W czasach, gdy coraz rzadziej czytamy wiersze, a dramatów nie czytamy już prawie w ogóle, gdy powieść staje się coraz częściej komercyjnym czytadłem, warto zwrócić uwagę na esej. To taki osobliwy gatunek literacki, w którym autor jest zwykle tematem, bohaterem i narratorem utworu. A zatem historia eseju to siła rzeczy również historia eseistów...

Uprawiany co najmniej od czasów Montaigne'a, esej stał się w XX wieku jednym z najważniejszych gatunków literackich, równie istotnym jak wiersz liryczny, poemat czy powieść. Sięgali po niego także najwybitniejsi pisarze polscy: Witold Gombrowicz, Zbigniew Herbert, Czesław Miłosz, Jerzy Stempowski. Grunt pod ich dokonania przygotowali twórcy wcześniejszego stulecia, m.in. Aleksander Świętochowski...

Uprawiany co najmniej od czasów Montaigne'a, esej stał się w XX wieku jednym z najważniejszych gatunków literackich, równie istotnym jak wiersz liryczny, poemat czy powieść. Sięgali po niego także najwybitniejsi pisarze polscy: Witold Gombrowicz, Zbigniew Herbert, Czesław Miłosz, Jerzy Stempowski. Grunt pod ich dokonania przygotowali twórcy wcześniejszego stulecia, m.in. Aleksander Świętochowski...

Uprawiany co najmniej od czasów Montaigne'a, esej stał się w XX wieku jednym z najważniejszych gatunków literackich, równie istotnym jak wiersz liryczny, poemat czy powieść. Sięgali po niego także najwybitniejsi pisarze polscy: Witold Gombrowicz, Zbigniew Herbert, Czesław Miłosz, Jerzy Stempowski. Grunt pod ich dokonania przygotowali twórcy wcześniejszego stulecia, m.in. Aleksander Świętochowski...

Mierzenie się z esejem to książka o tym, jak zakorzeniał się esej literacki w polskiej świadomości literackiej XX wieku, jak pisywali o tej formie badacze i krytycy oraz jak różnie pojmowany jest sam termin „esej”. Autorka proponuje przyjęcie modelu teoretycznego gatunku oraz przedstawia hipotezy dotyczące ewolucji form wyprowadzanych z eseju.

Część zatytułowana Obecność eseju w literaturze polskiej to historyczne ujęcie...

Autor po raz kolejny pisze historię literatury najnowszej, począwszy od późnego romantyzmu (Norwid) do dni ostatnich (Herbert, Herling-Grudziński), szczególny nacisk kładąc na relację między tekstem i rzeczywistością, na sposoby wyrażania świata. Literatura nurtu obiektywistycznego, obstając za istnieniem „tamtej strony” dyskursu, równocześnie uznaje, że nie mamy do niej żadnego bezpośredniego dostępu...

Gdy jako chłopak niemal codziennie spoglądałem przez okno mojej szkoły, wpatrując się w horyzont i myśląc o tym, co przyniesie przyszłość, nigdy nie sądziłem, że będzie tak niezwykłą, fantastyczną przygodą. Przez kilkadziesiąt lat historia Polski działa się dosłownie na moich oczach, na wyciągnięcie ręki. Poznałem wszystkich jej bohaterów, widziałem chwile ich triumfu i klęski...

Esej o malarstwie Diderota jest jednym z najgłośniejszych tekstów o sztuce w pisarstwie francuskim. Był podsumowaniem kilkuletniego okresu życia Diderota, w dużej mierze poświęconego sztukom pięknym, poprzedzonego z kolei latami rozważań nad fizjologicznymi uwarunkowaniami odbioru i studiami nad psychologią twórczości.
Bardzo szybko po ukazaniu się (1795) wszedł do międzynarodowego obiegu myśli o sztuce i już u progu romantyzmu należał...

'Umarła moja ciocia, siostra taty' - zaczyna Stiepanowa i zdanie to staje się punktem wyjścia do próby napisania historii rodziny. Ale choć autorka szuka śladów własnych prababć, dziadków i rodziców,

to nie oni są głównym tematem tej książki. Jest nim mechanizm pamięci.

Czy zapomniane przedmioty, karteluszki, zasłyszane fakty zachowują pamięć o przeszłości? Jak zapamiętać wiek XX...

'Umarła moja ciocia, siostra taty' - zaczyna Stiepanowa i zdanie to staje się punktem wyjścia do próby napisania historii rodziny. Ale choć autorka szuka śladów własnych prababć, dziadków i rodziców, to nie oni są głównym tematem tej książki. Jest nim mechanizm pamięci.

Czy zapomniane przedmioty, karteluszki, zasłyszane fakty zachowują pamięć o przeszłości? Jak zapamiętać wiek XX...

„W Warszawie” analiza i interpretacja. Wypracowanie zawiera analizę i interpretację wiersza „W Warszawie” Czesława Miłosza. Autor występuje tu jako moralista oraz świadek epoki. Dokładnie ukazuje brzemię jakie ciąży na poecie. Rozróżnia również dwa odmienne gatunki poezji. Poniższe wypracowanie omawia całość utworu. Wskazano budowę wiersza oraz środki artystyczne użyte przez autora...

Gułag – nieludzki system represji, który stał się piekłem przeciwników, ofiar czystek i ludzi niewygodnych oraz zbędnych dla komunistycznej władzy. Jego przejmujący obraz stworzyli wielcy pisarze, m.in. Aleksander Sołżenicyn, Wiktor Szałamow, Gustaw Herling-Grudziński. W literaturze faktu opisała go Anne Applebaum w tej książce.
„Gułag” to znacznie więcej niż historia sowieckiego systemu obozów pracy...

Celem tego eseju jest przedstawienie wyczerpującej odpowiedzi na zasadnicze pytania egzystencjalne, a w szczególności na pytanie – kim jest człowiek i czy jego życie ma sens? Odpowiedź na te pytania dana jest w ramach ogólnego modelu istniejącej rzeczywistości, inspirowanego przez warunek konieczny, aby życie każdego człowieka miało prawdziwy, a nie tylko pozorny sens...

Argumentacja, myślenie, działanie jest pierwszym tomem nowej serii wydawniczej „Bibliotheca Philosophica”, która nawiązuje do tradycji wydawanego przez Instytut Filozofii Uniwersytetu Łódzkiego czasopisma „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica”. W publikacji znajduje się siedem esejów poświęconych szeroko rozumianej teorii argumentacji. Czytelnik znajdzie wśród nich pogłębioną analizę argumentów oraz kontrargumentów...

Autentyczna historia chłopca napisana przed wojną. We wstępie czytamy: Franek istniał naprawdę. Historia nie jest zmyślona. Fabryki należały wtedy do prywatnych właścicieli. Nie wszyscy ludzie mieli  pracę. Panowało bezrobocie. Robotnicy nieraz szukali pracy na próżno przez wiele tygodni, a nawet miesięcy. Byli nawet tacy, co przez kilka lat nie mogli nic znaleźć. Żyli w nędzy zarabiając dorywczo po kilka złotych...

Głośny esej polityczny, w którym Wilde rysuje wizję nowego ustroju opartego na wolności, humanizmie i sztuce. Autor kwestionuje wszelkie formy politycznego, społecznego i ekonomicznego przymusu wobec jednostki, podkreśla potencjał drzemiący w każdym z nas, nawołuje do życia autentycznego i godnego a takie najpełniej może się realizować w obszarze kreacji artystycznej. Odżegnuje się od schlebiania masowym gustom i broni indywidualizmu...

Tak Zapamiętałem – zbiór niepublikowanych wspomnień jednego z najwybitniejszych prozaików polskich XX i XXI wieku, autora takich książek jak Benek Kwiaciarz, Książę nocy, Homo Polonicus. Ludzie sportretowani w tej książce swoim życiem obejmują zwykle trzy epoki. Nowakowski opisuje rodowody bohaterów wywodzących się sprzed II wojny światowej, był przenikliwym świadkiem i krytykiem epoki PRL-u...

Monografia zbiorowa twórczości Wiesława Myśliwskiego zawiera osiemnaście szkiców interpretujących jego powieści i twórczość dramaturgiczną oraz teatralne i filmowe realizacje jego dramatów i powieści. Monografia uzupełniona jest o przedruk eseju Wiesława Myśliwskiego „Kres kultury chłopskiej” oraz rysunkiem – szkicem do portretu Wiesława Myśliwskiego sporządzonym przez Stanisława Baja...

W bożonarodzeniowy poranek Chłopiec dostaje wiele prezentów. Wśród nich jest Aksamitny Królik, który w dziecięcym pokoju spotyka wiele innych zabawek. Niestety nie wszystkie z nich są tak przyjazne jak on. Królik nawiązuje jednak znajomość ze starym Zamszowym Koniem, który wie, co to znaczy być PRAWDZIWYM i właśnie to staje się jego największym marzeniem.

Niesie to za sobą również wiele pytań...

Brawurowa, porywająca, tragiczna i śmieszna opowieść o końcu świata na gdyńskim Pekinie. Głos Salci Hałas przepełniają żar, gniew i siła. Autorka pokazuje Polskę z punktu widzenia mieszkańców dzielnicy przeznaczonej do „rewitalizacji przez likwidację”. Ale prawdziwym bohaterem tej opowieści jest język – to prawdziwy literacki potop, polka galopka, tsunami, żywioł! Dawno nie czytałam tak mocnej rzeczy...

Autor przygląda się mrocznym tajemnicom polskiego romantyzmu. Czy w ciemnych głębinach Świtezi żyły straszne dziewice? Czy Mickiewicz w swych balladach nas zwodzi, puszcza wodze wyobraźni, czy mówi nam coś prawdziwego, opisuje nam świat rzeczywisty? „Kto powiada, że gminnych baśni nie należy traktować serio, powiada tym samym, że jest mądrzejszy od Mickiewicza, że wie coś lepiej niż on...

Autor przygląda się mrocznym tajemnicom polskiego romantyzmu. Czy w ciemnych głębinach Świtezi żyły straszne dziewice? Czy Mickiewicz w swych balladach nas zwodzi, puszcza wodze wyobraźni, czy mówi nam coś prawdziwego, opisuje nam świat rzeczywisty? „Kto powiada, że gminnych baśni nie należy traktować serio, powiada tym samym, że jest mądrzejszy od Mickiewicza, że wie coś lepiej niż on...

Cyprian Kamil Norwid, Pisma wszystkie. T. 2, Cz. 2, Wiersze, PIW, Warszawa 1971

Książki Lecha Witkowskiego o autorytecie to imponujące mozaiki poglądów, ogarniające tysiące lat myśli ludzkiej. Dopiero „stając na ramionach olbrzymów”, jak określał taką postawę w nauce Isaac Newton, Witkowski ostrożnie i skromnie kreśli własne stanowisko filozoficzne i pedagogiczne. W ten godny zalecenia sposób sam staje się autorytetem od autorytetów.

Piotr Sztompka, członek rzeczywisty PAN

Książka Lecha Witkowskiego...

Kiedy miłość staje się obsesją, macierzyństwo przekleństwem, a sztuka zapomnieniem. Historia, która staje się coraz bardziej rzeczywista, będąc coraz mniej realną.

„Morfina” to zapis myśli płynących spod świadomości. Monolog wewnętrzny nastolatki, której przemyślenia na temat świata, otoczenia oraz najbliższych, a także siebie samej zapełniają kolejne karty utworu...

„Szuflada…” jest udaną próbą rozliczenia się z tym, co — choć ludzkie i częste — to zwykle piętnowane i zawstydzające. Jest to zatem zbiór poezji zdecydowanie nie dla dzieci; dorosły za to dostrzeże tu siebie i nie raz powróci do tomiku by poczuć znajome mrowienie. Skoro po latach szuflada nareszcie jest otwarta, to najwyraźniej treści wciąż są aktualne i być może komuś niezwykle potrzebne...