Encyklopedia to paszport, który pozwala przekroczyć granicę literackiej ojczyzny Gonçalo M. Tavaresa – jednego z najwybitniejszych współczesnych portugalskich pisarzy. To zapis rozmów, lektur i myśli krążących wokół takich tematów, jak nauka, strach, muzyka, związki i literatura. Te błyskotliwe notatki układają się w księgę, której patronem mógłby zostać sam Fernando Pessoa...

'„Jest w tej korespondencji nurt egzystencjalny, mistyczny, psychologiczny, malarski, literacki, polityczny, miłosny, przeplecione i zaświadczone życiem. To jest opowieść o otwieraniu się na rzeczywistość, o wierności w przemianie, o źródłach wewnętrznej siły, o wolności i sensie”.

Wojciech Karpiński

„Zostały nam tylko listy, a może aż listy, dwa tomy korespondencji między tymi...

Opowieść inspirowana faktami o księdzu i filozofie, który dowiaduje się, że nie jest tym, kim jest. Próbuje odkryć swoją prawdziwą tożsamość, ale we współczesnym świecie, w którym trzeba jasno określić swoje pochodzenie, wiarę czy narodowość, zaczyna coraz bardziej odczuwać swoją inność i obcość, a próby scalenia swojej osobności w spójną całość raz po raz narażają go na nieoczekiwane...

'Polsko-niemiecka pisarka Eleonora Kalkowska (1883–1937) jest autorką między innymi głośnego lirycznego manifestu antywojennego Der Rauch des Opfers z 1916 roku oraz odnoszących sukcesy sceniczne sztuk z nurtu teatru społecznego niepokoju: Sprawy Jakubowskiego (1929) i Doniesień drobnych (1932). Urodziła się w Warszawie, lecz po licznych migracjach przez większość życia związana była z Berlinem okresu Republiki Weimarskiej...

W 1943 roku Ada Eliot Sheffield w liście do brata wspominała jego dziecięcą wrażliwość na rytm usłyszanych fraz. Powstający wówczas poemat Cztery kwartety był według niej dziełem, w którym – jak w zabawach braciszka – „myśl o rytmie wyprzedza słowa”. Osobliwa muzyczność języka towarzyszy również dramatom autora Ziemi jałowej. W zamyśle krytycznym Eliota muzyka miała rozszerzać możliwości...

Związki poezji i nocy można wskazać w każdym czasie. Jednakże nigdy przedtem ani nigdy potem nie były one tak intensywne jak w epoce romantyzmu. Ich charakter mogłyby wyrazić takie słowa jak fascynacja, a nawet pasja. Najbardziej natężone i ontologicznie ważkie chwile poezji romantycznej mają swoje źródło w tym, co nocne. Noc to najwyrazistsze piętno romantyzmu, to jego estetyka...

'Czy to przypadek, że historię upadku człowieka zainicjowała przedstawicielka rodu kobiecego? Nawet jeśli do tej pory zaślepiały nas przykłady matczynej czułości lub urokliwa delikatność dziewic, czas nadszedł, aby zakwestionować rzekomą cnotliwość płci pięknej i ukazać jej prawdziwe oblicze.

Drobiazgowe studia fizjologiczne Cesarego Lombroso dostarczają licznych dowodów na to...

'Dobra literatura tak jak alkohol potrafi uzależnić i przenieść w odmienne stany świadomości. A gdyby tak obie rzeczy połączyć? Wtedy powstałaby mieszanka piorunująca, która zadowoli zarówno mola książkowego, jak i amatora napojów wyskokowych. Efektem takich alchemicznych poszukiwań jest Literacki almanach alkoholowy, będący kompendium wiedzy na temat alkoholowych gustów wybitnych pisarzy i stworzonych przez...

'Genet Gombrowicza to inny Gombrowicz, taki, jakiego dotąd nie było, bo właściwie to nigdy go nie było. Taki, który już wie, że nie jest sam, że tak obok niego, jak w nim jest jeszcze inny Gombrowicz i że jest nim właśnie Genet.

Przez tyle lat żyli obok siebie nic o sobie nie wiedząc i nieraz zacierali swoje ślady w pejzażu literatury – to polskiej, to francuskiej. Aż wreszcie...

'Listy Rainera Marii Rilkego (1875–1926) do żony, Klary Westhoff (1878–1952), rzeźbiarki, uczennicy Rodina, obejmują okres od momentu ich poznania się w kolonii artystycznej w Worpswede koło Bremy w 1900 do roku 1925, kiedy poeta mieszkał w Muzot, wysoko nad doliną Rodanu, w szwajcarskim kantonie Valais. Dzięki kwerendom edytora i tłumacza Tomasza Ososińskiego jest to najpełniejsza edycja listów Rilkego do żony...

Zainteresowanie ludźmi wybitnymi wiąże się z potrzebą wiedzy na temat szczegółów z ich biografii. Ale co zrobić, jeżeli działalność publiczna, jak i życie prywatne osób na świeczniku nie dostarcza ciekawych i sensacyjnych informacji? Pozostaje mistyfikacja. W tej epistolograficznej opowiastce dwaj bohaterowie – genialny lekarz i wszechstronny myśliciel – podejmują dyskusję na temat śmiechu...

Zbiór trzech opowiadań rozgrywających się w trakcie wojny w bliżej nieokreślonym mieście nad zatoką. Dramatyczne wydarzenia każą wszystkim bohaterom stoczyć wewnętrzną walkę postaw, zweryfikować światopogląd bądź też skonfrontować własne racje z racjami bliskich – rodziny, towarzyszy, sąsiadów. Narratorami pierwszego opowiadania są dwaj Polacy, bracia, którzy późną jesienią roku 1939...

Jak poradzić sobie z niemożliwą do przepracowania stratą? Jak zamieszkać w teraźniejszości? Jak poczuć się u siebie wśród ruin i grobów? Te trzy pytania (o podmiot, doświadczenie czasu oraz przestrzeń) okazały się kluczowe w romantycznym myśleniu o elegii. W pierwszej połowie XIX wieku w całej Europie elegia przestała być postrzegana jako gatunek posiadający jasne wyznaczniki formalne...

Książka ukazuje złożony proces odbudowy gdańskiego Głównego Miasta po drugiej wojnie światowej, uwikłany w ówczesne realia polityczne, ideowe i kulturalne. Autor przekonuje, że odbudowane po wojnie zabytkowe centrum Gdańska to miasto równocześnie stare i nowe. Z jednej strony zachowano bowiem szereg monumentalnych zabytków, odtworzono główne ciągi uliczne i charakterystyczne widoki...

„Spośród materiałów przygotowanych do druku przez Kapsydę Kobro najbliższe są mi listy Mao Star i materiały z lat osiemdziesiątych, najbardziej bowiem intensywna działalność artystyczna Mao Star przypadła właśnie na lata osiemdziesiąte zeszłego stulecia. Ważne tu jest jej miejsce: Berlin Zachodni. […] Wtedy kłębiły się w Berlinie nurty nowoczesnej sztuki i ruchy kulturowe: Neue Wilde...

Zbiór rozproszonych szkiców, tłumaczeń i komentarzy jednego z najwybitniejszych muzykologów europejskich – Michała Bristigera. Odkrywcze wprowadzenie do opery europejskiej oraz jej najbardziej znaczących dzieł i twórców – od Scarlattiego po Brittena. Podroż po archipelagu muzyki – od Monteverdiego i Bacha, przez Mozarta i Chopina, aż po Strawińskiego...

Autor, analizując filmy europejskich twórców o Stanach Zjednoczonych i reakcję na nie amerykańskiej krytyki, stara się dociec, dlaczego na ogół nie podoba nam się to, jak opisują nas inni. Stawia też tezę, że filmy te są wyrazem określania europejskiej tożsamości wobec dominującej pozycji USA w świecie. Analizując dzieła Antonioniego, Wendersa, Herzoga czy von Triera...

Książka opisuje wzajemne relacje twórczości Brunona Schulza, Bolesława Leśmiana i Tadeusza Kantora. Choć każdy z nich był mistrzem innego języka artystycznego (proza, poezja i teatr), a zarazem indywidualistą w pełnym tego słowa znaczeniu, podobieństwa objawiają się w pokrewieństwie motywów, obrazów, a także idei i całych konstrukcji filozoficznych. Wojciech Owczarski...

Książka jest próbą rozpatrzenia zasadności jednego z głównych argumentów przeciwko przerywaniu ciąży – argumentu potencjalności. Jego zwolennicy uważają, że każda aborcja jest moralnie zła, ponieważ prawo do życia przysługuje nie tylko istotom samoświadomym, ale i potencjalnym, które własności psychicznych nabędą dopiero w toku rozwoju. Pogląd ten rodzi jednak wątpliwości natury biologicznej...

Motyw śmierci heroicznej w polskiej sztuce i literaturze od powstania kościuszkowskiego do manifestacji 1861.

Interdyscyplinarna rozprawa Ewy Toniak obiera za przedmiot analiz i interpretacji dzieła literackie należące do kanonu tyrtejskiego polskiej literatury romantycznej, a także wybrane dzieła sztuki XIX wieku, w tym fotografie, przedstawiające topos śmierci bohatera. Uzupełnieniem tego wyboru są prace współczesnych polskich...

Twórczość Marii Konopnickiej, przez wiele lat oficjalnie lansowana, funkcjonuje dziś często jako synonim anachronizmu i prowincjonalności. Lena Magnone kwestionuje ten obraz, sięgając do rzadziej bądź wcale nieprzywoływanych utworów oraz niepasujących do schematu momentów jej biografii. Książka wykorzystuje narzędzia krytyki feministycznej i psychoanalizy, by zapytać o to...

Po objęciu w Niemczech władzy przez narodowych socjalistów całokształt oficjalnego życia kulturalnego państwa podporządkowany został szowinistycznym, zaborczym, w końcu nawet i zbrodniczym celom hitleryzmu. Wszelkie poczynania w sferze życia kulturalnego, które im odpowiadały, były szczególnie eksponowane w ramach stworzonego systemu propagandowego oddziaływania. Te zaś...

„Książka ta nie zajmuje się wyłącznie filmem niemieckim jako takim; celem jej jest raczej wzbogacenie, i to pod specyficznym kątem, naszych wiadomości o Niemczech przedhitlerowskich. […] Analiza filmów niemieckich pozwoli na ujawnienie głębokich prądów psychologicznych, panujących w Niemczech w okresie od 1918 do 1933 roku, które wpłynęły na bieg wypadków i których nie wolno pominąć przy...

Szczepański pokazuje, jak twórczość filmowa i pisarstwo mitycznego reżysera splatają się w niepodzielną całość z jego życiem. Choć autobiograficzny charakter twórczości Bergmana nie był nigdy tajemnicą, rekonstruując bergmanowski mit, badając jego wątki i symbole, Szczepański uzmysławia, w jak wielkim stopniu artystyczna biografia reżysera jest nie tylko kluczem do najgłębszych zakamarków jego duszy - pasji...

W odniesieniu do prezentowanych w niniejszej książce kolonii i ośrodków artystycznych – Monte Verità, Mathildenhöhe, Hellerau, Goetheanum, Bauhaus – zarówno w szerszym kontekście kulturowym, jak i tylko w zakresie sztuki scenicznej, interesujący wydaje się aspekt stosunku działań ich twórców do tradycji. Ernst Bloch łączy pojęcie tradycji z pojęciem utopii...

Idealne wykonanie jest wyłącznie konstrukcją teoretyczną, granicą, do której zmierzają wysiłki artystów. Gdyby istniał idealny odbiorca i idealne wykonanie, zaistniałyby też idealne warunki do wydania sądu obiektywnego. Tymczasem rzeczywistość mniej lub bardziej odbiega od tego modelu.

Nimfomania, czyli szał maciczny, atakuje znienacka i dziewczęta przedwcześnie dojrzałe do miłości, i panny rozpustne, i kobiety zaniedbywane przez małżonków słabego temperamentu, i młode wdowy, przywykłe do zmysłowych delicji. Wszystkie, gdy dotknie je ta choroba, podsycają piekielny ogień trawiącej je lubieżności wyuzdanymi powieściami, rozmowami i rozmyślaniami. Wpierw zadumane...

„Chiaromonte jest jedną z tych postaci bohaterskich dwudziestego wieku, które muszą być zapomniane, żeby tym większa była ich chwała kiedyś, kiedy winy i zasługi będą sprawiedliwie rozdzielone” – pisał Czesław Miłosz. Nicola Chiaromonte, jeden z najbardziej oryginalnych eseistów i myślicieli włoskich, przez całe życie prowadził notatki, które dziś uważane są za jego najbardziej oryginalne...

Teatr rosyjski drugiej połowy XX wieku konfrontował się głównie z własną przeszłością: z dokonaniami Stanisławskiego, Meyerholda, Wachtangowa. Niemal prawidłowością było to, że rosyjscy twórcy teatralni otwarcie deklarowali swoje przywiązanie do dziedzictwa przeszłości. Autorka książki przygląda się bliżej temu dziedzictwu: ideom teatralnym, konkretnym technikom i metodom...