Darmowy fragment publikacji:
WIERSZE – ĆWICZENIA EDUKACYJNE –
SCENARIUSZE LEKCJI I UROCZYSTOŚCI SZKOLNYCH
Wybór i opracowanie dla celów dydaktycznych
ALEKSANDRA MICHAŁOWSKA
Siedmioróg
WIERSZE (cid:316) ĆWICZENIA EDUKACYJNE (cid:316)
SCENARIUSZE LEKCJI I UROCZYSTOŚCI SZKOLNYCH
Wybór i opracowanie dla celów dydaktycznych
ALEKSANDRA MICHAŁOWSKA
Wiersze.zilustrował.
ARTUR PIĄTEK
Siedmioróg
Redaktor.prowadzący
Iwona.Gawry(cid:258)
Redakcja
Anna.Jackowska,.Beata.Szcze(cid:258)niak
Projekt.okładki
Artur.Piątek
Janusz Baszczak, Marta Blachura, Dorota Fic, Patrycja Gazda, Witold Gurbisz, Iwona Himik,
Ilustracje na stronach edukacyjnych
Kasia.Kołodziej,.Andrzej.Krawczak,.Anna.Larina,.Artur.Lobus,.Agnieszka.Nied(cid:283)wiadek,.
Artur.Nowicki,.Przemysław.Obara,.Artur.Piątek,.Marcin.Piwowarski,.Monika.Pollak,.
Marek.Regner,.Łukasz.Ryłko,.Marcin.Siankiewicz,.Jacek.Skrzydlewski,.Jarosław.Talarski,.
Tatiana.Ugrina,.Jarosław.Żukowski
W.ksią(cid:285)ce.wykorzystano.równie(cid:285).reprodukcję.obrazu.Macierzyństwo.Stanisława.Wyspiańskiego.
Opracowanie.gra(cid:287).czne.i.skład
Barbara Wieczorek
Wydawnictwo doło(cid:285)yło wszelkich starań, aby ustalić oryginalne wersje wierszy. Je(cid:258)li wersje zamieszczone
w niniejszej publikacji zawierają jakiekolwiek nie(cid:258)cisło(cid:258)ci, prosimy o kontakt osoby, które są w posiadaniu
jakichkolwiek informacji mogących przyczynić się do ustalenia oryginalnych wersji wierszy.
Wydawnictwo zwraca się te(cid:285) z pro(cid:258)bą o kontakt do wszystkich osób, które są w posiadaniu jakichkolwiek
informacji mogących przyczynić się do ustalenia nazwisk autorów (lub ich spadkobierców) publikacji,
których autorstwo oznaczone jest jako nieznane.
ISBN.978-83-7568-636-4
(cid:325).by.Siedmioróg,.2011
Wydawnictwo.Siedmioróg
ul..Krakowska.90,.50-427.Wrocław
Księgarnia.wysyłkowa.Wydawnictwa.Siedmioróg
www.siedmioróg.pl
Wrocław.2011
1
1 wrzeœnia
wrzeœnia
Pocz¹tek
Początek
roku szkolnego
roku szkolnego
Dzień dobry, szkoło!
Żegnajcie,.lasy.zielone,
(cid:285)egnajcie,.rzeki.błękitne.
Ju(cid:285).wrzesień.idzie.przez.łąki
i.wrzosem.liliowo.kwitnie.
(…)
Żegnajcie,.letnie.przygody,
czas.ju(cid:285).powracać.do.domu.
Złocą,.czerwienią.się.li(cid:258)cie
dębów,.jesionów.i.klonów.
Witaj.nam,.szkoło.radosna,
grająca.dzwonkiem.co.rano!
Dzień.dobry,.szkoło.wesoła.
Lesie.i.łąko,.dobranoc.
Tadeusz Kubiak
6
1 w r z e œ n i a
Początek roku szkolnego
7
Do zobaczenia!
Jeszcze.ostatni.koncert.(cid:258)wierszcza
I.lot.jaskółek.hen,.wysoko.
Jeszcze ostatni spacer w lesie,
Zanim.zagwi(cid:285)d(cid:285)e.na.nas.pociąg.
Żal.się.rozstawać.z.przyjaciółmi,
Bo.dobrze.było.razem.z.nimi.
Lecz.u(cid:258)miechnijmy.się.do.siebie:
Za.rok.znowu.się.zobaczymy!
Ryszard Przymus
8
1 w r z e œ n i a
Pamiątka z wakacji
Choć.wczoraj.było.tu.cicho,
dzi(cid:258).miły.gwar.jest.przed.szkołą.
Wróciły.dzieci.z.wakacji
i.rozprawiają.wesoło.
Opowiadają.przygody.
O,.nie.brak.było.ich.latem!
I.pokazują.pamiątki,
zbiory.naprawdę.bogate.
Jola ma sto muszelek,
a.ka(cid:285)da.prawie.jest.inna,
Basia.przywiozła.słonko,
które.l(cid:258)ni.złotem.w.bursztynach.
Ja(cid:258).ma.góralską.ciupagę,
Sta(cid:258).(cid:316).portret.z.kudłatym.misiem.
(cid:316).A.co.ty,.Krysiu,.przywiozła(cid:258)?.(cid:316)
pytają.dzieci.Krysię.
Zarumieniła.się.Krysia.
(cid:316).Nie.mam.muszelki,.bursztynu.
Mam.za.to.adres.Gra(cid:285)ynki
i.przyja(cid:283)ń.wielką,.jedyną.
Będziemy.do.siebie.pisać,
będziemy.wspominać.morze.
I.to.jest.moja.pamiątka,
którą.z.wakacji.przywo(cid:285)ę.
Czesław Janczarski
Początek roku szkolnego
9
Tornister pełen u(cid:258)miechów
(cid:316).Co.zapakujesz.w.tornister?
(cid:316).Ksią(cid:285)ki,.zeszyty.czyste,
Ołówek,.kredki,.długopis.
(cid:316).I.na.tym.kończy.się.opis?
(cid:316).Nie!.Jeszcze.wło(cid:285)ę.linijkę,
Jeszcze.ekierkę.i.cyrkiel,
Jeszcze.drugie.(cid:258)niadanie,
Jeszcze.jabłko.rumiane.
I jeszcze…
(cid:316).Co.tam.jeszcze?
(cid:316).Jeszcze.co(cid:258).bardzo.wa(cid:285)nego:
Mnóstwo.wesołych.u(cid:258)miechów!
Zaniosę.je.do.szkoły,.
Żeby.się.co.dzień.dzielić
U(cid:258)miechem.z.kolegami
I.z.ka(cid:285)dym.z.nauczycieli.
I.z.panią.wo(cid:283)ną.w.szatni,
I.z.tym.kolegą.małym,
Co pierwszy raz jest w szkole
I.strasznie.jest.nie(cid:258)miały(cid:302)
Wanda Chotomska
10
1 w r z e œ n i a
Pierwsza klasa
Ju(cid:285).wrzesień!.Głos.dzwonka.wesoły
uciszył.ostatnie.hałasy.
Dzi(cid:258).pierwszy.raz.idę.do.szkoły!
Z.u(cid:258)miechem.wbiegam.do.klasy.
W.plecaku.przycię(cid:285)kim.okropnie
(jak.dobrze,.(cid:285)e.tato.nie(cid:258)ć.pomógł!)
jest miejsce na dobre stopnie,
które.mam.przynie(cid:258)ć.do.domu.
W.tej.szkole.nie.będę.się.nudzić!
Jest.globus,.są.inne(cid:302).zabawki,
tu.poznam.(cid:258)wiat,.mądrych.ludzi
i.Julkę,.tę.z.pierwszej.ławki(cid:302)
Nauczę.się.czytać.i.liczyć..
Jak.mądrym.być?.Jak.ruszać.głową?
Tu.kredą.na.wielkiej.tablicy
napiszę.swe.pierwsze.słowo!.
Wiesław Drabik
Początek roku szkolnego
11
O Janku nieuku
Był.sobie.chłopczyk,.imieniem.Janek,
Na.pozór.skromny.niby.baranek,
Ale.w.istocie.wisus.jak.mało,
Któremu.nic.się.uczyć.nie.chciało.
Nieraz.go.ojciec.szuka.na.ganku,
Biega.i.woła:.(cid:316).(cid:311)Do.ksią(cid:285)ki,.Janku!(cid:309)
A.on.się.kryje.i.my(cid:258)li.sobie:
(cid:311)Nie.dzi(cid:258),.to.jutro.lekcje.odrobię!(cid:309)
Za.to.do.ły(cid:285)ki,.za.to.do.miski,
Biegł,.a(cid:285).na.nogach.miewał.odciski,
Lecz.do.nauki,.(skaranie.Bo(cid:285)e),
Pro(cid:258)ba.i.gro(cid:283)ba.nic.nie.pomo(cid:285)e.
Martwił.się.ojciec,.martwiła.matka,
Zwłaszcza,.jednego.mając.gagatka,
I.nieraz.sobie.w.kącie.wzdychali:
Co.te(cid:285).to.z.niego.wyro(cid:258)nie.dalej?
A.Janek.jedno.powtarzał.w.koło:
(cid:316).(cid:311)Dzi(cid:258).się.pobawię.jeszcze.wesoło,
Czas.taki.piękny,.pogodę.wró(cid:285)y,
Zresztą.przede.mną.le(cid:285)y.rok.du(cid:285)y!(cid:309)
I.tak.przemknęły.nad.głową.Jana,
Palące.lato,.jesień.rumiana,
Przemknął.do.nauk.wiek.młody,.(cid:258)wietny,
A(cid:285).wyrósł.z.Janka.(cid:316).dudek.kompletny!
O.drogie.dzieci!.na.ka(cid:285)dym.kroku,
Los.tego.Janka.miejcie.na.oku;
Rok.nie.tak.długi.jak.wy.sądzicie,
A.z.drobnych.chwilek.składa.się.(cid:285)ycie!
Władysław Bełza
12
1 w r z e œ n i a
Ksią(cid:285)ka
Czemu.ksią(cid:285)ka.stoi.niema?
Mo(cid:285)e.o.czym.mówić.nie.ma?
Jej.literek.czarne.rządki
smutne.jak.jesienne.grządki.
Czemu taka nudna, pusta,
jakby.jej.zamknięto.usta?
A(cid:285).tu.nagle,.moja.miła,
niema.ksią(cid:285)ka.przemówiła.
I.gadała,.i.(cid:258)piewała,
czego.nie.opowiadała!
O.przygodach,.awanturach,
ptakach,.kwiatach,.morzach,.górach.
Gdzie.to.wszystko.w.niej.mieszkało?
Jak.to.wszystko.w.niej.drzemało?
Chyba.nie.ma.o.co.pytać:
nauczyli(cid:258)my.się.czytać.
Anna Kamieńska
Strona edukacyjna
13
Pasowanie na ucznia to uroczyste
przyjęcie do grona uczniów dzieci, które
dopiero rozpoczynają naukę w szkole.
Pasowanie odbywa się podczas apelu
szkolnego w obecności rodziców, nauczycieli
i dyrekcji szkoły. NajwaŜniejszym elementem
pasowania jest ślubowanie, czyli uroczyste
złoŜenie przysięgi. Dzieci wyciągają dwa
palce prawej ręki w kierunku sztandaru
szkolnego i ślubują, Ŝe będą dobrymi
Polakami oraz Ŝe będą pilnie się uczyć
i dbać o dobre imię szkoły i klasy.
Posłuchaj i odpowiedz
e
j
c
a
k
a
w
y
m
a
n
i
m
o
p
s
W
Posłuchaj wiersza Do zobaczenia!
Jakie są ostatnie wspomnienia z wakacji
bohaterów wiersza? Czy Ty takŜe
zaprzyjaźniłeś się z kimś w czasie wakacji?
Czy masz nowego kolegę lub koleŜankę?
Posłuchaj wiersza Pamiątka z wakacji
i wymień wszystkie pamiątki, jakie dzieci
przywiozły z wakacji. Czy potrafisz
odgadnąć, z jakich miejsc pochodzą
te pamiątki? Jaką pamiątkę przywiozła
Krysia? A gdzie Ty byłeś na wakacjach?
Czy przywiozłeś stamtąd jakieś pamiątki?
Początek roku szkolnego
Czy wiesz, Ŝe...
Rok szkolny trwa niecałe dziesięć miesięcy
– rozpoczyna się 1 września, a kończy
w drugiej połowie czerwca.
W pierwszym dniu szkoły dzieci
przychodzą na uroczysty apel
z okazji inauguracji,
czyli rozpoczęcia
roku szkolnego. Tego
dnia dzieci obowiązuje
strój galowy.
Następnego dnia rozpoczynają się
lekcje. Oprócz podręczników, czyli ksiąŜek
słuŜących do nauki, i zeszytów uczeń nosi
w tornistrze przybory szkolne – drobne
przedmioty, które pomagają mu w nauce
(na przykład piórnik, długopis, flamastry,
kredki, linijkę). Lekcje odbywają się
w klasach. W klasie znajduje się wiele
przedmiotów pomagających nauczycielom
w prowadzeniu lekcji, a uczniom – w lepszym
i szybszym zrozumieniu omawianego
materiału. Przedmioty te nazywamy
pomocami naukowymi (na przykład mapa,
globus).
Trudne s łowa
w r z o s – n i ew i e l k a ro ś l i n a o d ro b n y c h
j a s n o f i o l e t ow y c h kw i a t a c h
l i l i ow y – ko l o r j a s n o f i o l e t ow y
w i su s – u r w i s , ł o b u z
du d e k kom p l e tn y – g ł u p i e c
14
Strona edukacyjna
Posłuchaj i odpowiedz
Z a d a n i e
o
g
e
n
l
o
k
z
s
u
k
o
r
k
e
t
ą
z
c
o
P
Ile przedmiotów zapakuje
do tornistra uczeń z wiersza
Tornister pełen uśmiechów?
Które z tych przedmiotów
są przyborami szkolnymi?
Co bohater wiersza jeszcze
przyniesie do szkoły?
Posłuchaj wiersza O Janku
nieuku i powiedz, kto to jest
nieuk. Czy Janek zmienił
swoje postępowanie?
Gdyby nie wynaleziono
druku, ksiąŜki nadal
przepisywano by
ręcznie. Przez to
byłyby bardzo drogie.
Dzięki wynalazkowi
druku wiedza
i informacje
w ksiąŜkach i gazetach
są dostępne dla kaŜdego.
RozwiąŜ rebus, a dowiesz się, kto wynalazł druk.
Czy wiesz, Ŝe...
Biblioteka to miejsce,
w którym przechowuje się
i udostępnia czytelnikom ksiąŜki
i czasopisma. W kaŜdej szkole
znajduje się biblioteka szkolna,
w której pracuje bibliotekarka
lub bibliotekarz. Z biblioteki
moŜna wypoŜyczać ksiąŜki,
czyli zabierać je do domu
na określony czas, po którym
trzeba je zwrócić.
Czytelnia to miejsce w bibliotece,
gdzie moŜna usiąść i poczytać
ksiąŜki i czasopisma na miejscu.
NaleŜy pamiętać o tym, Ŝe
zarówno w bibliotece, jak
i czytelni trzeba zachować ciszę.
KsiąŜki będą Ci towarzyszyć
podczas całej nauki w szkole.
Elementarz to ksiąŜka, z której
nauczysz się czytać i pisać.
Podręczniki to ksiąŜki, dzięki
którym zdobywasz wiedzę
z róŜnych dziedzin (na przykład
podręcznik do matematyki).
K
s
i
ą
Ŝ
k
a
T
w
o
i
m
n
a
j
l
e
p
s
z
y
m
p
r
z
y
j
a
c
i
e
l
e
m
Lektury szkolne to najciekawsze
ksiąŜki dla dzieci, które kaŜdy
uczeń powinien przeczytać.
Ćwiczenia to zbiór zadań dotyczący
danego przedmiotu. Ćwiczenia są
wyjątkowymi ksiąŜkami, poniewaŜ
moŜna w nich pisać.
KsiąŜka składa się z okładki oraz trzonu.
Okładka moŜe być twarda lub miękka;
zawiera tytuł ksiąŜki, nazwisko autora
i nazwę wydawnictwa, czasem krótki opis
ksiąŜki. Trzon to „środek” ksiąŜki – kartki
z tekstem i ilustracjami. Wszystkie kartki
są ponumerowane. Na początku ksiąŜki
umieszczona jest strona tytułowa
z tytułem i autorem. Za nią lub na końcu
ksiąŜki znajduje się spis treści – wymienia
się w nim tytuły wszystkich rozdziałów
i numery stron, na których zaczynają się
poszczególne rozdziały.
Posłuchaj i odpowiedz
Posłuchaj wiersza KsiąŜka i wytłumacz,
dlaczego ksiąŜka przestała być niema.
O czym opowiadają Twoje ulubione ksiąŜki?
1
wrzeœnia
Rocznica wybuchu
II wojny (cid:258)wiatowej
Bagnet na broń
Kiedy.przyjdą.podpalić.dom,
ten.w.którym.mieszkasz.(cid:316).Polskę,
kiedy.rzucą.przed.siebie.grom,
kiedy.runą.(cid:285)elaznym.wojskiem
i.pod.drzwiami.staną,.i.nocą
kolbami.w.drzwi.załomocą.(cid:316)
ty,.ze.snu.podnosząc.skroń,
stań.u.drzwi.
Bagnet.na.broń!
(…)
Władysław Broniewski
16
1 w r z e œ n i a
Szarymi szeregami (Hymn Szarych Szeregów)
(cid:302)I.i(cid:258)ć.będziemy.w.Polskę.szarymi.szeregami
i.będzie.Bóg.nad.nami.(cid:316).i.będzie.Naród.z.nami(cid:302)
I.będziem.szli,.jak.hymny,.skro(cid:258).wsi,.skro(cid:258).miast,.polami,
i.będziem.równać.w.prawo.
szarymi.szeregami(cid:302)
Gdy.cisną.nam.wyzwanie.z.zachodu.i.ze.wschodu,
ruszymy.do.pochodu.(cid:316).Zawisza.miecz.nam.poda.
Zatętni.ziemia.twardo.gąsienic.kopytami.(cid:316)
i.i(cid:258)ć.będziemy.w.ogień.
szarymi.szeregami(cid:302)
(…)
I.będziem.Gmach.budować.rycerskim,.zwykłym.bojem,
otworzym.wszerz.podwoje.dla.trudu,.dla.Pokoju.
I.będzie.Polska.młodą.(cid:316).my.będziem.Polakami.(cid:316)
i.staniem.w.stra(cid:285).przed.Gmachem
szarymi.szeregami(cid:302)
(cid:302)I.i(cid:258)ć.będziemy.z.Polską.szarymi.szeregami
i.będzie.Bóg.nad.nami.(cid:316).i.będzie.Naród.z.nami(cid:302)
I.będziem.trwać.(cid:316).Kamieniem.(cid:316).wzdłu(cid:285).dróg.
.
i.wie(cid:258)ć.będziemy.Młodych
szarymi.szeregami(cid:302)
..............drogowskazami
.
.
.
Tomasz Ja(cid:283)wiński
Strona edukacyjna
17
R
o
c
z
n
i
c
a
w
y
b
u
c
h
u
I
I
w
o
j
n
y
ś
w
i
a
t
o
w
e
j
Zawiszacy w czasie wojny pomagali
rannym Ŝołnierzom, przenosili tajne
meldunki i listy.
W latach 1942–1943 armia
radziecka zaczęła wypierać Niemców
z terenu Związku Radzieckiego
i zbliŜać się do granic Polski.
1 sierpnia 1944 roku wybuchło
powstanie warszawskie. Polacy, licząc
na pomoc sojuszniczej armii radzieckiej,
zbrojnie wystąpili przeciwko
hitlerowskiej władzy. Jednak
pomoc ze strony wojsk
radzieckich nigdy nie nadeszła.
Powstańcy byli skazani
na własne siły. Mimo Ŝe
hitlerowcy cały czas ostrzeliwali
i bombardowali Warszawę,
zacięte walki trwały 63 dni.
Na początku października
1944 roku dowódcy powstania poddali się.
8 maja 1945 roku wojska niemieckie
poddały się – tym samym zakończyła
się II wojna światowa, w której Polska
poniosła największe straty spośród
wszystkich państw Europy.
Czy wiesz, Ŝe…
1 września 1939 roku wczesnym
rankiem wojska niemieckie zaatakowały
polski półwysep Westerplatte – rozpoczęła się
II wojna światowa. Niemcy, których
wodzem był Adolf Hitler, uderzyły
na Polskę jednocześnie od północy,
zachodu i południa. Samoloty
wroga bombardowały oddziały
wojsk, drogi, linie kolejowe
i miasta. Polscy Ŝołnierze dzielnie
bronili ojczyzny, lecz nie mogli
sprostać niemieckiej przewadze.
17 września 1939 roku
wschodnie granice Polski
przekroczyła, bez wypowiedzenia
wojny, armia radziecka. Związek
Radziecki (obecnie Rosja), na czele
którego stał Józef Stalin, i Niemcy podzieliły
między siebie Polskę. Bieg wydarzeń
odwrócił się w 1941 roku, gdy Niemcy na-
padły na Związek Radziecki. Tym samym ra-
dziecka armia stała się sojusznikiem
Polski i innych państw walczących przeciwko
Niemcom. W okupowanej (zajętej) przez
Niemcy Polsce powstało wiele tajnych
organizacji walczących z okupantem.
W tej walce wielkim
męstwem i odwagą
odznaczyli się
harcerze. Wielu
z nich oddało
za ojczyznę Ŝycie.
Podczas wojny
druŜyny harcerskie
działały pod nazwą
Szare Szeregi, a najmłodszą
grupą Szarych Szeregów byli
Zawiszacy (postać Zawiszy
Czarnego jest wzorem dla
polskich harcerzy i harcerek).
Pobierz darmowy fragment (pdf)