Prezentowana publikacja stanowi komentarz do Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z 17.12.1998 r. oraz Ustawy o emeryturach pomostowych z 19.12.2008 r. Zawiera kompleksowe omówienie wszystkich przepisów ustaw , wzbogacone dodatkowo poglądami doktryny oraz najistotniejszym orzecznictwem sądowym.
Publikacja została opracowana przez grono wybitnych autorów praktyków – Sędziów i asystentów Sędziów Sądu Najwyższego, autorów bardzo poczytnych komentarzy do Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (pod redakcją B. Gudowskiej i J. Strusińskiej-Żukowskiej) oraz Społecznych ubezpieczeni wypadkowych i chorobowych (pod redakcją M. Gersdorf i B. Gudowskiej).
Jest to opracowanie, w którym po raz pierwszy :
przez pryzmat regulacji krajowych zostały poruszone podstawowe zagadnienia związane z koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego w kontekście uprawnień emerytalno-rentowych
omówiono wszystkie przepisy ustawy o emeryturach pomostowych
odniesiono się do nowych uregulowań w zakresie wieku emerytalnego tzw. „67”
skomentowano zasady wypłaty emerytury w związku z koniecznością rozwiązania umowy o pracę .
Niniejszy komentarz stanowi dla Czytelnika kompendium wiedzy z zakresu emerytur i rent z FUS oraz, ze względu na częste zmiany ustawodawcze i niełatwą interpretację nieocenioną pomoc w rozwiązywaniu praktycznych problemów.
W komentarzu zostały omówione szczegółowe zagadnienia dotyczące:
warunków nabywania prawa do świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych
zasady ustalania wysokości świadczeń
zasady i tryb przyznawania oraz wypłaty świadczeń
Ponadto, uwzględniono obowiązujące od 1.1.2013 r . zmiany ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dotyczące wieku emerytalnego dla kobiet urodzonych w okresie do dnia 31.12.1952 r. (60 lat) i po dniu 30.9.1973 r. (67 lat) i dla mężczyzn urodzonych w okresie od 1.1.1949 r. do 3.3.1949 r. (co najmniej 65 lat i 5 miesięcy) i po dniu 30 września 1953 r. (67 lat)..
Skierowany jest on przede wszystkim do sędziów, adwokatów, radców prawnych, pracowników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Może być jednak przydatny także pracodawcom oraz samym ubezpieczonym czy też członkom ich rodzin.
Darmowy fragment publikacji:
KOMENTARZE BECKA
Emerytury i renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Emerytury pomostowe
Polecamy nasze publikacje z serii Komentarze Becka:
Małgorzata Gersdorf, Beata Gudowska (red.)
SPOŁECZNE UBEZPIECZENIA WYPADKOWE
I CHOROBOWE. KOMENTARZ
Beata Gudowska, Jolanta Strusińska-Żukowska (red.)
USTAWA O SYSTEMIE UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH.
KOMENTARZ
Jerzy Wratny
KODEKS PRACY. KOMENTARZ, wyd. 5
Bogusław Kosmus, Grzegorz Kuczyński (red.)
PRAWO PRASOWE. KOMENTARZ, wyd. 2
Zygmunt Niewiadomski
PRAWO BUDOWLANE. KOMENTARZ, wyd. 5
Zygmunt Niewiadomski
PLANOWANIE I ZAGOSPODAROWANIE
PRZESTRZENNE. KOMENTARZ, wyd. 7
Stanisław Piątek
PRAWO TELEKOMUNIKACYJNE. KOMENTARZ, wyd. 3
Magdalena Pyter
PRAWO O SZKOLNICTWIE WYŻSZYM. KOMENTARZ
www.ksiegarnia.beck.pl
Emerytury i renty
z Funduszu
Ubezpieczeń
Społecznych.
Emerytury pomostowe
Komentarz
Redakcja
sędzia SN Beata Gudowska
dr hab. Krzysztof Ślebzak
Autorzy
SSN Beata Gudowska, SSN Halina Kiryło, dr hab. Daniel Eryk Lach,
Wojciech Ostaszewski, Łukasz Prasołek, SSN Romualda Spyt,
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska, dr hab. Krzysztof Ślebzak,
Dominik Wajda, SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec
WYDAWNICTWO C.H. BECK
WARSZAWA 2013
W. Ostaszewski, [w:] B. Gudowska, K. Ślebzak (red.), Emerytury i renty z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych. Emerytury pomostowe. Komentarz, Warszawa 2013
Propozycja cytowania:
Poszczególne części komentarza opracowali:
Beata Gudowska:
art. 12–14, 138–144 EmRentyFUSU
Halina Kiryło:
art. 39–52 EmRentyFUSU
Daniel Eryk Lach:
art. 1–11, 101–102, 105–108, 173–175, 184–186, 189, 194–194b EmRentyFUSU
Wojciech Ostaszewski:
art. 75–81, 85–87, 129–136b EmRentyFUSU
Łukasz Prasołek:
art. 65–74, 82–84, 125–128a EmRentyFUSU
Romualda Spyt:
art. 24–33, 88–94 EmRentyFUSU
Jolanta Strusińska-Żukowska:
art. 57–64, 115–124 EmRentyFUSU
Krzysztof Ślebzak:
art. 100, 103–104, 109–114 EmRentyFUSU
Dominik Wajda:
art. 1–42, 49–57 EmPomU
Małgorzata Wrębiakowska-Marzec:
art. 15–23, 53–56, 95–99 EmRentyFUSU
Redakcja: Iwona Duda
Wydawca: Dagna Kordyasz
Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o.
© Wydawnictwo C.H. Beck 2013
ul. Bonifraterska 17, 00–203 Warszawa
Skład i łamanie: Wydawnictwo C.H. Beck
Druk: Totem, Inowrocław
ISBN 978-83-255-4812-4
ISBN e-book 978-83-255-4813-1
Spis treści
Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IX
Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XIII
1. Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dział I. Przepisy ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 1. Zakres podmiotowy i przedmiotowy ustawy . .
Art. 1–4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 2. Okresy uwzględniane przy ustalaniu prawa do
świadczeń i ich wysokości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 5–11 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 3. Niezdolność do pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 12–14 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 4. Podstawa wymiaru emerytur i rent . . . . . . . . .
Art. 15–23 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dział II. Emerytury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Uwagi ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 1. Emerytura dla ubezpieczonych urodzonych po
dniu 31 grudnia 1948 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 24–26b . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 2. Emerytura dla ubezpieczonych urodzonych
przed dniem 1 stycznia 1949 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 27–45 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 3. Przepisy szczególne dotyczące emerytury dla
niektórych ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia
1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r. . . . . . . . . . . . . .
Art. 46–50 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 3a. Emerytury górnicze . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 50a–50f . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 4. Ustalanie wysokości emerytur, o których mowa
w art. 27–50e . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 51–56 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
65
68
137
144
203
205
253
256
362
362
383
384
258
258
290
291
1
1
1
5
426
427
V
Spis treści
Dział III. Renty z tytułu niezdolności do pracy i renta ro-
dzinna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 1. Renta z tytułu niezdolności do pracy . . . . . . .
Art. 57–64 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 2. Renta rodzinna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 65–74 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dział IV. Dodatki do emerytur i rent . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 75–76 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dział V. Zasiłek pogrzebowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 77–81 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dział VI. Świadczenia przyznawane w szczególnym trybie .
Art. 82–84 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dział VII. Przepisy wspólne dotyczące wysokości świadczeń
Rozdział 1. Dolna i górna granica wysokości świadczeń . .
Art. 85–87 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 2. Waloryzacja świadczeń . . . . . . . . . . . . . . . . .
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 88–94 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 3. Zbieg prawa do świadczeń . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 95–99 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dział VIII. Zasady ustalania świadczeń . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 1. Powstanie i ustanie prawa do świadczeń . . . . .
Art. 100–102 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 2. Zawieszanie lub zmniejszanie świadczeń . . . .
Art. 103–106 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 3. Zmiany w prawie do świadczeń i ich wysokości
Art. 107–114 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dział IX. Postępowanie w sprawach świadczeń i wypłata
świadczeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 1. Ogólne zasady postępowania . . . . . . . . . . . . .
Art. 115–124 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 2. Obowiązki płatników składek, świadczeniobior-
ców oraz innych podmiotów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 125–128a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 3. Ogólne zasady wypłaty świadczeń . . . . . . . . .
Art. 129–137 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 4. Zwrot nienależnie pobranych świadczeń, egze-
kucja i potrącenia ze świadczeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 138–144 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
460
460
461
502
505
543
543
548
548
562
562
581
581
582
591
591
593
603
603
627
627
628
653
653
676
677
727
727
729
770
770
788
788
820
820
VI
Spis treści
862
862
862
862
862
900
900
903
903
904
Dział X. Przepisy zmieniające, przejściowe i końcowe . . . . .
Rozdział 1. Zmiany w przepisach obowiązujących . . . . . . .
Art. 145–172 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 2. Przepisy przejściowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 173–194h . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 3. Przepisy końcowe i uchylające . . . . . . . . . . . .
Art. 195–196 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Ustawa o emeryturach pomostowych . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 1. Przepisy ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 1–3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 2. Warunki nabywania i utraty prawa do emery-
tury pomostowej i rekompensaty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 4–20 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 3. Rekompensaty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 21–23 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 4. Zasady postępowania w sprawach emerytur po-
mostowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 24–28 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 5. Organizacja i zasady działania Funduszu Eme-
rytur Pomostowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 29–34 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 6. Zasady i tryb opłacania składek na Fundusz
Emerytur Pomostowych oraz zasady finansowania emerytur
pomostowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Art. 35–40 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Rozdział 7. Obowiązki Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
oraz płatników składek w zakresie tworzenia i prowadzenia
centralnego rejestru i wykazu stanowisk pracy w szcze-
gólnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz
centralnego rejestru i ewidencji pracowników wykonują-
cych prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym
charakterze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1011
Art. 41–42 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1011
Rozdział 8. Zmiany w przepisach obowiązujących . . . . . . . 1024
Art. 43–48 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1024
1029
Art. 49–57 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1029
Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1051
Rozdział 9. Przepisy przejściowe, dostosowawcze i końcowe
989
989
926
926
964
964
968
968
980
980
VII
Przedmowa
W oddawanym Czytelnikom kolejnym tomie serii Komentarzy Becka
dotyczących ubezpieczeń społecznych, znalazło się omówienie przepisów
ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) regulu-
jącej świadczenia z ubezpieczeń emerytalnych i rentowych oraz ustawy
z 19.12.2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. Nr 237, poz. 1656 ze
zm.). W ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecz-
nych – stosownie do art. 67 ust. 1 Konstytucji – zostały skonkretyzowane
gwarancje prawa do zabezpieczenia społecznego w razie niezdolności do
pracy oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego. Przewidziano w niej wa-
runki nabywania prawa do świadczeń pieniężnych, zasady ustalania ich
wysokości, reguły i tryb przyznawania oraz wypłaty świadczeń przysłu-
gujących – po spełnieniu warunków ustawowych – ubezpieczonym oraz
członkom ich rodziny z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.
Ustawa ta reguluje prawo do świadczeń z funduszu ubezpieczenia eme-
rytalnego obejmującego tzw. pierwszy filar wprowadzonego w 1999 r.
„trójfilarowego” zabezpieczenia społecznego na starość, czyli tradycyjny,
zarządzany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, system repartycyjny.
Obok niego, na zasadach przewidzianych w ustawie z 21.11.2008 r. o eme-
ryturach kapitałowych (Dz.U. Nr 228, poz. 1507), istnieje filar kapitałowy,
organizowany przez otwarte fundusze emerytalne pozostające w zarządzie
powszechnych towarzystw emerytalnych, którym ubezpieczeni urodzeni
po dniu 31.12.1968 r. objęci zostali obligatoryjnie, a urodzeni po dniu
31.12.1948 r., lecz przed dniem 1.1.1969 r., dobrowolnie. Ten podział
wiekowy rozgranicza w odniesieniu do ubezpieczenia emerytalnego dwa
systemy – system zdefiniowanego świadczenia, wygasająco utrzymywany
w odniesieniu do emerytur ze starego systemu i emerytur górniczych,
oparty o ideę solidarności ubezpieczenia społecznego, oraz system zde-
finiowanej składki, polegający na uzależnieniu wysokości przyszłego
świadczenia od kwoty składek zgromadzonych na koncie ubezpieczonego
w całym okresie ubezpieczenia, niezależnie od jego długości.
Katalog świadczeń z ubezpieczenia emerytalnego obejmuje emeryturę,
w tym emeryturę częściową, a świadczenia z ubezpieczenia rentowego,
to renta z tytułu niezdolności do pracy, w tym renta szkoleniowa, renta
IX
Przedmowa
rodzinna, dodatek pielęgnacyjny, dodatek do renty rodzinnej dla sieroty
zupełnej oraz zasiłek pogrzebowy. Świadczenia z funduszu rentowego
zapewniają środki utrzymania na wypadek spełnienia się ryzyka niezdol-
ności do pracy oraz w razie spełnienia się ryzyka utraty osoby bliskiej
dostarczającej środków utrzymania. Niezdolność do pracy zastąpiła po-
jęcie „inwalidztwa” i w niewielkim stopniu nawiązuje do poprzedniego
ujęcia tego ryzyka ubezpieczenia rentowego. Czynnikiem decydującym
o przyznaniu statusu osoby niezdolnej do pracy jest biologiczny element
naruszenia sprawności organizmu oraz jego skutek ekonomiczny w postaci
niezdolności do każdej pracy lub pracy w ramach posiadanych kwalifikacji.
Chodzi o niemożność kontynuowania aktywności zawodowej, niezdolność
do pracy utrzymującą się po wykorzystaniu prawa do zasiłku chorobowego
oraz niewynikającą z wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.
W komentarzu do ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpie-
czeń Społecznych odnotowano obowiązujące od 1.1.2013 r. istotne zmiany
dotyczące stopniowego podwyższania wieku emerytalnego w systemie
emerytalnym ubezpieczonych urodzonych po dniu 31.12.1948 r. Wiek eme-
rytalny, równy dla kobiet i mężczyzn, wynosi 67 lat. W przypadku kobiet
będzie obowiązywał od 2040 r., a w przypadku mężczyzn po 2021 r.
Bez zmian pozostał wiek uprawniający do renty z tytułu niezdolności do
pracy na okres do dnia osiągnięcia wieku emerytalnego oraz w związku
z ustaleniem prawa do świadczeń o charakterze wygasającym, takich jak
emerytury pomostowe.
Zwrócono uwagę, że w związku z podwyższeniem wieku emerytal-
nego ustanowiono nowe świadczenie w postaci emerytury częściowej,
przysługującej przed osiągnięciem ustawowego wieku emerytalnego oraz
wydłużono okres, do którego dolicza się lata hipotetyczne przy obliczaniu
wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy. Uwzględniono, że długość
stażu ubezpieczeniowego – zrównywanego do 31.12.2021 r. do 25 lat dla
kobiet i mężczyzn – ma znaczenie tylko wtedy, gdy emerytura z Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych i otwartego funduszu emerytalnego jest niższa
od emerytury minimalnej.
W komentarzu Czytelnicy znajdą omówienie wszystkich tych nowości
oraz opracowanie szczegółowych regulacji ustawowych dotyczących prawa
do świadczeń z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przysługujących
ubezpieczonym według dawnych zasad, przysługujących ubezpieczonym,
którzy nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli
wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym
funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu
państwa.
Omówienie przepisów ustawy uwzględnia bardzo bogate orzecznictwo
Sądu Najwyższego oraz poglądy doktryny, a także odniesienie upraw-
X
Przedmowa
nień emerytalno-rentowych do przepisów przewidujących koordynację
systemów zabezpieczenia społecznego. Szczególną wartość nadaje komen-
tarzowi szeroko zarysowane tło historyczne komentowanych instytucji, co
stanowi istotną pomoc przy wykładni i stosowaniu przepisów prawa ubez-
pieczeń społecznych.
Warszawa, marzec 2013 r.
Beata Gudowska
XI
Wykaz skrótów
1. Akty prawne
AlimU1974
. . . . . . . . . ustawa z 18.7.1974 r. o funduszu alimentacyj-
nym (t.j. Dz.U. z 1991 r. Nr 45, poz. 200 ze
zm.)
BezpRatGórU . . . . . . . . ustawa z 18.8.2011 r. o bezpieczeństwie i ra-
townictwie w górach i na zorganizowanych te-
renach narciarskich (Dz.U. Nr 208, poz. 1241)
DekrPZE . . . . . . . . . . . dekret z 25.6.1954 r. o powszechnym zaopa-
trzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin
(t.j. Dz.U. z 1958 r. Nr 23, poz. 97)
EgzAdmU . . . . . . . . . . ustawa z 17.6.1966 r. o postępowaniu egzeku-
cyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2012 r.
poz. 1015 ze zm.)
EKS . . . . . . . . . . . . . . . Europejska Karta Społeczna sporządzona
w Turynie 18.10.1961 r. (Dz.U. z 1999 r. Nr 8,
poz. 67 ze zm.)
EmKapitU . . . . . . . . . . ustawa z 21.11.2008 r. o emeryturach kapita-
łowych (Dz.U. Nr 228, poz. 1507 ze zm.)
EmPomU . . . . . . . . . . . ustawa z 19.12.2008 r. o emeryturach pomo-
stowych (Dz.U. Nr 237, poz. 1656 ze zm.)
EmRentyFUSU . . . . . . . ustawa z 17.12.1998 r. o emeryturach i ren-
tach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.)
EmRewalU . . . . . . . . . ustawa z 17.10.1991 r. o rewaloryzacji eme-
rytur i rent, o zasadach ustalania emerytur
i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.
Nr 104, poz. 450 ze zm.)
rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki So-
cjalnej z 26.1.1990 r. w sprawie wcześniej-
szych emerytur dla pracowników zwalnianych
z pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy
(Dz.U. Nr 4, poz. 27)
EmWGrupZwolnR . . . .
XIII
Wykaz skrótów
EmWOpiekaR . . . . . . .
rozporządzenie Rady Ministrów z 15.5.1989 r.
w sprawie uprawnień do wcześniejszej eme-
rytury pracowników opiekujących się dziećmi
wymagającymi specjalnej opieki (Dz.U. Nr 28,
poz. 149 ze zm.)
EwidLU . . . . . . . . . . . . ustawa z 10.4.1974 r. o ewidencji ludności
i dowodach osobistych (t.j. Dz.U. z 2006 r.
Nr 139, poz. 993 ze zm.)
FinPublU . . . . . . . . . . . ustawa z 27.8.2009 r. o finansach publicznych
(Dz.U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.)
FundInwestU . . . . . . . . ustawa z 27.5.2004 r. o funduszach inwesty-
cyjnych (Dz.U. Nr 146, poz. 1546 ze zm.)
GospFinFUSR . . . . . . .
FundŚwSocU . . . . . . . . ustawa z 4.3.1994 r. o zakładowym fundu-
szu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2012 r.
poz. 582 ze zm.)
rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Spo-
łecznej z 20.6.2001 r. w sprawie szczegóło-
wych zasad gospodarki finansowej oraz zasad
lokowania środków Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (Dz.U. Nr 67, poz. 711)
KierRehLZUSR . . . . . .
KlasyfZawR . . . . . . . . .
KC . . . . . . . . . . . . . . .
KartaNaU . . . . . . . . . . . ustawa z 26.1.1982 r. – Karta Nauczyciela
(t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.)
ustawa z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U.
Nr 16, poz. 93 ze zm.)
rozporządzenie Rady Ministrów z 12.10.2001 r.
w sprawie szczegółowych zasad i trybu kie-
rowania przez Zakład Ubezpieczeń Społecz-
nych na rehabilitację leczniczą oraz udzielania
zamówień na usługi rehabilitacyjne (Dz.U.
Nr 131, poz. 1457)
rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Spo-
łecznej z 27.4.2010 r. w sprawie klasyfikacji
zawodów i specjalności na potrzeby rynku
pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U.
Nr 82, poz. 537)
rozporządzenie RM z 30.10.1954 r. w sprawie
powołania komisji lekarskich do spraw inwa-
lidztwa i zatrudnienia (Dz.U. Nr 48, poz. 230)
KombatantU . . . . . . . . . ustawa z 24.1.1991 r. o kombatantach oraz
niektórych osobach będących ofiarami represji
wojennych i okresu powojennego (t.j. Dz.U.
z 2012 r. poz. 400)
KIZR1954 . . . . . . . . . .
XIV
Wykaz skrótów
Rzeczypospolitej
Konwencja Nr 37 MOP
Konstytucja RP . . . . . . Konstytucja
Polskiej
z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.)
KonwPrCzł . . . . . . . . . . Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Pod-
stawowych Wolności sporządzona w Rzymie
4.11.1950 r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284
ze zm. wyn. z Protokołu Nr 11, Dz.U. z 1998 r.
Nr 147, poz. 962)
Konwencja (Nr 37) dotycząca obowiązkowego
ubezpieczenia na wypadek inwalidztwa pra-
cowników najemnych, zatrudnionych w przed-
siębiorstwach przemysłowych i handlowych,
w wolnych zawodach, jak również chałupni-
ków i pracowników gospodarstw domowych,
przyjęta w Genewie 29.6.1933 r. (ratyfikowana
zgodnie z ustawą z 26.6.1948 r. – Dz.U. Nr 34,
poz. 233; Dz.U. z 1949 r. Nr 31, poz. 227)
Konwencja (Nr 38) dotycząca obowiązkowego
ubezpieczenia na wypadek inwalidztwa pra-
cowników najemnych, zatrudnionych w przed-
siębiorstwach rolnych, przyjęta w Genewie
29.6.1933 r. (ratyfikowana zgodnie z ustawą
z 26.6.1948 r. – Dz.U. Nr 34, poz. 233; Dz.U.
z 1949 r. Nr 31, poz. 229)
Konwencja Nr 38 MOP
Konwencja Nr 102 MOP Konwencja (Nr 102) dotycząca minimalnych
norm zabezpieczenia społecznego, przyjęta
w Genewie 28.6.1952 r. (Dz.U. z 2005 r.
Nr 93, poz. 775)
KP . . . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 26.6.1974 r. – Kodeks pracy
(t.j. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.)
KPA . . . . . . . . . . . . . . ustawa z dnia 14.6.1960 r. – Kodeks postępo-
wania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2013 r.
poz. 267 ze zm.)
ustawa z 17.11.1964 r. – Kodeks postępowania
cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.)
KPC . . . . . . . . . . . . . .
KRO . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 25.2.1964 r. – Kodeks rodzinny
i opiekuńczy (t.j. Dz.U. 2012 r. poz. 788
ze zm.)
KSCU . . . . . . . . . . . . . ustawa z 28.7.2005 r. o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2010 r.
Nr 90, poz. 594 ze zm.)
KSH . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 15.9.2000 r. – Kodeks spółek han-
dlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.)
XV
Wykaz skrótów
LosFundEmR . . . . . . . .
rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki So-
cjalnej z 23.2.2000 r. w sprawie szczegó-
łowych zasad przeprowadzania przez Zakład
Ubezpieczeń Społecznych losowania otwar-
tych funduszy emerytalnych dla ubezpieczo-
nych, którzy nie dopełnili obowiązku zawarcia
umów z funduszami (Dz.U. Nr 15, poz. 190)
ManPosłU . . . . . . . . . . ustawa z 9.5.1996 r. o wykonywaniu mandatu
posła i senatora (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 7,
poz. 29 ze zm.)
MinWynagrU . . . . . . . . ustawa z 10.10.2002 r. o minimalnym wyna-
grodzeniu za pracę (Dz.U. Nr 200, poz. 1679
ze zm.)
ustawa z 22.5.2009 r. o nauczycielskich świad-
czeniach kompensacyjnych (Dz.U. Nr 97,
poz. 800 ze zm.).
NauŚwKompU . . . . . . .
OdsZwłR . . . . . . . . . . .
ObrRPU . . . . . . . . . . . . ustawa z 21.11.1967 r. o powszechnym
obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej
(t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 461)
rozporządzenie
Finansów
Ministra
z 22.8.2005 r. w sprawie naliczania odsetek
za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, a także
zakresu informacji, które muszą być zawarte
w rachunkach (Dz.U. Nr 165, poz. 1373
ze zm.)
rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki So-
cjalnej z 1.2.1999 r. w sprawie szczegóło-
wych zasad wypłacania odsetek za opóźnienie
w ustaleniu lub wypłacie świadczeń z ubez-
pieczeń społecznych (Dz.U. Nr 12, poz. 104)
OFEU . . . . . . . . . . . . . ustawa z 28.8.1997 r. o organizacji i funk-
cjonowaniu funduszy emerytalnych (t.j. Dz.U.
z 2010 r. Nr 34, poz. 189 ze zm.)
OdsUbezpR . . . . . . . . .
OpłSkarbU . . . . . . . . . . ustawa z 16.11.2006 r. o opłacie skarbowej
(t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 282 ze zm.)
OrdPod . . . . . . . . . . . . ustawa z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa
(t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.)
OrgFinUbSU . . . . . . . . ustawa z 25.11.1986 r. o organizacji i finan-
sowaniu ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U.
z 1989 r. Nr 25, poz. 137 ze zm.)
rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej
z 14.12.2004 r. w sprawie orzekania o nie-
OrzekNiezdolR . . . . . . .
XVI
OrzekNiezdolR1987
. . .
PodstWymR . . . . . . . . .
PodstWymSKłR1990
. .
PodstWymSkłR . . . . . .
PomAlimU . . . . . . . . . .
PostEmRentyR . . . . . . .
PostEmRentyR1983
. . .
PomSpołU . . . . . . . . . . ustawa z 12.3.2004 r. o pomocy społecznej
PDOFizU . . . . . . . . . . . ustawa z 26.7.1991 r. o podatku dochodo-
wym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r.
poz. 361 ze zm.)
PIPU . . . . . . . . . . . . . . ustawa z 13.4.2007 r. o Państwowej Inspekcji
Wykaz skrótów
zdolności do pracy (Dz.U. Nr 273, poz. 2711
ze zm.)
rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki So-
cjalnej z 8.8.1997 r. w sprawie orzekania
o niezdolności do pracy do celów rentowych
(Dz.U. Nr 99, poz. 612)
Pracy (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 404 ze zm.)
rozporządzenie RM z 1.4.1985 r. w sprawie
szczegółowych zasad ustalania podstawy wy-
miaru emerytur i rent (t.j. Dz.U. z 1989 r.
Nr 11, poz. 63 ze zm.)
rozporządzenie Rady Ministrów z 29.1.1990 r.
w sprawie wysokości i podstawy wymiaru
składek na ubezpieczenie społeczne, zgłasza-
nia do ubezpieczenia społecznego oraz roz-
liczania składek i świadczeń z ubezpieczenia
społecznego (t.j. Dz.U. z 1993 r. Nr 68,
poz. 330 ze zm.)
rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki So-
cjalnej z 18.12.1998 r. w sprawie szczegó-
łowych zasad ustalania podstawy wymiaru
składek na ubezpieczenia emerytalne i ren-
towe (Dz.U. Nr 161, poz. 1106 ze zm.)
ustawa z 7.9.2007 r. o pomocy osobom upraw-
nionym do alimentów (t.j. Dz.U. z 2012 r.
poz. 1228 ze zm.)
(t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 182 ze zm.)
rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Spo-
łecznej z 11.10.2011 r. w sprawie postępowa-
nia o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz.U.
Nr 237, poz. 1412)
rozporządzenie Rady Ministrów z 7.2.1983 r.
w sprawie postępowania o świadczenia emery-
talno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń
(Dz.U. Nr 10, poz. 49 ze zm.)
XVII
Wykaz skrótów
PowszObowObrU . . . . . ustawa z 21.11.1967 r. o powszechnym
obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej
(t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 461 ze zm.)
PracGórnR . . . . . . . . . .
PowszZEPU1968 . . . . . ustawa z 23.1.1968 r. o powszechnym zaopa-
trzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin
(Dz.U. Nr 3, poz. 6 ze zm.)
rozporządzenie MPiPS z 23.12.1994 r. w spra-
wie określenia niektórych stanowisk pracy
górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej
w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu
prawa do górniczej emerytury lub renty (Dz.U.
z 1995 r. Nr 2, poz. 8).
ustawa z 16.9.1982 r. o pracownikach urzędów
państwowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 269
ze zm.)
PracUrzPańU . . . . . . . .
PrBank . . . . . . . . . . . . . ustawa z 29.8.1997 r. – Prawo bankowe
PrGiGU . . . . . . . . . . . .
(t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1376 ze zm.)
ustawa z dnia 9.6.2011 r. – Prawo geologiczne
i górnicze (Dz.U. Nr 163, poz. 981 ze zm.)
PrNot
PrLot
. . . . . . . . . . . . . . ustawa z 3.7.2002 r. – Prawo lotnicze
(t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 933 ze zm.)
PromZatrU . . . . . . . . . . ustawa z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2008 r.
Nr 69, poz. 415 ze zm.)
. . . . . . . . . . . . . . ustawa z 14.2.1991 r. – Prawo o notariacie
(t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1158 ze zm.)
ustawa z 20.6.1985 r. o prokuraturze (t.j. Dz.U.
z 2011 r. Nr 270, poz. 1599 ze zm.)
ProkU . . . . . . . . . . . . .
ProSUSU . . . . . . . . . . ustawa z dnia 28.7.1939 r. – Prawo o sądach
ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 1961 r.
Nr 41, poz. 215 ze zm.)
PrSpółdz
. . . . . . . . . . . ustawa z 16.9.1982 r. – Prawo spółdzielcze
(t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zm.).
PrUSP . . . . . . . . . . . . . ustawa z 27.7.2001 r. – Prawo o ustroju są-
dów powszechnych (Dz.U. Nr 98, poz. 1070
ze zm.)
PrPocztU . . . . . . . . . . . ustawa z 12.6.2003 r. – Prawo pocztowe
(t.j. Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1159 ze zm.)
PrzywrPrPracU . . . . . . . ustawa z 24.5.1989 r. o przywróceniu praw
pracowniczych osobom pozbawionym za-
trudnienia za działalność związkową, samo-
XVIII
RehLeczZUSR . . . . . . .
Wykaz skrótów
rządową, przekonania polityczne i religijne
(Dz.U. Nr 32, poz. 172 ze zm.)
rozporządzenie Rady Ministrów z 12.12.2001 r.
w sprawie szczegółowych zasad i trybu kie-
rowania przez Zakład Ubezpieczeń Społecz-
nych na rehabilitację leczniczą oraz udzielania
zamówień na usługi rehabilitacyjne (Dz.U.
Nr 131, poz. 1457)
RehZawU . . . . . . . . . . . ustawa z 27.8.1997 r. o rehabilitacji zawodo-
wej i społecznej oraz zatrudnianiu osób nie-
pełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 127,
poz. 721 ze zm.)
ustawa z 27.6.2003 r. o rencie socjalnej (Dz.U.
Nr 135, poz. 1268 ze zm.)
RentaSocjU . . . . . . . . .
RepatrU . . . . . . . . . . . . ustawa z 9.11.2000 r. o repatriacji (t.j. Dz.U.
rozp. (EWG) Nr 1408/71
rozp. (WE) Nr 875/2007
rozp. (WE) Nr 883/2004
rozp. (WE) Nr 987/2009
z 2004 r. Nr 53, poz. 532 ze zm.)
rozporządzenie Rady (EWG) Nr 1408/71
z 14.6.1971 r. w sprawie stosowania systemów-
zabezpieczenia społecznego do pracowników-
najemnych, osób prowadzących działalność
na własny rachunek i do członków ich ro-
dzin przemieszczających się we Wspólnocie
(Dz.Urz. UE L 149/2 z 5.7.1971 r.)
rozporządzenie Komisji (WE) z 24.7.2007 r.
w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu WE
w odniesieniu do pomocy w ramach zasady
de minimis dla sektora rybołówstwa i zmie-
niającego rozporządzenie (WE) Nr 1860/2004
(Dz.Urz. UE L 193 z 25.7.2007 r.)
rozporządzenie Parlamentu Europejskiego
i Rady (WE) Nr 883/2004 z 29.4.2004 r.
w sprawie koordynacji systemów zabezpie-
czenia społecznego (Dz.Urz. UE L 166
z 7.6.2004 r.)
rozporządzenie Parlamentu Europejskiego
i Rady (WE) Nr 987/2009 z 16.9.2009 r.
dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE)
Nr 883/2004 w sprawie koordynacji sys-
temów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz.
UE L 284/1 z 30.10.2009 r.)
XIX
Pobierz darmowy fragment (pdf)