Przystępnie napisany poradnik, adresowany do chorych na osteoporozę i osób zainteresowanych profilaktyką. Autorzy wyjaśniają, jakie są czynniki ryzyka, objawy, przyczyny choroby, jak się odżywiać i jaki prowadzić tryb życia, by zmniejszyć ryzyko wystąpienia osteoporozy.
Znajdź podobne książki Ostatnio czytane w tej kategorii
Darmowy fragment publikacji:
● niska zawartość wapnia w diecie
● niska lub zbyt wysoka zawartość fosforu w diecie
● niedobór lub nadmiar białka
● dieta uboga w białko pochodzące z produktów
mlecznych, a bogata w białko zwierzęce
● niska zawartość witaminy D w diecie lub brak
odpowiedniej ekspozycji skóry na słońce
● zwiększone przyjmowanie pokarmów słonych
● palenie papierosów
● nadmierne picie kawy
● nadmierne spożywanie alkoholu
● zażywanie glikokortykosteroidów (np. Hydrocorti-
zonu, Encortonu przez osoby chore na astmę
oskrzelową lub POChP), które znacznie obniżają
poziom wapnia w organizmie człowieka
● radioterapia i chemioterapia
● częste złamania; przede wszystkim kości pro-
mieniowej nadgarstka i kręgów kręgosłupa
● choroby:
(cid:4) tarczycy (zwiększona produkcja tyroksyny wpływa
na ubytek tkanki kostnej
(cid:4) choroby nowotworowe (niektóre nowotwory,
np. nowotwór szpiku kostnego, niszczą tkankę
kostną)
(cid:4) choroby wątroby, nerek i jelit.
Czynniki usposabiające wywołują znaczny wpływ
na ryzyko zachorowania na osteoporozę. To
niszczące działanie dotyczy znacznie częściej ko-
biet niż mężczyzn. Postępujące procesy (ubytek
masy kostnej) wielokrotnie są niezauważalne,
gdyż trwają przez wiele lat. Zaczynają przeszka-
dzać człowiekowi dopiero w momencie odczuwa-
nia niekorzystnych zmian
i pojawiania się pojedyn-
czych objawów. Nie-
stety, wówczas jest
już za późno, by
zapobiegać
móc
chorobie. W
tym
okresie można jedy-
nie spowolnić postępujący spadek masy kostnej
i niwelować występujące objawy.
10
P R Z Y C Z Y N Y
P R Z Y C Z Y N Y
Masa tkanki kostnej rośnie od początku życia, aby około 30.-35. roku życia
osiągnąć swoje maksimum, czyli tzw. szczytową masę kostną.
Po tym okresie następuje jej stopniowy spadek.
Kobiety osiągają mniejszą niż mężczyźni szczytową masę kostną. Do okresu
menopauzy są chronione przed rozwojem osteoporozy przez wysokie stężenie
estrogenów.
Po menopauzie dochodzi do nagłej, szybszej niż u mężczyzn, utraty tkanki kos-
tnej, z tego powodu osteoporoza pojawia się u kobiet szybciej.
W osteoporozie dochodzi do znacznego zachwiania równowagi między tworze-
niem a resorpcją tkanki kostnej. Struktura kości staje się mniej zbita.
Prawidłowa struktura kości
Osteoporoza; widoczny zanik
substancji kostnej,
zaburzenie architektoniki
tkanki kostnej
Zmieniona struktura kości
w przebiegu osteoporozy
11
D I A G N O S T Y K A
D I A G N O S T Y K A
Dawniej osteoporozę diagnozowało się przede wszystkim na podstawie wy-
wiadu z pacjentem, opisu objawów oraz zdjęć rentgenowskich. Obecnie używa
się densytometru, czyli aparatu do pomiaru gęstości kości.
Pomiar gęstości mineralnej kości metodą densytometrii (DEXA) musi być
dokonany w odcinku lędźwiowym kręgosłupa lub górnej części nasady kości
udowej (badanie nasady dalszej kości promieniowej nie jest wiarygodne). Ba-
danie jest bezbolesne, trwa około kilkunastu minut i wykonywane jest w pozycji
leżącej. Nie ma potrzeby rozbierania się do jego wykonania.
Przy analizie wyniku badania należy zwrócić szczególną uwagę na tzw. T-score.
Liczby umieszczone na wyniku określają stan masy kostnej badanej osoby.
norma
BMD ≥ -1,0 SD
osteopenia
(niska masa kostna)
BMD = -1 ÷ -2,5 SD
osteoporoza
BMD 3 ≤ -2,5 SD
osteoporoza
zaawansowana
BMD -2,5 SD + obecność
jednego lub kilku złamań
Inne badania
(cid:1)(cid:1)badanie krwi i moczu w celu sprawdzania poziomu wapnia
(cid:1)(cid:1)badanie rentgenowskie kości – ukazuje charakterystyczne zmiany, gdy
utrata tkanki kostnej sięga kilkudziesięciu procent
(cid:1)(cid:1)badanie przesiewowe w kierunku osteoporozy.
KIEDY NALEŻY WYKONAĆ DENSYTOMETRIĘ KOŚCI:
(cid:3)(cid:3) przy częstych złamaniach kości
(cid:3)(cid:3) przy siedzącym trybie życia lub uprawianiu sportu wyczynowego
(cid:3)(cid:3) przy nadużywaniu alkoholu i tytoniu
(cid:3)(cid:3) przy stosowaniu steroidów
(cid:3)(cid:3) przy wczesnym początku menopauzy
(cid:3)(cid:3) przy chorobach tarczycy, nerek, wątroby.
12
L E C Z E N I E
L E C Z E N I E
Zmian kostnych związanych z osteoporozą nie można cofnąć, pomocna może
się jednak okazać odpowiednia dieta, aktywność fizyczna i kuracja hormonalna.
Zabiegi te mogą wzmocnić kości i zatrzymać zmiany w nich zachodzące.
U mężczyzn warto zastosować dietę i ćwiczenia fizyczne.
Leczenie jest długotrwałe i uciążliwe. Opiera się w dużej mierze na eliminacji
czynników ryzyka: zmiana diety, ruch, rezygnacja z używek, kąpiele słoneczne,
zmniejszenia ryzyka upadku (stosowanie laski, mat antypoślizgowych w przy-
padku osób starszych). Jako lekarstwa u kobiet podaje się hormony płciowe –
HTZ. Stosuje się również leki hamujące uwalnianie się wapnia z kości oraz leki
zwiększające przyrost kalcytoniny we krwi, hormonu regulującego gospodarkę
wapniową w organizmie. Dodatek w leczeniu stanowią preparaty uzupełniające
wapń oraz witaminę D w organizmie.
ZALECENIA SZCZEGÓŁOWE
(cid:4) Konieczna jest zmiana stylu życia. Trzeba rzucić palenie, wypijać znacznie
mniej alkoholu i kawy. Wskazany jest aerobik, ale nie np. długodystansowe
biegi, bo te sprzyjają osteoporozie.
(cid:4) Bardzo ważna jest hormonalna terapia zastępcza u kobiet już w okresie
premenopauzalnym, kiedy stężenie estrogenów mieści się w normie, ale
stwierdza się zmniejszenie gęstości minerału kostnego.
(cid:4) Estrogeny podaje się różnymi sposobami w dawce 0,3-1,25 mg/dobę.
Dawka estrogenów u kobiet z usuniętymi jajnikami może być wyższa. Ko-
nieczne jest wtedy stałe spożywanie wapnia w dawce dobowej 1500 mg.
poziom
estrogenów
wiek
13
Pobierz darmowy fragment (pdf)
Gdzie kupić całą publikację:
Opinie na temat publikacji:
Inne popularne pozycje z tej kategorii:
Czytaj również:
Prowadzisz stronę lub blog? Wstaw link do fragmentu tej książki i współpracuj z Cyfroteką :
