Polityki Rolnej. Moim zdaniem, książka ta miała kluczowe znaczenie dla zrozumienia mechanizmów handlu międzynarodowego i procesów integracji ekonomicz- nej w Polsce. Była ona przykładem analizy ekonomicznej, a nie tylko opisem zjawiska, który często dominował w  literaturze polskiej tego okresu. Była ona czytana z uwagą przez wielu ekonomistów i kolejne roczniki studentów. Kolejną niesłychanie ważną pozycją książkową była praca zatytułowana Szkice o  gospodarce światowej, napisana wspólnie z  profesorem Romualdem ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw== Dorobek naukowy Profesora Włodzimierza Siwińskiego 15 Kudlińskim, która została wydana w 1985 roku przez PWN. Powstała ona pod wpływem gwałtownych przemian i zakłóceń, które wystąpiły w gospo- darce światowej począwszy od połowy lat 70. ubiegłego wieku. Autorzy są wyraźnie zafascynowani zjawiskiem globalizacji, chociaż w tamtym okresie nie używano jeszcze tego pojęcia. W swojej definicji gospodarki światowej stwierdzają, że składają się na nią „sprzężone ze sobą siecią różnorodnych powiązań elementy, człony czy poszczególne układy gospodarcze. Cechą sprzę- żonych elementów jest to, że oddziałując wzajemnie na siebie, określają cha- rakter funkcjonowania i kierunek ewolucji systemu jako całości. Ale z kolei sposób funkcjonowania i  kierunek ewolucji systemu jako całości narzuca w większym lub mniejszym stopniu zmiany oraz wymusza procesy przysto- sowawcze w ramach poszczególnych układów gospodarczych (s. 9–10). Tak więc to pojawiające się zjawisko w gospodarce światowej i procesy globalne silnie oddziałują na poszczególne kraje. „Otwieranie się gospodarek […] pro- wadzi do wytworzenia między nimi współzależności w sferze realnej” (s. 27). Dodajmy, że tego rodzaju stwierdzenia były raczej nieoczywiste w połowie lat 80. ubiegłego stulecia, gdy gospodarka polska była prawie całkowicie zamknięta po wprowadzeniu stanu wojennego i ogłoszeniu niewypłacalności. Autorzy starają się ustalić, jaka jest rola i  motywy działania głównych aktorów, wpływających na tworzący się nowy porządek ekonomiczny, z  lat 80. minionego wieku. Tymi podmiotami były – zdaniem autorów – narodowe gospodarki, ponadnarodowe ugrupowania integracyjne oraz korporacje trans- narodowe. Z tej perspektywy autorzy rozpatrywali główne wyzwania gospo- darki światowej tego okresu: takie jak kryzys naftowy, inflacja i spowolnienie wzrostu gospodarczego, zakłócenia równowagi bilansów płatniczych oraz mię- dzynarodowego systemu walutowego. Ten szeroki przegląd problemów, z któ- rymi borykała się zintegrowana gospodarka światowa, wyróżnił się głębokością analizy w  porównaniu do licznych innych polskich publikacji tego okresu. Analizę tę wyróżnia również śmiałość oceny przemian, dokonujących się w polityce gospodarczej poszczególnych krajów, a zwłaszcza w Stanach Zjednoczonych. Autorzy, prawdopodobnie jako pierwsi w  Polsce omówili koncepcję i ocenili znaczenie polityki gospodarczej Ronalda Reagana, znanej wówczas pod nazwą Reaganomii czy podażowej teorii ekonomii. Priorytety związane z restrykcyjną polityką pieniężną i fiskalną (w założeniu), przy rów- noczesnym obniżeniu podatków miały doprowadzić do opanowania inflacji, spadku bezrobocia i przywrócenia rozsądnego tempa wzrostu gospodarczego. Autorzy ukazali przy tym przyczyny wzrostu inflacji w  wielu krajach jako efekt braku współdziałania między rządami, korporacjami i związkami zawo- dowymi, co doprowadziło do konieczności prowadzenia bardziej restrykcyj- nej polityki pieniężnej i  fiskalnej. Zalecenia te zdiagnozowane, i  wdrażane w  ramach „kontrrewolucji monetarystów”, pozostały kanonami działania przez następne dziesięciolecia. Kryzys gospodarki polskiej, w tym poziom jej zadłużenia zewnętrznego, wiarygodności kredytowej oraz możliwości reform gospodarczych, interesował ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw== 16 Dorobek naukowy Profesora Włodzimierza Siwińskiego wielu ekonomistów i polityków w Polsce i na świecie. Prawdopodobnie naj- ważniejszą pozycją na ten temat była książka: Creditworthiness and Reform in Poland. Western and Polish Perspectives, wydana pod redakcją Paula Marera i profesora Włodzimierza Siwińskiego przez Indiana University Press w 1988 roku. Był to efekt wyjazdu Profesora na wykłady gościnne do Bloomington, i  funkcjonowania Ośrodka Studiów Amerykańskich przy Uniwersytecie Warszawskim. Książka ta była jednak głównie zbiorem referatów, zaprezento- wanych na prestiżowej konferencji w Smithsonian Institution, która odbyła się w październiku 1985 roku. Referentami i współautorami tej książki było wielu wybitnych ekonomistów i polityków, takich jak: Carlo Bofitto, Włodzimierz Brus, Zbigniew Brzeziński, Zbigniew Fallenbuchl, Gabriel Eichler, Gerhard Fink, Witold Morawski, Stanisław Gomułka, Stanisław Rączkowski czy Józef Sołdaczuk; by wymienić tylko niektórych najbardziej znanych autorów. Książka była prawdopodobnie pierwszym tak wnikliwym wielostronnym opisem tego, co się stało w Polsce w latach 60. i 70. ubiegłego stulecia oraz analizą przyczyn załamania wiarygodności kredytowej i głębokiego kryzysu naszej gospodarki w latach 80. minionego wieku. Autorzy analizowali w niej zarówno ogólne przyczyny natury politycznej czy socjologicznej, jak i  zja- wiska związane z handlem międzynarodowym, rynkiem finansowym, które doprowadziły do załamania wiarygodności i wzmocniły potrzebę reform czy fundamentalnych zmian w polskiej gospodarce. Przyjęta przez redaktorów formuła, łącząca teksty ekonomistów polskich i  „zachodnich”, z  których kilku było Polakami na emigracji, pozwoliła na ukazanie szerokiej panoramy opinii, ekonomicznych i  politycznych, źródeł polskiego kryzysu i potrzebnych reform. Szczególnie interesujące były – moim zdaniem – teksty profesorów: Włodzimierza Brusa, Zbigniewa Brzezińskiego, Witolda Morawskiego. Opis niesprawności gospodarki polskiej i pogłębiona analiza niemożności czy nieskuteczności dokonywanych reform unaoczniały uważnemu czytelnikowi, że istniejący system gospodarki sterowanej wyczer- pał już swoje możliwości i prawdopodobnie jedynym rozwiązaniem jest fun- damentalna reforma systemowa; zarówno polityczna, jak i  ekonomiczna. Dodajmy jednak, że w  1985 roku czy nawet w  1988 roku, szybki upadek Związku Radzieckiego wydawał się mało realny. Książka ta była wielokrotnie cytowana w różnych analizach i opracowa- niach poświęconych polskiej i europejskiej transformacji. Zasługą Profesora było więc nie tylko to, że udało się zebrać w jednej książce tak wielu wybit- nych autorów, ale również to, że doszło do wydania tak krytycznej analizy sytuacji polskiej gospodarki z udziałem tak wielu polskich i zagranicznych postaci, co podnosiło jakość analizy i rangę tej publikacji. Po transformacji, zainteresowania Profesora koncentrowały się wokół pro- blemów otwierania gospodarki polskiej i przystępowania do Unii Europejskiej. Właśnie na fali tych zainteresowań powstały dwie prace zbiorowe, których współredaktorem naukowym był profesor Siwiński. Pierwsza z nich to książka: Od liberalizacji do integracji Polski z Unią Europejską. Mechanizmy i skutki gospodarcze, ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw== Dorobek naukowy Profesora Włodzimierza Siwińskiego 17 wydana przez Wydawnictwo Naukowe PWN w 2003 roku. Ta praca zbiorowa została napisana przez pracowników Katedry Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydziału Nauk Ekonomicznych UW, którą kierował profesor Siwiński. Była ona jedną z pierwszych analiz ekonomicznych konsekwencji liberalizacji handlowej i finansowej oraz przepływów czynników produkcji, jakie dokonały się po 1990 roku. Znajduje się tam również przedstawiona przez profesora Siwińskiego pogłębiona analiza czynników wpływających na kształtowanie się deficytów obrotów bieżących Polski i innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Ta teoretyczna i empiryczna analiza miała ogromne znaczenie, ponieważ kraje z tego regionu, odczuwały przez wiele lat głębokie deficyty handlowe, które potencjalnie zagrażały ich równowadze zewnętrznej. Druga książka – której profesor Siwiński był współredaktorem nauko- wym – to również praca zbiorowa zatytułowana Polska w  Unii Europejskiej. Dynamika konwergencji ekonomicznej, wydana przez Wydawnictwo Naukowe PWN w  2007 roku. Autorzy tej pracy, głównie z  Katedry Makroekonomii, analizowali potencjalne skutki konwergencji realnej i nominalnej przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Badano zarówno implikacje dla handlu, migra- cji, wzrostu gospodarczego, jak i  dla kursów walutowych oraz równowagi zewnętrznej. Analiza ta również zawierała wiele pionierskich wątków, które nie były wcześniej analizowane w  Polsce. Redaktorzy naukowi starali się sformułować najważniejsze wnioski, płynące z tak szerokiej analizy. Również w  tym przypadku prawdopodobnie najważniejszy tekst zatytułowany Unia Europejska i wzrost gospodarczy – perspektywy dla Polski i krajów Europy Centralnej został napisany przez profesora Siwińskiego. Autor bada w nim wpływ inte- gracji na rozwój gospodarczy w latach 90. XX wieku. Zwraca przy tym uwagę, że tradycyjna teoria wzrostu nie uwzględnia trwałego wpływu integracji na wzrost gospodarczy. Ekonometryczne badanie panelowe, opierające się na modelu Henreksona i innych oraz Vamvakidisa, przeprowadzone na szero- kiej próbie 97 krajów, nie potwierdziło hipotezy, że udział w UE przyspieszył tempo wzrostu gospodarczego krajów członkowskich. Potwierdziło natomiast, że kraje mniej rozwinięte bardziej korzystają na integracji z krajami wysoko rozwiniętymi. Tezy te wydają się aktualne również dziś, gdy kraje z Europy Środkowej wykazują zazwyczaj wyższe tempo wzrostu gospodarczego niż członkowie starej Unii. Warto przy tej okazji podkreślić ewolucję poglądów i metod badawczych profesora Siwińskiego, zestawiając tę ostatnią analizę z  książką Kapitalizm wielonarodowy. W tej pierwszej omawianej książce autor – patrząc z boku – rozpoznawał sens i znacznie ekonomicznych procesów integracji w krajach Europy Zachodniej. W  ostatnim tekście omawianym badał natomiast czy współczesna teoria i szerokie badania ekonometryczne potwierdzają domnie- mania o pozytywnym wpływie integracji na wzrost gospodarczy takich kra- jów, jak Polska. Warto również zauważyć, że profesor Siwiński obok bogatego dorobku własnego przyczynił się także do upowszechniania wiedzy podręcznikowej ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw== 18 Dorobek naukowy Profesora Włodzimierza Siwińskiego na najwyższym poziomie wśród studentów polskich. Chciałbym tu wymienić przynajmniej dwie takie inicjatywy. Jedna to tłumaczenie podręcznika Paula R. Krugmana i Maurice’a Obstfelda, zatytułowanego International Economics. Theory and Policy. Ten podręcznik uchodzi za jedno z najlepszych i najbardziej popularnych dzieł z tej dziedziny. Przy tej okazji chciałbym podkreślić dwa fakty. Po pierwsze, Profesor, jako współredaktor naukowy, wykazał niespoty- kaną rzetelność i dokładność w weryfikacji tłumaczonego tekstu, który został wydany w dwóch tomach w 2007 roku przez Wydawnictwo Naukowe PWN. Po drugie, Profesor odbył batalię dotyczącą tytułu tłumaczonego podręcz- nika. Po wielu dyskusjach udało się przeforsować poprawny tytuł: Ekonomia międzynarodowa, zamiast nazwy powszechnie stosowanej dotychczas – mię- dzynarodowe stosunki gospodarcze. Ta nowa nazwa znacznie lepiej odzwier- ciedla zawartość podręcznika, która jest analizą ekonomiczną, a nie opisem, i  stopniowo upowszechnia się wśród polskich ekonomistów i  studentów z różnych uczelni. Drugi podręcznik – o  którym chciałbym wspomnieć – to praca Paula R. Krugmana i Robin Wells, zatytułowana Economics. Ten podręcznik adre- sowany głównie do studentów pierwszego roku został wydany w  dwóch tomach, Mikro i Makroekonomia, przez Wydawnictwo Naukowe PWN w 2012 roku. Siłą tego podręcznika jest prostota ekspozycji przy równoczesnym względnym zaawansowaniu tematycznym zakresu podręcznika (typu: dobra publiczne, efekty zewnętrzne oraz niepewność i ryzyko w dziedzinie mikro- ekonomii). Dodatkową zaletą jest duża liczba interesujących przykładów, dobrze ilustrujących proste zjawiska i prawa ekonomiczne. Również w tym przypadku wkład profesora Siwińskiego w redakcję naukową podręcznika był ogromny. Profesor i tu wykazał zarówno niesłychaną rzetelność w weryfiko- waniu tekstów tłumaczy, jak i koordynacji pod względem terminologicznym oraz pojęciowym. Chciałbym podkreślić, że taki w gruncie rzeczy bezintere- sowny wkład w upowszechnianie rzetelnej wiedzy wśród studentów zawsze charakteryzował wszelkie działania na polu naukowym i dydaktycznym pro- fesora Siwińskiego. Niestety, ten typ naukowców jest – jak się wydaje – coraz rzadszym zjawiskiem w Polsce i na świecie. Wykaz wybranych publikacji Profesora Włodzimierza Siwińskiego Monografie (książki) • Globalny kryzys a jednocząca się Europa, współredakcja naukowa: D. Wojto- wicz, Wydawnictwo Poltex, Warszawa 2010. • Polska w Unii Europejskiej: Dynamika konwergencji ekonomicznej, współredakcja: J.J. Michałek, M. Socha, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007. • Od liberalizacji do integracji Polski z  Unią Europejską. Mechanizmy i  skutki gospodarcze, praca zbiorowa, współredakcja: J.J. Michałek, M. Socha, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003. ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw== Dorobek naukowy Profesora Włodzimierza Siwińskiego 19 • Creditworthiness and Reform in Poland, praca zbiorowa, współredakcja: P. Marer, Indiana University Press, Bloomington 1988. • Szkice o gospodarce światowej, współautorstwo: R. Kudliński, PWN, Warszawa • Kapitalizm wielonarodowy: Bariery i  przesłanki integracji, PWN, Warszawa 1985. 1976. • Rachunek efektywności handlu zagranicznego, w: Rachunek ekonomiczny w gospo- darce socjalistycznej, praca pod redakcją J.J. Michałka, PWN, Warszawa 1974. • Zasada kosztów komparatywnych i  efektywność handlu zagranicznego, PWN, Warszawa 1970. Artykuły i rozdziały w pracach zbiorowych • Kryzys lat 2007–2009 i luka informacyjna w sektorze finansowym, „Management and Business Administration Central Europe” 2013, nr 2, s. 6–22. • Wzrost gospodarczy i  międzynarodowa integracja kapitałowa Polski: korzyści i zagrożenia, w: W. Morawski (red. nauk.), Powiązania zewnętrzne. Modernizacja Polski, Wolters Kluwer, Warszawa 2012. • Globalny kryzys gospodarczy i jego implikacje dla polityki pieniężnej, „Master of Business Administration” 2011, nr 3, s. 10–29. • Międzynarodowe otwarcie finansowe krajów rozwijających się i kryzysy, w: E. Mą- czyńska, J. Wilkin (red. nauk.), Ekonomia i ekonomiści w czasach przełomu, PTE, Warszawa 2010, s. 125–145. • Wzrost gospodarczy Polski i krajów Europy Środkowo-Wschodniej: czy jest moż- liwa trwała konwergencja dochodowa, w: B. Liberda (red. nauk.), Konwergencja gospodarcza Polski, PTE, Warszawa 2009. • Ekonomia a polityka gospodarcza, „Master of Business Administration” 2008, nr 1, s. 86–91. • Czy integracja gospodarcza przyspieszy wzrost gospodarczy Polski i krajów Europy Środkowo-Wschodniej?, „Master of Business Administration” 2006, t. 79, nr 2, s. 3–10. • Międzynarodowe zróżnicowanie rozwoju gospodarczego: fakty i  teoria, „Ekonomista” 2005, nr 6, s. 723–747. • Deficyty płatnicze krajów transformujących się w  świetle międzyokresowej teorii bilansu płatniczego, „Ekonomista” 2003, nr 2, s. 145–164. • Bezpośredni cel inflacyjny i kurs walutowy w gospodarce otwartej, „Ekonomia” 2002, nr 5, s. 3–23. nr 11–12, s. 15–25. • Globalization: Curse or Hope, “Dialogue and Universalism” 2001, t. 11, • Globalizacja gospodarki, w: M. Dobroczyński, A. Jasińska (red.), Wiek wiel- kich przemian, Wydawnictwo Adam Marszałek, Warszawa–Toruń 2001. • Edukacja i  wzrost gospodarczy – porównania międzynarodowe, współautor: M. Brzozowski, w: Ekonomiczne i społeczne efekty edukacji, Instytut Problemów Współczesnej Cywilizacji, Warszawa 2001. ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw== 20 Dorobek naukowy Profesora Włodzimierza Siwińskiego • Nierównowaga płatnicza: Czy grozi nam kryzys walutowy?, „Journal Master of Business Administration” 2000, nr 3, s. 8–13. • Euro and the Central and Eastern European Countries, w: J. Kleer, A. Łukaszewicz (red.), Euro and Its Impact on the Banking System in Central and Eastern Europe, Friedrich Ebert Stiftung, Wyższa Szkoła Bankowości i Finansów, Warszawa 2000. • Bureaucracy and Economic Policy in Poland, w: Bureaucracy and Policy: A  Comparative Perspective, Proceeding of the International Conference, Korean Association of Public Administration, Seoul, Korea 1992. • Charakter współczesnej gospodarki światowej, współautor: R. Kudliński, „Sprawy Międzynarodowe” 1991, nr 11, s. 7–18. • Polityka przystosowawcza w  warunkach gospodarki mieszanej: problemy teore- tyczne, „Ekonomista” 1991, nr 4–5, s. 593–609. • Gospodarka światowa u schyłku XX w., współautor: R. Kudliński, w: Pamięci Edwarda Lipińskiego: szkice ekonomiczne, praca zbiorowa pod red. E. Do mańskiej, PWE, Warszawa 1991. • Stany Zjednoczone starego kontynentu, współautor: R. Kudliński, „Res Publica” 1989, nr 2, s. 102–108. • Why Poland Lost Its Creditworthiness, w: P. Marer, W. Siwiński (red.), Creditworthiness and Reform in Poland, Indiana University Press, Bloomington 1988. • Co przyniósł gospodarce światowej rok 1986, współautor: R. Kudliński, „Res Publica” 1988, nr 2, s. 133–139. • Gospodarka światowa u schyłku XX w., współautor: R. Kudliński, w: Nasza kondycja i nasze perspektywy, WNE UW, Warszawa 1988. • International Payments Imbalances in 1970s and 1980s, współautor: R. Kudliński, WNE UW, Warszawa 1987. • Skandal na Wall Street, współautor: R. Kudliński, „Res Publica” 1987, nr 6, s. 118–127. s. 99–104. • Przygody etatyzmu, współautor: R. Kudliński, „Res Publica” 1987, nr 5, • Dolar, współautor: R. Kudliński, „Res Publica” 1987, nr 4, s. 107–111. • Między Albanią a  Hongkongiem, współautor: R. Kudliński, „Res Publica” 1987, nr 3, s. 102–106. 1987, nr 2, s. 95–100. • Dokąd zmierza gospodarka światowa, współautor: R. Kudliński, „Res Publica” • The World Economy and the National Economy, współautor: R. Kudliński, “Economic Papers”, WNE UW, Warszawa 1987, s. 155–178. • Zmienne kursy walutowe w  międzynarodowym systemie pieniężnym, „Sprawy Międzynarodowe” 1985, nr 6, s. 77–90. • Układ sił w gospodarce światowej a międzynarodowe stosunki walutowe, współ- autor: R. Kudliński, „Sprawy Międzynarodowe” 1983, nr 9, s. 71–84. • Coordination and Management of the World Economy, współautor: R. Kudliński, w: The International Essays for Business Decisions Makers, t. 6, Dallas, Houston 1981. ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw== Dorobek naukowy Profesora Włodzimierza Siwińskiego 21 • The World Economy and the National Economy, współautor: R. Kudliński, “Economica Polona” 1981, nr 4, s. 415–438. • Cechy i  tendencje rozwoju gospodarki światowej, współautor: R. Kudliński, „Sprawy Międzynarodowe” 1981, nr 6, s. 23–38. • The Evolution of Contemporary Structure of the World Economy, współautor: R. Kudliński, w: The International Essays for Business Decisions Makers, t. 5, Dallas, Houston 1980. • Między centralizacją a  otwarciem, współautor: R. Kudliński, „Problemy Ekonomiczne”, marzec 1981. • Procesy integracyjne a sprzeczności współczesnej gospodarki światowej, w: Procesy międzynarodowej integracji EWG i RWPG, Uniwersytet Łódzki, Łódź 1980. • Procesy międzynarodowej integracji w Europie, „Sprawy Międzynarodowe” 1979, nr 10, s. 67–78. • Międzynarodowa wymiana wewnątrzgałęziowa – problemy teoretyczne oraz prak- tyka polskiego handlu zagranicznego, „Gospodarka Planowa” 1980, nr 11, s. 543–547. Jan Jakub Michałek ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw== OSIĄGNIĘCIA ORGANIZACYJNE PROFESORA WŁODZIMIERZA SIWIŃSKIEGO W ZAKRESIE ROZWOJU SZKOLNICTWA WYŻSZEGO I NAUKI (SZKIC OSIĄGNIĘĆ) Osiągnięcia organizacyjne profesora Włodzimierza Siwińskiego składają się na bardzo długą i  imponującą listę, której zawartość wystarczałaby na „obdzielenie” życiorysów co najmniej kilku znakomitych uczonych i nauczy- cieli akademickich. Profesor Siwiński swoją karierę nauczyciela akademic- kiego, badacza i organizatora związał głównie z Uniwersytetem Warszawskim. Ukoronowaniem tej kariery było wybranie Go na Rektora tej uczelni w 1993 roku, gdzie sprawował tę funkcję przez dwie kolejne kadencje, do 1999 roku. Rektorzy Uniwersytetu Warszawskiego, tej największej i  najznakomitszej polskiej uczelni, przechodzą do historii, a zwłaszcza tacy rektorzy, jak pro- fesor Siwiński, który pełnił tę zaszczytną i trudną funkcję w sposób budzący powszechny podziw i szacunek. Dzięki Jego wielkiej wiedzy, talentowi orga- nizacyjnemu i umiejętności współpracy z ludźmi, Uniwersytet Warszawski zanotował w tym okresie wiele sukcesów w różnych wymiarach funkcjono- wania uczelni. Wydatnie wzrosła liczba studentów i doktorantów, nastąpiła intensyfikacja działalności badawczej na uczelni, poprawiła się jakość studio- wania i, mimo dość trudnej sytuacji ekonomicznej w kraju (nie były jeszcze wtedy dostępne środki unijne), udało się zrealizować szereg przedsięwzięć inwestycyjnych, z których historyczne znaczenie miało wybudowanie nowej Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego na Powiślu. Warto przypomnieć, że w 1993 roku, a więc na początku kadencji rektorskiej profesora Siwińskiego, rozpisano konkurs na projekt nowego gmachu BUW, a w 1999 roku nowa Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego została oddana do użytku. To wła- śnie Rektor Siwiński gościł w BUW papieża Jana Pawła II 11 czerwca 1999 roku. Historia BUW będzie więc na trwałe związana z  nazwiskiem profe- sora Siwińskiego. Dwie kadencje funkcji rektorskiej były zwieńczeniem kariery profesora Siwińskiego na UW, ale konieczne jest przypomnienie Jego wcześniejszych etapów i form zaangażowania organizacyjnego na tej uczelni. Włodzimierz Siwiński studiował na Wydziale Ekonomii Politycznej UW w latach 1956–1961; w 1968 roku otrzymał stopień doktora nauk ekonomicznych, w 1976 roku ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw== Osiągnięcia organizacyjne Profesora Włodzimierza Siwińskiego 23 stopień doktora habilitowanego, a w 1987 roku tytuł profesora nauk ekono- micznych. Od 1992 roku, aż do 2013 roku, był zatrudniony na UW na stano- wisku profesora zwyczajnego. Przez wiele lat kierował Katedrą Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego Wydziału Nauk Ekonomicznych UW, najlicz- niejszej katedry na tym Wydziale, gdzie pracuje wielu Jego wychowanków naukowych, należących do najbardziej w kraju utalentowanych, młodych eko- nomistów, mogących już pochwalić się dużymi osiągnięciami badawczymi. Miał też bardzo duży wkład w unowocześnienie i wzbogacenie programów studiów na Wydziale Nauk Ekonomicznych UW. Przez większość okresu zatrudnienia na UW, profesor Siwiński zaanga- żowany był w prace organizacyjne na uczelni i pełnił odpowiedzialne funkcje w  skali Wydziału i  Uniwersytetu. Już w  1974 roku, będąc jeszcze adiunk- tem, został wybrany zastępcą dyrektora Instytutu Nauk Ekonomicznych (Instytut wchodził w tamtym okresie w skład Wydziału Nauk Społecznych UW) i  sprawował tę funkcję do 1977 roku. Niedługo później, ponieważ w 1979 roku, został prodziekanem Wydziału Nauk Ekonomicznych UW na kadencję 1979–1981. W 1987 roku zaczyna się „okres rektorski” w karierze zawodowej profesora Siwińskiego, który trwał 12 lat. Najpierw pełnił przez 6  lat (dwie kadencje) funkcję prorektora Uniwersytetu Warszawskiego, co niewątpliwie pozwoliło Mu dobrze przygotować się do zajęcia najważniejszego stanowiska w uczelnianej hierarchii, a więc JM Rektora. Profesor Siwiński, w trakcie swojego zatrudnienia na UW, pełnił funkcje organizacyjne w struk- turze uczelni (dyrektora, prodziekana, prorektora i rektora) przez 21 lat. To rzadki i imponujący przypadek niezwykłego zaangażowania organizacyjnego w  rozwój jednej tylko instytucji akademickiej. Osiągnięcia, jakimi mógłby poszczycić się profesor Siwiński na wszystkich tych stanowiskach, wypełni- łyby zapewne strony pokaźnej książki. Być może ktoś taką książkę napisze, co wielu, w tym autor tej notatki, powitałoby z radością i zainteresowaniem. Dla uzupełnienia obrazu wkładu organizacyjnego profesora Siwińskiego w funkcjonowanie UW należałoby wspomnieć o Jego zaangażowaniu w prace Senatu UW. Jest to, w sumie, piętnastoletni okres; najpierw jako prorektor i  członek Senatu, później sześcioletni okres przewodniczenia pracom tego organu uczelni jako Rektor, a następnie, już po zakończeniu kadencji rektor- skich, jako przedstawiciel samodzielnych pracowników naukowych w Senacie UW (1999–2002), kiedy przewodniczył dwóm komisjom uniwersyteckim. Ważną sferą zaangażowania organizacyjnego profesora Siwińskiego była współpraca UW z zagranicznymi ośrodkami naukowymi. Szczególnym obsza- rem Jego zainteresowania i działań była współpraca z uczelniami amerykań- skimi. Poprzez tę współpracę profesor Siwiński starał się zwiększyć wymianę naukową w zakresie badań i nauczania, a także wykorzystując niekwestiono- wane osiągnięcia uniwersytetów amerykańskich, podnieść standardy kształ- cenia akademickiego i  badań naukowych w  Polsce, a  zwłaszcza na UW. Profesor Siwiński pełnił funkcję dyrektora Ośrodka Studiów Amerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego w latach 1981–1984, w bardzo trudnym okresie ##7#52#aSUZPUk1BVC1WaXJ0dWFsbw==
Pobierz darmowy fragment (pdf)

Gdzie kupić całą publikację:

Niedoskonała globalizacja
Autor: ,
Sklep
Format
Cena

Opinie na temat publikacji:

Inne popularne pozycje z tej kategorii:

Czytaj również:

Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką: