Darmowy fragment publikacji:
Urszula Kierczak
Metoda projektów
w pracy
nauczyciela
wychowania
fizycznego
Praktyczny przewodnik
© Copyright by Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2012
Recenzenci:
mgr Sabina Krzych
dr Antoni Nawrat
Redakcja wydawnicza:
Zespół
Opracowanie typograficzne:
Andrzej Augustyński
Projekt okładki:
Ewa Beniak-Haremska
ISBN 978-83-7850-006-3
Oficyna Wydawnicza „Impuls”
30-619 Kraków, ul. Turniejowa 59/5
tel. (12) 422-41-80, fax (12) 422-59-47
www.impulsoficyna.com.pl, e-mail: impuls@impulsoficyna.com.pl
Wydanie I, Kraków 2012
U. Kierczak, Metoda projektów w pracy nauczyciela wychowania fizycznego, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7850-006-3, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 Spis treści
Zamiast wstępu ........................................................................................................ 7
Czym jest projekt edukacyjny? .............................................................................. 11
Na czym polega metoda projektów? ..................................................................... 13
Zalety i wady metody projektów ........................................................................... 15
Jak pracować metodą projektów? ......................................................................... 19
Zanim cokolwiek rozpoczniesz ..................................................................... 19
Diagnoza i prognoza, poszukiwanie tematu ............................................... 19
Przygotowanie projektu ................................................................................. 21
Ewaluacja ......................................................................................................... 23
Podsumowanie ................................................................................................ 24
Kiedy może się nie udać? ........................................................................................ 25
Na zakończenie teoretycznych rozważań ............................................................ 27
Szkolnych Igrzysk Olimpijskich ........................................................... 33
Opracowanie ścieżki dydaktycznej w formie folderu
wraz z konspektami zajęć i kartami pracy dla uczniów .................... 69
Przykłady projektów ............................................................................................... 31
Projekt 1. „Na olimpiadzie w starożytnej Grecji”. Organizacja
Projekt 2. „Znane – nieznane. Dzień Nauki bez Szkoły”
Projekt 3. „I ty możesz zostać sędzią”. Zdobycie tytułu młodzieżowego
Projekt 4. „Cudze chwalicie, swego nie znacie”. Organizacja
Projekt 5. „Ćwicz i rozwijaj swoje ciało”. Opracowanie
Projekt 6. „Dobre jedzenie – zdrowe jedzenie. Good food –
i wykonanie ścieżki zdrowia na terenie przyszkolnym ..................... 105
healthy food”. Opracowanie i wykonanie polsko-angielskiej
książki kucharskiej ................................................................................. 109
sędziego sportowego w wybranej dyscyplinie .................................... 97
ogólnoszkolnego rajdu turystyczno-krajoznawczego ....................... 101
Bibliografia ............................................................................................................... 113
U. Kierczak, Metoda projektów w pracy nauczyciela wychowania fizycznego, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7850-006-3, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 Zamiast wstępu
„Współczesna szkoła powinna uczyć, jak uczeń ma się nauczyć tego, czego
w szkole się nie nauczył”. Skomplikowane? A może jednak nie?
To zawiłe z pozoru stwierdzenie oddaje istotę zmian edukacji. Głównym
zadaniem szkoły staje się kształcenie umiejętności poszukiwania i zdobywania
wiedzy. Źródłem sukcesu w dorosłym życiu jest obecnie umiejętność przyswaja-
nia informacji i wyciągania wniosków oraz kierowania procesem samoedukacji.
Dynamiczny rozwój techniki, tempo i szybkość następujących po sobie zmian
powodują, że współczesna edukacja nie przystaje do uczniów, których kształtuje
Internet i technologia. Młodzi ludzie mają swobodny dostęp do wiedzy w cieka-
wych i atrakcyjniejszych formach niż oferuje to szkoła. Dlatego nauczyciele z po-
zycji wszechwiedzących mentorów powinni się stać przewodnikami na drodze
samodzielnej i permanentnej edukacji uczniów. Obowiązujący model edukacji
w porównaniu z postępem technologii jest bardzo przestarzały. Szkoła obarcza
uczniów nadmiarem wiedzy faktograficznej, która jest zbędna w dobie, w której
wszechobecny jest prosty i błyskawiczny dostęp do każdej informacji. Kształtuje
się nowe pokolenie „klików” – nie trzeba zapamiętywać, przyswajać wiedzy, in-
formacja jest dostępna po „kliknięciu”.
Jacy są nasi dzisiejsi uczniowie?
Don Tapscott w książce Cyfrowa dorosłość. Jak pokolenie sieci zmienia świat
przytacza mocne strony współczesnej młodzieży. Przede wszystkim wolność,
rozumianą jako mobilność, gotowość do zmian, wolność od przyzwyczajeń i ste-
reotypów. Szybkość i duża skuteczność działania, szybkie tempo pracy, a także
umiejętność dostosowania rzeczywistości do własnych potrzeb, sprawiają, że
w podejmowanych działaniach, w sposobie rozwiązywania problemów młodzi lu-
dzie są kreatywni i innowacyjni. Są pragmatyczni – to, czego się uczą, musi być im
przydatne – są w stanie przyswoić nowe wiadomości i umiejętności bardzo szybko,
ale tylko w zakresie, który uznają za użyteczny i praktyczny. Są bacznymi obser-
watorami, jednakże często postrzegają otaczający świat przez pryzmat wirtualnej
rzeczywistości. Poszukują rozrywki, chętnie podejmują wysiłek, jeżeli jego rezul-
tatem ma być konkretna korzyść, przyjemność lub zaspokojenie potrzeby zabawy.
7
U. Kierczak, Metoda projektów w pracy nauczyciela wychowania fizycznego, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7850-006-3, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 Globalizacja oznacza także wykorzystanie wszelkiej wiedzy, brak barier w dostępie
do informacji – młodzież swobodnie czerpie wzorce z różnych kultur.
Negatywne strony młodego pokolenia to przede wszystkim brak umiejętno-
ści skupienia uwagi. Uczniów cechuje deficyt koncentracji – ciekawa lekcja po-
winna być jak film przerywany reklamami. Dłuższe skupienie uwagi na jednym
temacie dla większości nastolatków jest wręcz fizycznie niemożliwe. Dzisiejsi
uczniowie są bardzo niecierpliwi, oczekują natychmiastowych rezultatów swo-
ich działań. Wykonywana praca powinna być krótka i przynieść jednoznaczny,
czytelny i konkretny skutek. Współczesna młodzież raczej nie szanuje pracy, nie
rozumie potrzeby wysiłku w nią wkładanego. Coraz wyraźniej widać brak kultury
uczenia się. Brak zaangażowania i wszechobecne postawy roszczeniowe, a jed-
nocześnie bardzo wąski zakres zainteresowań lub w ogóle ich brak przejawiają
się w praktyce szkolnej niechęcią do udziału w nieobowiązkowych działaniach
pozalekcyjnych. Powszechne jest kwestionowanie autorytetów, w tym także au-
torytetu rodziny. Prestiż przynosi posiadanie gadżetów technicznych oraz obec-
ność w wirtualnym świecie na różnorodnych portalach społecznościowych. Brak
umiejętności współpracy, indywidualizm w połączeniu z brakami komunikacji
interpersonalnej są przyczyną coraz większej alienacji, wycofywania się młodych
ludzi z udziału w realnym życiu, co skutkuje zanikiem kompetencji społecznych.
Współczesna edukacja odbywa się w trzech wymiarach: wirtualnym, pub-
licznym i szkolnym.
Wymiar wirtualny – to szybki i łatwy sposób na zdobycie informacji. Jest to
obszar najbardziej dynamiczny, najbogatszy i najłatwiej dostępny. W tej przestrze-
ni uczniowie poruszają się samodzielnie, często sprawniej i pewniej niż ich na-
uczyciele. Dlatego w tym wymiarze nauczyciel powinien przyjąć rolę weryfikatora,
który nauczy krytycznej oceny uzyskanych informacji, ich selekcji i weryfikacji.
Wymiar publiczny – to dom, rodzina, rówieśnicy, ale także muzea, galerie
(niekoniecznie handlowe), kino, teatr lub biblioteka. Płaszczyzna ta coraz bar-
dziej się kurczy. Im bardziej człowiek poszerza swoją przestrzeń wirtualną, tym
mniejsza staje się jego przestrzeń publiczna. W obszarze tym nauczyciel powinien
stać się agitatorem i inspiratorem, zachęcać do uczestnictwa, wskazywać korzyści
i atrakcyjność takich form nauki.
Wymiar szkolny – formalnie najbardziej rozbudowany, prawnie nakazany.
Jednocześnie najbardziej archaiczny, często nieciekawy i nieatrakcyjny. To prze-
strzeń, w której uczestnictwo dla wielu uczniów staje się jedynie bezsensowym
obowiązkiem. Dlatego szkoła musi się zmienić. Jej domeną powinno być kształto-
wanie umiejętności społecznych, wskazywanie możliwych źródeł wiedzy, uczenia
ich selekcji, krytycznej oceny oraz sposobów wykorzystania.
Dla prawidłowego rozwoju konieczne jest zachowanie równowagi pomiędzy
siłą oddziaływania trzech przestrzeni edukacji.
Galopujący rozwój technologii sprawia, że nauczycielom, ale także instytu-
cjom kształcącym ich trudno jest nadążyć za postępującymi zmianami. W 2006 r.
8
U. Kierczak, Metoda projektów w pracy nauczyciela wychowania fizycznego, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7850-006-3, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 Parlament Europejski przyjął dokument określający europejskie ramy umiejętno-
ści podstawowych uzyskiwanych w procesie uczenia się, czyli wykaz kompetencji
kluczowych, które mają przygotować młodych ludzi do uczenia się przez całe
życie oraz do życia w globalnym społeczeństwie informacyjnym i technologicz-
nym1. Jego lektura powinna wskazać każdemu nauczycielowi kierunki własnego
rozwoju oraz wytyczyć kierunek celów pracy dydaktyczno-wychowawczej. Meto-
da projektów jest najbardziej wszechstronna i celowa w kształceniu kompetencji
kluczowych. Jednakże duża grupa nauczycieli nie jest przygotowana do pracy tą
metodą. Kolejny raz decydenci oświaty odgórnymi nakazami wprowadzili do
szkolnej praktyki, skądinąd słuszne i potrzebne, zmiany. Uczący obarczeni zostali
obowiązkiem, do którego realizacji nie są właściwie przygotowani. Przedstawione
w niniejszej publikacji materiały powinny ułatwić nauczycielom pierwsze pró-
by w realizacji szkolnych projektów edukacyjnych. W pierwszej części znalazło
się niezbędne minimum wiedzy teoretycznej, w drugiej przykłady praktycznych
rozwiązań w postaci materiałów powstałych podczas realizacji projektów. Propo-
nowane rozwiązania należy traktować jako wskazówki do budowania własnego
warsztatu pracy metodą projektów.
1 Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji
kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (2006/962/WE). Dziennik Urzędowy Unii
Europejskiej z dnia 30.12.2006 r. L394/10 PL, http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.
do?uri=OJ:L:2006:394:0010:0018:pl:PDF [data dostępu: 1.03.2012].
U. Kierczak, Metoda projektów w pracy nauczyciela wychowania fizycznego, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7850-006-3, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 Czym jest projekt edukacyjny?
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 sierpnia 2010 r.
zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfi-
kowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzia-
nów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. Nr 156, poz. 1046) nakłada na
każdego ucznia gimnazjum obowiązek uczestniczenia w realizacji przynajmniej
jednego projektu edukacyjnego.
Według przywołanego powyżej dokumentu:
2. Projekt edukacyjny jest zespołowym, planowym działaniem uczniów,
mającym na celu rozwiązanie konkretnego problemu z zastosowaniem
różnorodnych metod.
3. Zakres tematyczny projektu edukacyjnego może dotyczyć treści na-
uczania określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla
gimnazjów lub wykraczać poza te treści.
4. Projekt edukacyjny jest realizowany przez zespół uczniów pod opieką
nauczyciela i obejmuje następujące działania:
1) wybranie tematu projektu edukacyjnego;
2) określenie celów projektu edukacyjnego i zaplanowanie etapów
jego realizacji;
3) wykonanie zaplanowanych działań;
4) publiczne przedstawienie rezultatów projektu edukacyjnego.
5. Szczegółowe warunki realizacji projektu edukacyjnego określa dyrek-
tor gimnazjum w porozumieniu z radą pedagogiczną.
6. Kryteria oceny zachowania ucznia gimnazjum zawarte w ocenianiu
wewnątrzszkolnym uwzględniają udział ucznia w realizacji projektu eduka-
cyjnego.
7. Wychowawca klasy na początku roku szkolnego, w którym ucznio-
wie będą realizować projekt edukacyjny, informuje wychowanków i ich
rodziców (prawnych opiekunów) o warunkach realizacji projektu.
8. Informacje o udziale ucznia w realizacji projektu edukacyjnego oraz
temat projektu edukacyjnego wpisuje się na świadectwie ukończenia gim-
nazjum.
11
U. Kierczak, Metoda projektów w pracy nauczyciela wychowania fizycznego, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7850-006-3, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 9. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, uniemożliwiających
udział ucznia w realizacji projektu edukacyjnego, dyrektor gimnazjum
może zwolnić ucznia z realizacji projektu edukacyjnego2.
2 Rozporządzenie MEN z dnia 20 sierpnia 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warun-
ków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadza-
nia sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. Nr 156, poz. 1046).
U. Kierczak, Metoda projektów w pracy nauczyciela wychowania fizycznego, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7850-006-3, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 Na czym polega metoda projektów?
Metoda projektów została opracowana przez Williama Hearda Kilpatricka
na początku XX w. Według niego „projekt to odważne, planowe działanie, wy-
konywane całym sercem w środowisku społecznym”3. Istotą tej metody jest nau-
czanie przez działanie (learning by doing – koncepcja edukacji Johna Deweya). Jej
podstawowym założeniem jest nawiązywanie do własnych doświadczeń oraz do
najnowszych osiągnięć nauki i techniki. Głównym celem jest rozwijanie zaintere-
sowań oraz samodzielności w myśleniu i rozwiązywaniu problemów, kształtowa-
nie aktywnej postawy wobec rzeczywistości.
Projekt polega na realizacji, indywidualnie lub w grupie, określonego za-
dania zgodnie z ustalonymi ramowymi założeniami. Metoda projektu jest więc
sposobem rozwiązania problemu w wyniku samodzielnej pracy uczniów. W me-
todzie projektów nauczyciel pełni rolę koordynatora, inspiratora i konsultanta
oraz dyskretnego kontrolera. Do jego zadań należy zapewnienie warunków do
realizacji zadań projektu, czuwanie nad bezpieczeństwem i skutecznością działań.
Każdy projekt ma jasno określone cele i odpowiednio do nich dobrane, mie-
rzalne rezultaty. Składa się z zaplanowanych, rozłożonych w czasie zadań. Najważ-
niejszymi cechami projektu są jego interdyscyplinarny i interaktywny charakter
oraz samodzielne podejmowanie decyzji przez uczniów. Metoda projektów łączy
różne metody i techniki uczenia się, wymaga wykorzystania wiedzy i umiejętności
z wielu dziedzin.
Istotą tej metody jest bardzo duże, osobiste zaangażowanie uczestników.
Praca metodą projektów charakteryzuje się aktywnością, samodzielnością, przed-
siębiorczością, kreatywnością i współpracą oraz odpowiedzialnością wszystkich
uczestników. Realizacja projektu ma dostarczać wiedzy, nauczyć sposobu jej
wykorzystania, rozwijać umiejętności i kształtować postawy w relacji z rzeczywi-
stością.
Podstawowe cechy metody projektów to:
1. Szczegółowo określone cele i formy pracy.
2. Dobrowolny udział uczniów w realizacji zadań.
3 M.S. Szymański, O metodzie projektów: z historii, teorii i praktyki pewnej metody kształcenia,
Żak, Warszawa 2000, s. 16.
13
U. Kierczak, Metoda projektów w pracy nauczyciela wychowania fizycznego, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7850-006-3, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 3. Określenie terminów realizacji zarówno całości przedsięwzięcia, jak i po-
szczególnych jego etapów.
4. Podział zadań i wyznaczenie osób odpowiedzialnych za ich realizację.
5. Precyzyjne określenie kryteriów ocen za uzyskane rezultaty.
6. Przewaga wykonywania zadań w grupach.
7. Rezultaty pracy w formie konkretnych wyników są przedstawiane pub-
licznie, np. film, prezentacja, makieta, sesja naukowa, przedstawienie.
Realizacja projektów występuje współcześnie właściwie w każdej sferze
działalności człowieka – technicznej, społecznej, kulturalnej, oświatowej – i jest
najbardziej powszechnym, nowoczesnym sposobem organizacji pracy.
U. Kierczak, Metoda projektów w pracy nauczyciela wychowania fizycznego, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7850-006-3, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 Zalety i wady metody projektów
Metoda projektów to sposób zdobywania wiedzy, ale przede wszystkim roz-
wój zainteresowań, kształtowanie postaw, nabywanie kompetencji społecznych
i obywatelskich, a także stymulowanie motywacji do uczenia się. Metoda projek-
tów jest efektywnym sposobem kształtowania kompetencji kluczowych, takich jak:
– porozumiewanie się w języku ojczystym,
– porozumiewanie się w językach obcych,
– kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne,
– kompetencje informatyczne,
– umiejętność uczenia się,
– kompetencje społeczne i obywatelskie,
– inicjatywność i przedsiębiorczość,
– świadomość i ekspresja kulturalna.
Samodzielna praca uczniów, opierająca się głównie na działaniu grupowym,
umożliwia nabywanie i rozwój umiejętności społecznych związanych z pracą
w grupie – takich jak:
– podejmowanie wspólnych decyzji,
– wyrażanie własnych opinii i słuchanie opinii innych osób,
– komunikacja, wyrażanie własnego zdania, dyskutowanie,
– rozwiązywanie konfliktów, poszukiwanie kompromisu, osiąganie kon-
sensusu,
– organizowanie pracy, dzielenie się w grupie zadaniami,
– dokonywanie oceny pracy własnej i grupy,
– zbieranie, opracowywanie i selekcjonowanie informacji, korzystanie z róż-
nych źródeł wiedzy,
teriałów,
– ćwiczenie różnych sposobów zapisywania i przedstawiania zebranych ma-
– przygotowywanie i wygłaszanie prezentacji.
Podczas realizacji projektu uczniowie mają okazję do nabywania i rozwijania
umiejętności koniecznych w nowoczesnym zarządzaniu i organizacji pracy – ta-
kich jak:
15
U. Kierczak, Metoda projektów w pracy nauczyciela wychowania fizycznego, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7850-006-3, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 – określanie celów działania,
– wyznaczanie i podział zadań,
– planowanie i układanie harmonogramów działań,
– poszukiwanie sojuszników, partnerów do realizacji zadań,
– przewidywanie trudności i radzenie sobie z nimi,
– ocena skuteczności działań.
Praca metodą projektów to samodzielne poszukiwanie rozwiązań konkret-
nych problemów. Osobiste zaangażowanie uczniów w działania gwarantuje sku-
teczność i pozytywny rezultat pracy całego zespołu.
Projekt uczy samodzielności i odpowiedzialności za podejmowane decyzje.
To uczeń autonomicznie decyduje, czy proponowany obszar tematyczny wzbu-
dza jego zainteresowanie, bierze udział w formułowaniu tematu projektu oraz
odgrywa decydującą rolę w planowaniu wszystkich prac na każdym etapie re-
alizacji. W żadnych działaniach edukacyjnych polskiej szkoły uczniowie nie są
tak podmiotowo traktowani, jak w pracy metodą projektów. Dzięki osobistemu
zaangażowaniu uczniowie chętnie realizują zadania, do których sami się zobo-
wiązali. Możliwość wyboru sposobu realizacji pobudza ich do twórczego myśle-
nia, do tworzenia własnych wizji rozwiązań. Dzięki temu, że uczeń sam definiuje
rezultat końcowy, łatwiej jest mu także określić sposób osiągnięcia tego rezultatu.
Wychowanek wytycza cel, punkt, do którego ma dojść, ale także drogę, po której
będzie się poruszał, osiągając ten cel. Projekt daje z pewnością szansę, by uczeń
nauczył się tworzyć i planować. Postawienie wychowanka w sytuacji zadaniowej
sprawia, że pracuje on z dużym osobistym zaangażowaniem, odkrywa sam siebie,
ujawnia swój potencjał, talenty i zdolności.
Nauczyciel musi obdarzyć ucznia zaufaniem, uwierzyć, że stać go na samo-
dzielne i odpowiedzialne działania. Wychowanek stara się natomiast nie zawieść
pokładanej w nim wiary. Podejmuje wysiłek, by udowodnić sobie i innym, że
potrafi zrealizować podjęte zobowiązania.
Dla szkoły realizacja projektów jest szansą na promocję w środowisku, na
wzbogacanie swojego wizerunku. Efektowne i skuteczne projekty oraz ich szero-
kie promowanie są doskonałą reklamą szkoły, pozwalają zaistnieć szkole w środo-
wisku lokalnym. Wzbudzają zainteresowanie władz, skupiają uwagę na pozytyw-
nych działaniach szkoły. Są efektywnym sposobem pozyskiwania sojuszników.
Praca metodą projektów rozwija także nauczyciela, jest dla niego wyzwa-
niem, pobudza go do kreatywnego myślenia, wyzwala z codziennej rutyny, ot-
wiera horyzonty myślowe, wskazuje na nowe, możliwe rozwiązania zwykłych,
powszednich problemów. Pokazuje inne sposoby nauczania i przekazywania
wiedzy. Przełamuje automatyzm pracy dydaktycznej, burzy utarte ścieżki co-
dziennego szkolnego dnia.
Realizacja każdego projektu wymaga bardzo dużego osobistego zaangażo-
wania. Jest to sposób pracy wymagający poświecenia przez nauczyciela dodat-
16
U. Kierczak, Metoda projektów w pracy nauczyciela wychowania fizycznego, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7850-006-3, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 Zarządzający projektem często musi się wykazać rozległą wiedzą z różnych
dziedzin oraz różnorodnymi umiejętnościami, w które nie wyposażają żadne
studia pedagogiczne. Jeżeli sam nauczyciel nie jest sumienny i obowiązkowy, nie
ma społecznych umiejętności współpracy i pracy w zespole, to urzeczywistnienie
zaplanowanych celów będzie nierealne.
Jeśli nauczyciel i uczniowie będą pracowali bez wewnętrznego przekona-
nia i autentycznego zapału, to początkowy entuzjazm i chęć działania mogą się
okazać krótkotrwałe, co doprowadzi do spadku zaangażowania i zniechęcenia,
w wyniku czego zadania w ogóle mogą nie zostać wykonane.
kowego czasu znacznie wykraczającego poza nauczycielskie pensum godzin
dydaktycznych.
W tradycyjnej szkole uczniowie często nie mają nawyków samodzielnego
myślenia i planowania pracy, mają małe umiejętności pracy w zespole – dlatego
pierwsze próby pracy metodą projektów mogą wymagać bardzo dużej ingerencji
nauczyciela. W pracy metodą projektów niezbędna jest współpraca i współdzia-
łanie, dlatego efektywne zakończenie przedsięwzięcia w dużej mierze zależy od
społecznych umiejętności osób w nim uczestniczących.
U. Kierczak, Metoda projektów w pracy nauczyciela wychowania fizycznego, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7850-006-3, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 Jak pracować metodą projektów?
Zanim cokolwiek rozpoczniesz
Na samym początku nauczyciel powinien „oswoić” temat, zapoznać się
z podstawowymi informacjami o metodzie projektów, dokonać oceny swoich
możliwości. Pomocne jest przeanalizowanie kilku przykładów zrealizowanych
projektów pod kątem ilości i jakości pracy nauczyciela. W szkole każdy uczeń
zobowiązany jest do zrealizowania przynajmniej jednego projektu, co nie ozna-
cza, że każdy nauczyciel musi pracować tą metodą. Podejmując się realizacji
projektu, nauczyciel powinien być wewnętrznie przekonany, że tego chce. Nie
sposób wzbudzić zaangażowania uczniów bez autentycznego zaangażowania
nauczyciela. Pedagog przyjmuje na siebie obowiązki zarządzającego projektem,
co oznacza kierowanie nim od pomysłu do ostatecznego zakończenia, z jedno-
czesną gotowością do bieżącego modyfikowania zadań, dostosowywania go do
zmieniających się warunków. Nauczyciel – oprócz wiedzy i chęci – powinien więc
także dysponować czasem i być jednocześnie wytrwały w realizacji przyjętych zo-
bowiązań. Projekt to działanie długofalowe, niedopuszczalne jest, by początkowa
euforia i zapał w trakcie realizacji przedsięwzięcia zgasły. Nauczyciel powinien
być „motorem” pracy swoich uczniów, a nie jest to możliwe, jeżeli zabraknie mu
chęci, czasu lub zaangażowania.
Jeżeli po tym etapie wstępnego przygotowania nauczyciel podejmuje decyzję
o rozpoczęciu pracy metodą projektów, może skorzystać z wszystkich przedsta-
wionych poniżej wskazówek.
Diagnoza i prognoza, poszukiwanie tematu
Diagnoza i prognoza to dwa współistniejące ze sobą działania poprzedzające
realizację każdego zadania. Planując końcowy rezultat przedsięwzięcia, progno-
zując, co można osiągnąć, należy najpierw ocenić stan wyjściowy, zdiagnozować
posiadane zasoby.
19
U. Kierczak, Metoda projektów w pracy nauczyciela wychowania fizycznego, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7850-006-3, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 Podejmując decyzję o pracy metodą projektów, należy określić w pierwszej
kolejności ogólne ramy tematyczne. Podstawowe pytanie, jakie powinien posta-
wić sobie nauczyciel, powinno brzmieć: czy zaproponowany temat, problem lub
zagadnienie są dla uczniów ciekawe, czy zadania wzbudzą ich zainteresowanie.
Nie uzyskamy praktycznie żadnych wyników, jeżeli nie zostanie rozbudzona
ciekawość poznawcza ucznia. Nikt nie będzie pracować z pełnym zapałem i za-
angażowaniem, jeżeli wykonywane zadania będą nieciekawe, nudne i nieatrak-
cyjne. Temat projektu powinien wzbudzić wśród wychowanków przekonanie,
że robią coś istotnego i potrzebnego. Poszukiwanie tematu można rozpocząć od
diagnozy środowiska oraz analizy realizowanego programu nauczania, programu
wychowawczego i profilaktycznego szkoły. Należy poszukać problemów i zagad-
nień, które mogą młodzież zaciekawić, są dla niej atrakcyjne i intrygujące. Warto
porozmawiać z uczniami, dowiedzieć się, co ich najbardziej porusza, czym się
martwią, co sprawia im radość, jakie problemy ich nurtują. Po wspólnym wybo-
rze obszaru tematycznego w wyobraźni nauczyciela powinna pojawić się ogólna
wizja projektu, jego cele i przewidywane rezultaty.
Kolejnym krokiem jest uzupełnienie wiedzy merytorycznej, tak by zarządza-
jący projektem miał pełny zasób informacji związanych z tematyką projektu.
Realizacja każdego projektu wyposaża uczniów w konkretne umiejętności
i wiadomości, dlatego należy dokonać wstępnej diagnozy osobniczej i grupowej,
wskazując deficyty, określić, które kompetencje – przez realizację projektu –
chcemy wykształcić, a które doskonalić.
W diagnozie grupowej należy określić mocne i słabe strony zespołu pod ką-
tem umiejętności potrzebnych w pracy metodą projektów. Jeżeli uczniowie nie
mają doświadczenia w realizacji projektów, nauczyciel powinien zdecydowanie
bardziej włączyć się w poszczególne etapy realizacji zadań. Istotne jest, by ucz-
niowie tworzyli grupę osób, które znają się chociaż powierzchownie. Ich praca
w dużej mierze będzie oparta na działaniach zespołowych, które trudno jest zrea-
lizować w zespole obcych sobie ludzi. Brak lub bardzo niski poziom umiejętności
społecznych praktycznie wyklucza stosowanie tej metody, ponieważ trudno jest
rozpoczynać realizację zadania w grupie, jeżeli jej członkowie nie mają podsta-
wowych kompetencji interpersonalnych. W takim przypadku należy najpierw
innymi, prostszymi metodami podnieść poziom integracji oraz wykształcić pod-
stawowe umiejętności pracy zespołowej.
20
U. Kierczak, Metoda projektów w pracy nauczyciela wychowania fizycznego, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7850-006-3, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 Przygotowanie projektu
Po ustaleniu obszaru tematycznego oraz przeprowadzeniu diagnozy wstęp-
nej zadaniem zarządzającego projektem jest dobrać zespół osób do pracy. Można
zorganizować spotkanie z uczniami i przedstawić wstępny pomysł na projekt,
opisując ideę, prezentując ogólną wizję, terminy, wyjaśnić cele, omówić przewi-
dywane rezultaty i sposób ich przedstawienia. Ważne jest, by deklaracja udziału
uczniów w projekcie była dobrowolna. Wychowankowie, którzy wyrazili wstępną
akceptację realizacji projektu, w następnej kolejności powinni – wraz z nauczycie-
lem – stworzyć opis projektu, czyli instrukcję. W trakcie tego planowania ucznio-
wie mogą zaproponować swoje rozwiązania lub przyjąć propozycje nauczyciela.
Pierwszym elementem planowania zadań jest operalizacja celów. Ustalone
w pierwszym etapie cele strategiczne, które nie są zadaniami, a jedynie wyznaczają
kierunek działań, w tej fazie przyjmują postać szczegółowych zadań i rezultatów,
które chce się osiągnąć. Wyprowadzając cele operacyjne, dobrze jest posłużyć się
zasadą S.M.A.R.T., która określa, że cele powinny być:
1. Simple – proste. To znaczy szczegółowe, precyzyjnie oraz jednoznacznie
określone.
wiste.
2. Measurable – mierzalne. Czyli konkretne, policzalne, określone, rzeczy-
3. Achievable – osiągalne. Czyli możliwe do realizacji, jednak na odpowied-
nim poziomie trudności. Wspómierne do możliwości intelektualnych oraz spo-
łecznych umiejętności wszystkich uczestników.
4. Relevant – istotne. Ważne dla uczniów, szkoły i całego środowiska.
5. Timely – terminowe. Określone terminy osiągnięcia kolejnych etapów i za-
kończenia całości. Wyznaczone terminy muszą być jednak logicznie elastyczne,
tak by argument czasu nie stanowił podstawowego bodźca do działania, ponieważ
osiągnięty w ten sposób rezultat nie będzie w pełni satysfakcjonujący. Planując
ramy czasowe projektu, należy pamiętać, by nie był on zbyt długotrwały, ponie-
waż łatwo wtedy o zniechęcenie czy wręcz znudzenie. Trudno określić z góry
rezultaty niektórych kroków podjętych w czasie realizowania projektu. Zdarza
się, że przedsięwzięcie w trakcie realizacji ewoluuje, pojawiają się nowe pomysły,
nowe sytuacje wymagające wprowadzenia zmian. Rolą zarządzającego projektem
jest umiejętne dostosowywanie zaplanowanych celów do bieżącej, zmieniającej
się rzeczywistości.
Przyjęte cele należy zapisać w języku wymagań, w postaci zadań do realizacji.
Jasne sprecyzowanie standardów wymagań, czyli określenie rezultatu końcowego
i formy jego prezentacji, pomoże uczniom w samodzielnym wyborze metod pra-
cy. Wskazane jest także doprecyzowanie informacji, które nauczyciel powinien
przekazać wychowankom przed rozpoczęciem pracy, w tym dotyczących tego,
kto może udzielić pomocy, co może być źródłem informacji, jakie są możliwe
sposoby realizacji, a także jakie są przewidywane sposoby dokumentowania
21
U. Kierczak, Metoda projektów w pracy nauczyciela wychowania fizycznego, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7850-006-3, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 pracy. Dobrze jest przydział zadań uporządkować w postaci harmonogramu
określającego zadania, sposoby, terminy realizacji, a także kryteria i formy oce-
niania uzyskanych efektów. Czytelne i jasno określone standardy wymagań, czyli
wyznaczenie, co będzie podlegało ocenie, oraz podanie jej form, są podstawą mo-
bilizacji uczniów do pracy. Harmonogram powinien być udostępniony wszystkim
zainteresowanym realizacją projektu, tak by każdy mógł w dowolnym momencie
sprawdzić stan i terminowość realizacji zadań.
Większość zadań realizowana jest w formie pracy grupowej, dlatego w przy-
gotowywanej instrukcji należy określić sposób tworzenia zespołów i ich skład.
Najlepiej, gdy uczniowie samodzielnie deklarują udział w konkretnym zespole za-
daniowym, zgodnie ze swoimi zainteresowaniami oraz samooceną umiejętności.
Nauczyciel powinien zachęcić wychowanków, wskazując na działania, które mogą
oni realizować, zgodnie z wcześniejszą oceną wynikającą z diagnozy. W zespołach
powinni się znaleźć uczniowie o różnym poziomie osiągnięć szkolnych. Liczeb-
ność grup wynosić powinna od czterech do siedmiu osób. Można spisać kontrakt
grupowy, który porządkowałby pracę w zespole. Dokument ten powinien zostać
wypracowany samodzielnie przez członków zespołu. Jeżeli zadania projektu mają
być realizowane przez kilka zespołów, należy wśród grup wybrać liderów, którzy
będą pomocni w zarządzaniu projektem. Wybór lidera oraz innych stanowisk jest
samodzielną decyzją grupy. Projekt służy także doskonaleniu współpracy w zespo-
le, jednak w wyjątkowych wypadkach może być realizowany indywidualnie.
W celu sprawnego zarządzania należy określić rolę nauczyciela w projekcie
oraz ustalić sposoby i formy kontaktów oraz konsultacji. Zarządzający projektem
powinien stale monitorować zaawansowanie działań, systematycznie sprawdzać, co
uczniowie robią. Nauczyciel powinien być stale w kontakcie z liderami zespołów,
wykazywać zainteresowanie przebiegiem pracy, zachęcać uczniów do wytrwałości
i samooceny postępów pracy. Należy określić stałe terminy krótkich spotkań, na
których wychowankowie mogliby zdawać relacje z aktualnie wykonywanych dzia-
łań, a jednocześnie można by było dokonywać ewentualnych korekt w zobowią-
zaniach przyjętych do realizacji. Spotkania takie – oprócz tego, że stanowią formę
monitoringu – są bardzo ważnym narzędziem mobilizującym uczniów do systema-
tycznej i terminowej pracy.
Na podstawie oceny poziomu komunikacji w grupie można ustalić, jaki
sposób przekazu informacji będzie najbardziej efektywny. Jeżeli wszyscy uczest-
nicy mają swobodny dostęp do komputerów i Internetu, można wykorzystać
wirtualną przestrzeń do podstawowej komunikacji, co w znacznej mierze ułatwi
i usprawni zarządzanie. Nie można jednak zakładać porozumiewania się wyłącz-
nie za pośrednictwem Internetu, ponieważ jednym z założeń metody projektów
jest podnoszenie umiejętności interpersonalnych.
Wskazane jest wstępne określenie działań, które uczniowie mogą realizować
samodzielnie, oraz tych, które będą wymagały współuczestniczenia innych osób.
Pomocne jest przygotowanie listy sojuszników. Można także zaproponować
22
U. Kierczak, Metoda projektów w pracy nauczyciela wychowania fizycznego, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7850-006-3, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 współpracę lub poprosić o wsparcie i ustalić, z jakimi instytucjami, organizacjami
lub osobami można podjąć współdziałanie, realizując projekt. Należy określić
materialne wymogi projektu, dokonać analizy posiadanych zasobów, przygoto-
wać kosztorys, wstępny budżet, ustalić źródła finansowania.
Po czytelnym określeniu zadań wraz z rezultatem końcowym, harmono-
gramu, standardów wymagań i zasad oceniania – dla podniesienia rangi pracy
oraz mobilizacji uczniów należy podpisać kontrakt pomiędzy grupą realizującą
projekt a nauczycielem. Kontrakt powinien zawierać prawa i obowiązki, czyli
zobowiązanie wychowanków do realizacji określonych w przydziale zadań, oraz
określać sposób oceny i nagrodzenia za wykonaną pracę.
Przed realizacją projektu należy przedstawić swoje zamierzenia dyrek-
cji szkoły oraz całemu gronu pedagogicznemu. Przepisy prawa nakazują także
przedstawienie projektu rodzicom. W czasie tej prezentacji należy wskazać cele
ogólne i szczegółowe, korzyści dla uczniów, szkoły i środowiska, a także podać
wstępny harmonogram zadań.
Projekt w trakcie realizacji powinien być widoczny w środowisku. Upub-
licznienie projektu jest formą reklamy szkoły, ale także dodaje prestiżu pracują-
cym nad jego realizacją uczniom. Działania wychowanków powinny angażować
społeczność lokalną, być dostrzeżone w środowisku, w tym także w lokalnych
mediach.
Ewaluacja
Ewaluacja to systematyczne zbieranie informacji, kontrola tego, w jakim
stopniu podejmowane działania są efektywne i wartościowe. Wyniki ewaluacji
służą podniesieniu jakości pracy i rezultatów działań jeszcze w trakcie ich wyko-
nywania, dlatego w czasie realizacji projektu powinno się ją systematycznie pro-
wadzić. Na pytanie, jak projekt jest odbierany w środowisku, odpowiedzą wyniki
ewaluacji zewnętrznej, natomiast to, co sądzą o przebiegu projektu i jak oceniają
w nim swój udział osoby zaangażowane, ujawni ewaluacja wewnętrzna. Pomocne
w procesie oceniania będzie stworzenie planu ewaluacji oraz opracowanie narzę-
dzi: przygotowanie formularzy ankiet, wytycznych do wywiadów. Ankiety i karty
ewaluacji są najprostszymi i najbardziej popularnymi narzędziami. Ankiety po-
winny być proste, łatwe do wypełnienia oraz do późniejszego opracowania. Wy-
niki ewaluacji pozwalają na systematyczną kontrolę realizacji zadań, dają infor-
macje, co się udało zrealizować, co należy zmienić, jakie jest tempo prac i stopień
zaangażowania. Ewaluacja pozwala na bieżącą modyfikację planów. Składają się
na nią także wywiady, notatki z obserwacji, raporty lub sprawozdania. Wskaźni-
kiem w projektach realizowanych przez uczniów są również oceny szkolne otrzy-
mywane przez nich przed rozpoczęciem projektu i po jego zakończeniu.
23
U. Kierczak, Metoda projektów w pracy nauczyciela wychowania fizycznego, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7850-006-3, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 Podsumowanie
Ostatni i najważniejszy etap projektu to prezentacja rezultatów pracy. Prezen-
tacja jest momentem kulminacyjnym w projekcie. Jest to przedstawienie innym
wyników własnej pracy, a przez to poddanie ich zewnętrznej ocenie. Dlatego ten
ostatni etap powinien mieć formę odświętną i uroczystą. Przeznaczona jest zarów-
no dla społeczności własnej szkoły, jak i środowiska zewnętrznego. Przedstawienie
zrealizowanych zadań, efektów własnej pracy ma bardzo motywujący i mobilizują-
cy charakter. Uczniowie, którzy zaangażowani byli w realizację projektu, pracowali
przez dłuższy czas samodzielnie lub w zespołach, odczuwają naturalną potrzebę
pochwalenia się rezultatem swoich dokonań. Kiedy wkładamy w pracę sporo
wysiłku, pragniemy zauważenia go i docenienia przez innych ludzi. Jeśli ocena
jest pozytywna, pojawia się motywacja do podejmowania kolejnych wyzwań.
Podsumowanie działań powinno być publiczne, wykraczające poza codzienną
szkolną rutynę. Anna Klimowicz w poradniku Jak pracować metodą projektów
w szkole4 proponuje, by prezentacja projektu miała formę wystawy prac plastycz-
nych, fotografii, audycji radiowej, filmu, opracowanej strony internetowej, apelu,
konferencji lub seminarium. Można także zorganizować happening lub pochód,
przygotować montaż słowno-muzyczny, inscenizację, festiwal, koncert, konkurs,
wszelkiego rodzaju pokazy, opracować publikację, przeprowadzić warsztaty dla
innych uczniów. Wyniki i efekty realizacji projektu można także przedstawić poza
szkołą, np. w bibliotece, w domu kultury lub w budynku urzędu gminy. Może to
być także sesja plakatowa na rynku lub happening w parku. Pokazanie swoich do-
konań w innym niż szkoła środowisku może być dla uczniów źródłem dodatkowej
mobilizacji i satysfakcji.
Po prezentacji należy dokonać oceny projektu, która według Bogusławy
D. Gołębniak powinna odpowiedzieć na pytania:
– Jakie działania zrealizowane zostały najlepiej?
– Jakie trudności napotkaliśmy w czasie pracy?
– Co można zmienić i zmodyfikować w kolejnych projektach?
– Co dała realizacja projektu?5
Zakończeniem pracy nad projektem jest opracowanie wspólnie z uczniami
sprawozdania z jego realizacji. Jest to forma notatki informacyjnej i jednocześ-
nie dokument potwierdzający wykonanie projektu. Powinien zostać przekazany
dyrektorowi szkoły lub zarchiwizowany w szkolnej bibliotece. Wraz ze zdjęciami
może stanowić atrakcyjną formę załączników do szkolnej kroniki.
4 Jak pracować metodą projektów w szkole. Poradnik dla uczestników Projektu Akademia Przyszło-
ści, oprac. A. Klimowicz, http://www.eakademiaprzyszlosci.pl/pub/files/Poradnik__Metoda_
projektow.pdf [data dostępu: 1.03.2012].
5 Uczenie metodą projektów, red. B.D. Gołębniak, WSiP, Warszawa 2002.
U. Kierczak, Metoda projektów w pracy nauczyciela wychowania fizycznego, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7850-006-3, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 Kiedy może się nie udać?
Najczęściej występujące „grzechy” w realizacji projektu według Anny Kli-
mowicz to6:
1. Nuda i brak powiązań zadań z praktyką.
Jeżeli temat projektu nie jest interesujący dla realizujących go osób, to
zadania będą wykonywane niestarannie, niechętnie i bez zaangażowania.
Nieudane projekty to projekty, których tematyka jest dla uczniów
nieciekawa, narzucona i kiedy uczniowie nie widzą żadnego powiązania
tematu, jakim się zajmują, z życiem7.
2. Brak zapału uczniów.
Projekt nieciekawy, do realizacji którego uczniowie zostali przymuszeni,
będzie przez nich realizowany bez pasji i entuzjazmu. Jednocześnie brak
zapału ze strony nauczyciela, który także realizuje projekt z obowiązku,
może skutecznie „ostudzić” zapał uczniów. Zbyt długi czas realizacji pro-
jektu, odległy termin zakończenia – powodują powolny spadek zaintere-
sowania – projekt którego realizacja trwa zbyt długo może się po prostu
uczniom znudzić.
3. Brak wsparcia i współpracy ze strony dyrekcji lub rady pedagogicznej.
Projekt wymaga pracy zespołowej nie tylko uczniów. Nauczyciel za-
rządzający projektem sam nie podoła wszystkim obowiązkom, dlatego
konieczne jest wsparcie innych osób pracujących w szkole, docenienie
wysiłków, systematyczne zainteresowanie przebiegiem działań.
4. Zadania zbyt trudne, niejasne instrukcje.
Przydzielone do realizacji zadania muszą być adekwatne do możliwości
uczniów. Zbyt trudne i czasochłonne zadania zniechęcają wychowanków.
Uczniowie powinni otrzymywać proste instrukcje oraz jasne kryteria
dotyczące dobrze wykonanego zadania. Zbyt długie i zawiłe tłumaczenie
powoduje, że uczniowie nie rozumieją tego, co się mówi, lub nie zapamię-
6 Jak pracować metodą projektów w szkole..., dz. cyt.
7 Tamże, s. 11.
25
U. Kierczak, Metoda projektów w pracy nauczyciela wychowania fizycznego, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7850-006-3, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 tają wszystkiego. Dobrze jest przygotować instrukcje na piśmie w prostej
formie wyjaśniające, co należy zrobić, jak wykonać zadanie i w jakim ter-
minie praca ma być zakończona.
5. Niemotywowanie uczniów przez nauczyciela.
Każda osoba wykonująca jakieś zadanie oczekuje uznania za swój wysiłek.
Także uczniów realizujących projekt należy docenić. Formą „wynagro-
dzenia” jest nie tylko szkolna ocena, lecz także aprobata wyrażona słowem
lub gestem. Każdy nauczyciel powinien mieć bogaty zestaw „głasków”,
czyli różnorodnych form uznania. Informacja zwrotna w formie negatyw-
nych uwag nie jest w żaden sposób mobilizująca, przeciwnie, wywołuje
rozdrażnienie i działa destrukcyjnie.
6. Nieumiejętność nauczyciela w zarządzaniu projektem.
Efektywna organizacja pracy uczniów w projekcie wymaga od nauczycie-
la bardzo dobrego zarządzania. Jeżeli nauczyciel jest nieuporządkowany,
chaotyczny, niestaranny, nie potrafi stosować zasady delegacji uprawnień,
czyli za wszelką cenę dąży do trzymania dozoru nad wszystkim, uczniowie
mogą się zniechęcić do podejmowania zadań. Dużo zależy także od do-
brych relacji nauczyciela z wychowankami. Zdecydowanie efektywniejszą
stymulacją do pracy jest przyjazny kontakt i słowa zachęty niż nakazy,
rozkazy w atmosferze przymusu i zastraszania. Praca metodą projektu
wymaga od nauczyciela dużych umiejętności organizacyjnych i komu-
nikacyjnych, zdolności do motywowania wychowanków i nauczycieli
współpracujących.
7. Brak znajomości procesów zachodzących w grupie.
Większość zadań w projekcie uczniowie realizują w formie pracy gru-
powej. Źle dobrany skład osób do grup zadaniowych może całkowicie
przekreślić osiągnięcie sukcesu. W grupie zachodzą specyficzne relacje,
jej członkowie muszą przyjmować określone role – jeżeli zespół będzie
niespójny, żadne zadanie nie zostanie zrealizowane. Praca grupowa prze-
biega przez kolejne, określone z góry etapy. Dla sprawnego kierowania ze-
społem konieczne jest zdiagnozowanie relacji pomiędzy jego członkami.
8. Źle ułożony harmonogram.
Planowanie projektu jest bardzo ważne, przyjęty układ czasowy musi być
możliwy do zrealizowania. W fazie planowania przedsięwzięcia zakłada
się określone ramy czasowe, szacuje, ile czasu zajmie wykonanie pojedyn-
czych zadań. Trudno jednak precyzyjnie przewidzieć przyszłość, dlatego
należy być przygotowanym, że nie wszystko zostanie zrealizowane w pro-
gnozowanym czasie. Planując projekt szkolny, trzeba wziąć pod uwagę,
że jest to praca dodatkowa. Nauczyciele i uczniowie mają inne zajęcia,
lekcje, zadania domowe, sprawdziany. Kiedy nie udaje się wykonać tego,
co zostało zaplanowane, należy dokonać korekt w planie czasowym.
U. Kierczak, Metoda projektów w pracy nauczyciela wychowania fizycznego, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7850-006-3, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012 Na zakończenie teoretycznych rozważań
Literatura poświęcona metodzie projektów jest bardzo bogata, w bibliografii
niniejszej książki zamieszczone zostały publikacje, które każdemu nauczycielowi
mogą dać teoretyczne wsparcie w pracy tą metodą. Warto jednak pamiętać, że to
praktyka czyni mistrza, dlatego nie należy się zrażać pierwszymi niepowodzenia-
mi. Teoria niesprawdzona w praktyce jest tylko zbiorem suchych informacji, ale
jednocześnie brak podstawowej wiedzy teoretycznej jest często przyczyną wielu
niepotrzebnych błędów popełnianych w działaniach. Dla podsumowania teore-
tycznych rozważań przedstawiono poniżej plan działań nauczyciela oraz przy-
kładowe schematy podstawowych dokumentów związanych z realizacją projektu,
które opracowano na podstawie publikacji A. Klimowicz8, B.D. Gołębniak9, Edyty
Brudnik, Anny Moszczyńskiej i Beaty Owczarskiej10 oraz własnych doświadczeń11.
Projekt – krok po kroku. Synteza działań nauczyciela:
– Wybór przez nauczyciela spośród treści podstawy programowej, co może
być realizowane metodą projektów.
– Przygotowanie uczniów do pracy metodą projektów.
– Samodzielne lub z udziałem uczniów wyodrębnienie proponowanych
tematów.
– Szczegółowe sformułowanie tematów projektów i utworzenie zespołów.
– Opracowanie instrukcji / planu projektu.
– Zawarcie z uczniami kontraktu na wykonanie projektu.
– Realizacja zadań projektu.
– Prezentacja projektu.
– Ewaluacja wewnętrzna i zewnętrzna. Ocena projektu.
– Sprawozdanie z realizacji projektu.
8 Jak pracować metodą projektów w szkole..., dz. cyt.
9 Uczenie metodą projektów, dz. cyt.
10 E. Brudnik, A. Moszczyńska, B. Owczarska, Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po
metodach aktywizujących, Zakład Wydawniczy SFS, Kielce 2000.
11 U. Kierczak, Poradnik metodyczny. Od zabawy do sportu i rekreacji. Szkoła podstawowa, WSiP,
Warszawa 2002.
27
U. Kierczak, Metoda projektów w pracy nauczyciela wychowania fizycznego, Kraków 2012 ISBN: 978-83-7850-006-3, © by Oficyna Wydawnicza „Impuls” 2012
Pobierz darmowy fragment (pdf)